Ελλάδα - Άνοιγμα προς τη Ρωσία

Ζέζα ΖΗΚΟΥ

Για να αποφύγω τις παρεξηγήσεις, οφείλω να επισημάνω πως πρέπει να αποφύγουμε τους μύθους, όπως ο διάολος το λιβάνι. Πρώτον, φαίνεται να υπάρχει αξιόλογος ενεργειακός πλούτος στον ελλαδικό χώρο, αλλά όχι μυθικές ποσότητες υδρογονανθράκων ότι δήθεν κρύβονται στον βυθό των ελληνικών θαλασσών. Δεύτερον, πως ούτε το ειδικό πολιτικό και οικονομικό βάρος της Ρωσίας επαρκεί για να λύσει σοβαρά προβλήματα της Ελλάδας, αλλά από την άλλη πλευρά, όμως, οι ενεργειακοί πόροι και η ανάπτυξη των ελληνορωσικών σχέσεων μπορούν να αποτελέσουν σημαντικά κομμάτια της ελληνικής στρατηγικής εξόδου από την κρίση.
Η σημερινή οικονομική και πολιτική εξασθένηση της Ελλάδας επιβάλλει την αξιοποίηση όλων των πιθανών μέσων και τρόπων για την επανάκτηση της γεωπολιτικής μας επιρροής και στρατηγικού βάρους. Απαιτείται, βέβαια, στρατηγικός σχεδιασμός και συστηματική προσπάθεια, μακροπρόθεσμη στρατηγική για τον ρόλο μας στην ευρύτερη περιοχή, καθώς και μια συμμαχία με τη Μόσχα.
Στην Αθήνα βρέθηκε χθες, για τρίτη φορά μέσα σε ένα μήνα, ο «ισχυρός άνδρας» της Gazprom Αλεξέι Μίλερ και συναντήθηκε εκ νέου με τον πρωθυπουργό Αντώνη Σαμαρά και με την ηγεσία του ΤΑΙΠΕΔ, αποκλειστικά για το θέμα του διαγωνισμού για τη ΔΕΠΑ. Η προθεσμία για την υποβολή δεσμευτικών προσφορών λήγει στις 29 Μαΐου. Η ΔΕΠΑ, που σημείωσε κέρδη 106 εκατ. ευρώ το 2012, έχει το μονοπώλιο στη διανομή φυσικού αερίου στη χώρα. Οι πιέσεις της Gazprom προς την ελληνική κυβέρνηση για τη ΔΕΠΑ κορυφώνονται, την ίδια στιγμή που το Μέγαρο Μαξίμου προσπαθεί να εξασφαλίσει το «ναι» του Αζερμπαϊτζάν για τον αγωγό φυσικού αερίου TAP.
Σύμφωνα με το πρακτορείο Reuters, ο ενεργειακός κολοσσός Gazprom ζητά από την ελληνική κυβέρνηση βελτίωση των όρων πώλησης της ΔΕΠΑ, εκμεταλλευόμενος το γεγονός ότι είναι ο μοναδικός ισχυρός υποψήφιος για την εξαγορά της. Το ενδεχόμενο η Κομισιόν να μην εγκρίνει τυχόν εξαγορά της ΔΕΠΑ από την Gazprom, τον κύριο τροφοδότη της ελληνικής εταιρείας σε φυσικό αέριο, η ρωσική πλευρά έχει βάλει εδώ και καιρό στο τραπέζι περίπου 20 όρους. Λίγες μέρες πριν από την κατάθεση δεσμευτικών προσφορών, κάποιες έχουν ικανοποιηθεί, κάποιες άλλες όχι. Μεταξύ αυτών η Gazprom έχει επιβάλει ρήτρα δραχμής. Δηλαδή, θα αποζημιωθεί για την επένδυσή της στην Ελλάδα σε περίπτωση που η χώρα επιστρέψει στη δραχμή! Ρήτρα δραχμής δεν τέθηκε μέχρι τώρα σε καμία σύμβαση του ελληνικού Δημοσίου με επενδυτές στο πρόγραμμα αποκρατικοποιήσεων... Ταυτόχρονα, έχουν ικανοποιηθεί και άλλα ρωσικά αιτήματα, όπως οι οικονομικές επιπτώσεις (εγγυητικές κ.λπ.) αν μπλοκάρει η μεταβίβαση της ΔΕΠΑ λόγω της Ε.Ε., αλλά και δυνατότητες να επιστρέψει η Gazprom την ελληνική εταιρεία στο κράτος αν μεταβληθεί το φορολογικό καθεστώς.
Υπάρχει μια έκφραση για να περιγράψουμε τις σχέσεις της Ελλάδας με τη Ρωσία: Φτου, κι από την αρχή κάθε φορά. Και αυτό το άνοιγμα προς τη Μεγάλη ενεργειακή Δύναμη έγινε, επίσης, από τον Κώστα Καραμανλή. Φευ, ο Γιώργος Παπανδρέου έδωσε μια κλωτσιά στην καρδάρα με το αέριο και περιφρόνησε τη βοήθεια που προσφέρθηκε για να ξεπεράσουμε την οικονομική κρίση. Του φάνηκαν άσχημα τα 25 δισ. ευρώ που θα δάνειζαν τότε οι Ρώσοι με ευνοϊκούς όρους, ωσάν να υπήρχαν προσφορές από πολλές μεριές, αλλά επιδίωκε μόνο να δει τη χώρα στην άβυσσο του ΔΝΤ.
Ωστόσο, ουδείς έχει την πολυτέλεια να παραγνωρίζει ότι η Ελλάδα έχει ενέργεια ακριβή, από επισφαλείς πηγές και με βρώμικα παράγωγα. Υπάρχει περιθώριο ώς το 2020 για να ευρεθούν καθαρές λύσεις, τις οποίες απαιτεί η Ευρωπαϊκή Ενωση (προς ώρας πληρώνονται πρόστιμα για τη μόλυνση).
Βεβαίως, αυτό δεν άρεσε στον κ. Παπανδρέου, ο οποίος είδε τη λύση του ενεργειακού στο φύτεμα φωτοβολταϊκών στην επικράτεια. Ενθάρρυνε τους αγρότες αντί να βάζουν κρεμμύδια στους κάμπους να φυτεύουν πάνελ (το ΕΣΠΑ να είναι καλά). Χωρίς να υπάρχει κανένα παράπλευρο όφελος για τη χώρα.
Αξίζει πολλαπλώς να υπενθυμίσω ότι ο πρώην πρωθυπουργός Κώστας Καραμανλής είχε δρομολογήσει με τη Ρωσία μια σπουδαία συνεργασία στον ενεργειακό τομέα. Μία συνεργασία, που εξυπηρετούσε τα συμφέροντα και των δύο κρατών, χωρίς, βεβαίως, να παραβιάζει τις δεσμεύσεις της Ελλάδας στους ευρωατλαντικούς θεσμούς. Οι ΗΠΑ είχαν θεωρήσει πως η ευρωρωσική ενεργειακή συνεργασία θα οδηγούσε σε χαλάρωση των διατλαντικών δεσμών. Γι’ αυτό και αντέδρασαν, προβάλλοντας τότε το επιχείρημα ότι η Ευρώπη θα εξαρτηθεί από τη Μόσχα.
Να επισημανθεί πως υπάρχουν, επίσης, σημαντικά περιθώρια περαιτέρω βελτίωσης των σχέσεων με τη Ρωσία και σε ζητήματα οικονομικών σχέσεων, πολιτισμού, εξοπλισμών (καθώς στις ελληνικές Ενοπλες Δυνάμεις υπάρχουν αρκετά οπλικά συστήματα ρωσικής κατασκευής). Κάθε χώρα οφείλει να αναπτύσσει μια πολυδιάστατη εξωτερική πολιτική και να διευρύνει τα γεωπολιτικά ερείσματά της. Στο πλαίσιο αυτό, η Ελλάδα πρέπει να διατηρήσει μεν έναν γενικότερο ευρωπαϊκό/δυτικό προσανατολισμό σε θέματα εξωτερικής πολιτικής, αλλά ταυτόχρονα να αναπτύξει στον μέγιστο δυνατό βαθμό τις πολιτικές και οικονομικές σχέσεις της με υπάρχουσες ή αναδυόμενες μεγάλες δυνάμεις, με βασικές προτεραιότητες τη Ρωσία και την Κίνα.


Πηγή: Η Καθημερινή
Δημοσιεύτηκε στις 22/05/2013