Κυπριακό: Η νέα πενταμερής

 

Στέφανος Κωνσταντινίδης

Ανακοινώθηκε, μετά τη συνάντηση τους της περασμένης Τετάρτης 1ης Φεβρουαρίου, ότι οι δύο ηγέτες ζήτησαν από τα Ηνωμένα  Έθνη να προετοιμάσουν νέα πενταμερή διάσκεψη για το Κυπριακό αρχές Μαρτίου, σε συνεννόηση και με τις εγγυήτριες δυνάμεις. Οι δύο ηγέτες λοιπόν, Αναστασιάδης και Ακιντζί συναντήθηκαν και συζήτησαν «δημιουργικά» το Κυπριακό. Η συνάντηση με τον κ. Ακιντζί δήλωσε ο Κύπριος Πρόεδρος, ήταν δημιουργική. Αυτή η δήλωση περί δημιουργικής συνάντησης επαναλαμβάνεται κατά κόρον μετά από κάθε συνάντηση εδώ και μήνες, αν όχι χρόνια. Τόση «δημιουργία» και να μην έχουμε καταφέρει να πείσουμε τον Ακιντζί να κάνει ένα βήμα πίσω από τις αδιάλλακτες τουρκικές θέσεις, αλλά να προσθέτει και νέες αξιώσεις όπως οι τέσσερις ελευθερίες των Τούρκων πολιτών, φόρμουλα βέβαιης τουρκοποίησης, είναι να απορεί κανείς τι θα γινόταν αν έλειπε και αυτή!

Το ερώτημα φυσικά που τίθεται είναι τι επιδιώκει ο Αναστασιάδης και οι σύμμαχοι του με μια νέα πενταμερή με τόσες εκκρεμότητες, με τόσες διαφωνίες και δεδομένης της τουρκικής αδιαλλαξίας. Τι εξυπηρετεί μια διάσκεψη με τόσες εκκρεμότητες; Φαίνεται ότι για άλλη μια φορά ο Αναστασιάδης υπέκυψε στις τουρκικές αξιώσεις. Και θα φέρει ξανά την Αθήνα σε δύσκολη θέση. Η οποία και πάλι το πληροφορήθηκε εκ των υστέρων για την προώθηση νέας πενταμερούς. Διότι, πώς είναι δυνατόν να περιμένει κανείς θετικά αποτελέσματα από μια διάσκεψη όταν η Άγκυρα παραβιάζει καθημερινά τον ελληνικό εναέριο και θαλάσσιο χώρο με τόση προκλητικότητα; Όταν ακόμη και πυραυλάκατος με επιβαίνοντα τον αρχηγό ΓΕΕΘΑ της Τουρκίας, Χουλουσί Ακάρ, περιέπλευσε τα Ίμια; Μόνο την περασμένη Τετάρτη τα τουρκικά πολεμικά αεροσκάφη πραγματοποίησαν 162 παραβιάσεις του ελληνικού εναέριου χώρου, με αεροσκάφη της ελληνικής πολεμικής αεροπορίας να προχωρούν σε αναχαιτίσεις τους. Είναι κανείς που να πιστεύει σοβαρά ότι μπορεί να γίνει εποικοδομητική διαπραγμάτευση κάτω από αυτές τις συνθήκες; Ή μήπως υπάρχουν ακόμη αφελείς στη Λευκωσία που να μην αντιλαμβάνονται ότι η Άγκυρα διασυνδέει το Κυπριακό με το Αιγαίο;

Τι κρύβεται πίσω από τη νέα τουρκική αυτή μεθόδευση; Ακούεται ότι η πρωτοβουλία στο Κυπριακό, με τη μεταβατική περίοδο που διέρχεται η Αμερική του Τραμπ, πέρασε στα χέρια της Βρετανίας. Και ότι Εγγλέζοι και Τούρκοι θέλουν να κατοχυρώσουν μια ενδιάμεση συμφωνία με την οποία να δέσουν την ελληνική πλευρά. Στην Άγκυρα, στην πρόσφατη επίσκεψη της, η Βρετανίδα πρωθυπουργός Τερέζα Μέι συζήτησε το Κυπριακό με τον Ερντογάν και αποφασίστηκε η κοινή τους πορεία. Με την ενδιάμεση συμφωνία έχουν στο παρελθόν ερωτοτροπήσει τόσο ο Χριστόφιας όσο και ο Αναστασιάδης και είχε τη στήριξη των Αμερικανο-Νατοϊκών οι οποίοι ήταν και οι εμπνευστές της.

Πρόκειται για μια επικίνδυνη προοπτική για την Κύπρο με πολύ σοβαρές συνέπειες για το νόμιμο και διεθνώς αναγνωρισμένο κράτος. Μια ενδιάμεση συμφωνία θα αναβάθμιζε το μόρφωμα των κατεχομένων και θα το τοποθετούσε στο ίδιο επίπεδο με το νόμιμο κράτος.  Διότι μια τέτοια συμφωνία θα εφαρμοζόταν από τα δύο αυτά μέρη. Παράλληλα μια ενδιάμεση συμφωνία θα διευκόλυνε τη λεγόμενη «ταϊβανοποίηση» των κατεχομένων, κάτι που φαίνεται να είναι η επιδίωξη της Άγκυρας αυτή τη στιγμή και όχι η προσάρτηση. Επιπλέον θα νομιμοποιούσε, τουλάχιστον εν μέρει, τα τετελεσμένα της εισβολής και της κατοχής.

Η ενδιάμεση συμφωνία θα γινόταν ακόμη πιο επικίνδυνη στην περίπτωση που αυτή θα περνούσε μέσα από το Συμβούλιο Ασφαλείας. Θα κατοχύρωνε υπέρ της τουρκικής πλευράς τις πολλαπλές ελληνικές υποχωρήσεις και θα ακύρωνε και de jure την περίφημη αρχή ότι τίποτα δεν θεωρείται συμφωνημένο αν δεν έχουν συμφωνηθεί όλα. Ακόμη, όχι μόνο θα έδινε μιας μορφής έμμεση αναγνώριση στο μόρφωμα των κατεχομένων, αλλά επιπλέον θα ακύρωνε προηγούμενα ψηφίσματα που ενίσχυσαν τη διεθνή προσωπικότητα της Κυπριακής Δημοκρατίας μετά την τουρκανταρσία του 1963-64 και μετά την τουρκική εισβολή του 1974. Με άλλα λόγια, θα έδενε επικίνδυνα την ελληνική πλευρά με μια συμφωνία που θα ήταν η απαρχή της κατάργησης της Κυπριακής Δημοκρατίας ως του νόμιμου κράτους που περιλαμβάνει και τις κατεχόμενες περιοχές της, αφού θα την τοποθετούσε ισότιμα απέναντι στο μόρφωμα των κατεχομένων.

Ταυτόχρονα ο Αναστασιάδης θα χρησιμοποιούσε το χαρτί της ενδιάμεσης συμφωνίας για να διεκδικήσει ακόμη μια προεδρική θητεία. Και αν κατάφερνε αργότερα να καταλήξει σε μια νεοανανική λύση θα είχε ήδη δημιουργήσει τετελεσμένα, δύσκολα αναστρέψιμα, ακόμη και με ένα δημοψήφισμα. Θα τη χρησιμοποιούσαν άλλωστε αυτή την ενδιάμεση συμφωνία οι οπαδοί της όποιας λύσης ως εκβιασμό σε ένα μελλοντικό δημοψήφισμα.

Μένει βεβαίως να φανεί και τι ρόλο θα διαδραματίσει σε αυτή τη νέα περιπέτεια η Αθήνα. Αν τηρήσει την ίδια στάση που τήρησε πρόσφατα στη Γενεύη, υπάρχει ελπίδα να αποτραπεί αυτή η επικίνδυνη εκτροπή.

Εκτός βεβαίως και αν οι υποχωρήσεις του Αναστασιάδη και των συμμάχων του στη νέα πενταμερή θα είναι τέτοιες που θα ικανοποιούν την Άγκυρα και θα ανοίγουν τον δρόμο για μια συμφωνία και δημοψήφισμα που θα κατοχυρώνει την κατάλυση της Κυπριακής Δημοκρατίας με ό,τι αυτό θα σημαίνει. Ο χρόνος θα δείξει.

 

*Kαθηγητής πολιτικών επιστημών στο Κεμπέκ του Καναδά και επιστημονικός συνεργάτης του Πανεπιστημίου Κρήτης.

 

ΠΗΓΗ: Ο Φιλελεύθερος,  05\02\2017