Η εξωτερική πολιτική του προέδρου Ομπάμα
είναι τον τελευταίο καιρό στο στόχαστρο έντονων επικρίσεων που προέρχονται τόσο
από τους νεοσυντηρητικούς πολιτικούς κύκλους, νοσταλγούς της εποχής Μπους, όσο
και από περισσότερο φιλελεύθερα στοιχεία που κατηγορούν τον Αμερικανό πρόεδρο
για αδράνεια απέναντι σε ότι συμβαίνει στον κόσμο. Χαρακτηριστικό παράδειγμα η
πολιτική του απέναντι στη Μόσχα μετά
την προσάρτηση της Κριμαίας που θεωρήθηκε πολύ χλιαρή, όπως και η άρνηση του
για μια στρατιωτική επέμβαση στη Συρία.
Μιλώντας στη διάρκεια τελετής της αποφοίτησης αξιωματικών από τη
Στρατιωτική Ακαδημία West Point ο Ομπάμα άδραξε την ευκαιρία για να απαντήσει στους επικριτές του,
λέγοντας ότι η στρατιωτική παρέμβαση δεν είναι ο μοναδικός τρόπος άσκησης της
εξωτερικής πολιτικής. Υπεραμύνθηκε έτσι μιας πολιτικής που χρησιμοποιεί τη
διπλωματία για την επίτευξη των στόχων της υπερδύναμης. Δέχτηκε βέβαια ότι η
τρομοκρατία παραμένει η μεγαλύτερη απειλή για την ασφάλεια των ΗΠΑ, αλλά
πρόσθεσε ότι σήμερα υπάρχουν πολλαπλές τρομοκρατικές οργανώσεις να
αντιμετωπιστούν, έστω και αν διασυνδέονται με την Αλ Κάιντα. Έδωσε δε έμφαση
για την αντιμετώπιση τους στη συλλογή
πληροφοριών, στις παρακολουθήσεις και κυρίως στις ειδικές επιχειρήσεις
εξόντωσης τρομοκρατών.
Είναι γεγονός ότι ο Ομπάμα ακολουθεί μια νέα πολιτική, προσπαθώντας να
αποφύγει να εμπλέξει τις ΗΠΑ σε νέους πολέμους μετά το Βατερλώ του Ιράκ και του
Αφγχανιστάν. Έτσι έδωσε έμφαση στις ειδικές επιχειρήσεις με την αποστολή μη
επανδρωμένων αεροπλάνων που εξοντώνουν τρομοκράτες αλλά ταυτόχρονα σκοτώνουν
και εκατοντάδες αθώους πολίτες. Υποσχέθηκε μάλιστα ότι οι επιχειρήσεις αυτές
στο μέλλον θα φύγουν από τα χέρια της CIA και θα περάσουν στο Πεντάγωνο. Ταυτόχρονα δικαιολόγησε την μη εμπλοκή των
ΗΠΑ στη Συρία αν και υποσχέθηκε στήριξη στην συριακή αντιπολίτευση. Φυσικά δεν
εξήγησε πως η μη επέμβαση οφείλεται στους φόβους των Αμερικανών ότι από τη
πτώση του καθεστώτος Ασάντ θα επωφεληθούν οι ακραίοι ισλαμιστές που κατά πάσαν
πιθανότητα θα καταλάβουν την εξουσία. Όσον αφορά την Ουκρανία ήταν έντονα
επικριτικός για τη ρωσική στάση απέναντι στην χώρα αυτή και τάχθηκε υπέρ της
ενίσχυσης των κυρώσεων που επιβλήθηκαν στη Ρωσία.
Η ομιλία του Ομπάμα στη Στρατιωτική Ακαδημία κρίθηκε σαν μια πετυχημένη
ρητορική άσκηση χωρίς όμως να ξεκαθαρίζει τους στόχους της αμερικανικής
εξωτερικής πολιτικής. Πολλοί αναλυτές είδαν στην ομιλία αυτή του Αμερικανού
προέδρου μια παραδοχή ότι οι ΗΠΑ δεν έχουν πια την δυνατότητα να επεμβαίνουν
παντού στον κόσμο και ότι είναι υποχρεωμένες να συνεργάζονται στενότερα με τους
συμμάχους τους. Το πρόβλημα για τον Ομπάμα είναι πως δεν βρίσκει συμμάχους με
κάποια αξιοπιστία. Στην Ευρώπη, η Γερμανία είναι πάντα επιφυλακτική απέναντι
στην αμερικανική πολιτική και δεν επιθυμεί την αμερικανική κηδεμονία. Οι χώρες
της Ανατολικής Ευρώπης που στηρίζουν την αμερικανική πολιτική απέναντι στη
Μόσχα δεν έχουν και μεγάλη αξιοπιστία. Το ίδιο φαινόμενο παρατηρείται και στους
συμμάχους των ΗΠΑ στη Μέση Ανατολή. Πώς να στηριχτούν σε συμμάχους όπως η
Τουρκία και τα διεφθαρμένα αραβικά καθεστώτα της περιοχής; Με το Ισραήλ οι
σχέσεις παραμένουν ψυχρές. Η Ουάσιγκτον επένδυσε πολλά στην προσέγγισή της με
το Ιράν ελπίζοντας ότι με αυτό τον τρόπο θα αδρανοποιήσει την ιρανική στήριξη
στις αντιαμερικανικές δραστηριότητες στη Μέση Ανατολή. Στην Ασία, η στενή
στρατηγική συνεργασία της Μόσχας με την Κίνα δημιουργεί πονοκεφάλους στην
Ουάσιγκτον η οποία ελπίζει σε μια στρατηγική συνεργασία με την Ινδία, ιδιαίτερα
μετά τις τελευταίες εκλογές σ’αυτή τη χώρα που έφεραν στην εξουσία τους
εθνικιστές ινδουϊστές. Επιπλέον η Ουάσιγκτον πιέζει την Ιαπωνία να αναλάβει
περισσότερες πρωτοβουλίες στην περιοχή.
Συμπερασματικά ο Ομπάμα προσπαθεί να δώσει ώθηση σε μια νέα αμερικανική
πολιτική η οποία όμως για την ώρα κινείται σε ένα θολό τοπίο και μια σχετική
αβεβαιότητα. Ακόμη και η στρατιωτική απόσυρση από το Αφγανιστάν δεν θα είναι
πλήρης, ενώ ο κίνδυνος επανόδου των Ταλιμπάν στην εξουσία είναι ορατός. Με τους
οποίους Ταλιμπάν οι ΗΠΑ αναγκάστηκαν να διαπραγματευτούν την απελευθέρωση του
αμερικανού λοχία Μπόου Μπέργκανταλ που παρέμεινε αιχμάλωτος τους για πέντε
χρόνια. Ο αμερικανός λοχίας ανταλλάχτηκε με πέντε φυλακισμένους στο
Γκουαντάναμο. Το Γκουαντάναμο που παραμένει ένα μελανό σημείο της αμερικανικής
πολιτικής και το οποίο κάποτε στην πρώτη προεκλογική του καμπάνια, ο Μπαράκ
Ομπάμα είχε υποσχεθεί πως θα το έκλεινε
στις πρώτες εκατόν μέρες της προεδρίας του! Στο μέσον της δεύτερης θητείας του
το κολαστήριο αυτό στο οποίο καταγράφηκαν 7 ατοκτονίες και απάνθρωπα
βασανιστήρια, παραμένει πάντα ανοικτό. Παραμένει ως ένα μνημείο της
αναξιοπιστίας του αμερικανού προέδρου και ένα σύμβολο της καταπάτησης των
ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
Ο Στέφανος Κωνσταντινίδης είναι καθηγητής πολιτικών
επιστημών στο Κεμπέκ του Καναδά και επιστημονικός συνεργάτης του Πανεπιστημίου
Κρήτης.
*
.E-mail stephanos.constantinides@gmail.com
Aucun commentaire:
Enregistrer un commentaire