Ποίηση - Οι θάλασσες του Ανδρέα Εμπειρίκου

Μετέωρος

Στη χώρα που ανθούν στις αμμουδιές οι κόρες/ τ” άστρα ξυπνούν και φέγγουν άναυδα τη νύχτα/ στιλπνά σαν μουσαμάδες των ψαράδων/ ενώ τ” αστέρια της θαλάσσης πλησιάζουν/ πρώτα λευκά και σχεδόν άχρωμα/ έπειτα κόκκινα και ζωηρά/ με τα πλοκάμια των σφαδάζοντα/ για το εφήβαιον και για τα στήθη/ των νεανίδων. Ποιητής, πεζογράφος, ψυχαναλυτής, φωτογράφος, εισηγητής του υπερρεαλισμού στην Ελλάδα ο Ανδρέας Εμπειρίκος, διότι περί του Εμπειρίκου πρόκειται, γεννιέται σαν σήμερα στα 1901 στη Βράιλα της Ρουμανίας.


Τη μακρά παράδοση μιας εφοπλιστικής οικογένειας απ” την Ανδρο συνεχίζει επαξίως ο πατέρας του Λεωνίδας. Περνά τα παιδικά του χρόνια στην Ερμούπολη και την Αθήνα, στη Φιλοσοφική Σχολή της οποίας εγγράφεται αφού προηγουμένως υπηρετεί τη θητεία του στο Ναυτικό. Ακολουθεί τη μητέρα του στη Λωζάννη μετά το διαζύγιό της, όπου γράφει τα πρώτα του ποιήματα. Η ποίησις είναι ανάπτυξι στίλβοντος ποδηλάτου./ Μέσα της όλοι μεγαλώνουμε./ Οι δρόμοι είναι λευκοί./ Τ’ άνθη μιλούν./ Από τα πέταλά τους αναδύονται συχνά μικρούτσικες παιδίσκες./ Η εκδρομή αυτή δεν έχει τέλος.

Εγκαθίσταται την περίοδο 1921-1925 στο Λονδίνο και εργάζεται στις επιχειρήσεις του πατέρα του σπουδάζοντας παράλληλα φιλοσοφία και αγγλική φιλολογία. Το 1926 μετακομίζει στο Παρίσι. Τολμά να ασχοληθεί με την ψυχανάλυση δίπλα στον Ρενέ Λαφόργκ. Περί τα 1929 ο Φρουά Γουιτμάν τον φέρνει σε επαφή με τον κύκλο των σουρεαλιστών και τον Αντρέ Μπρετόν για τον οποίο γράφει: Ασύγκριτο πουλί της οικουμένης/ στέκεις σαν κρύσταλλο στην κορυφή/ των υψηλών Ιμαλαΐων/ με στιλβηδόνα και με σθένος και με πάθος/ καταμεσίς στον βράχο της σποριάς σου!.

Αίφνης/ μια θύελλα περνά ντυμένη με φουστάνι/ μαινάδος που φορεί στο πρόσωπό της μάσκα/ ω το φιλί που μου “δωσε/ θα το θυμάμαι πάντα. Το 1931 επιστρέφει στην Αθήνα. Τον Γενάρη δίνει διάλεξη «Περί σουρεαλισμού» και τον Μάρτη εκδίδει την Υψικάμινο. Αντιμετωπίζεται με χλευασμό από το ποιητικό και το φιλολογικό ιερατείο αλλά κερδίζει πιστούς φίλους: Οδυσσέας Ελύτης, Νίκος Εγγονόπουλος, Νίκος Γκάτσος, Νάνος Βαλαωρίτης, Νικόλας Κάλας. Πόθοι αγοριών και πόθοι κοριτσιών/ πόθοι ανδρών και πόθοι γυναικών/ ζητωκραυγάζουν την ανάγκη των ερώτων.

Ρηξικέλευθος και ριζοσπάστης, συγκεντρώνει όλους αυτούς τους «πόθους» στο σπίτι του, την περίοδο της Κατοχής, σε ανεπανάληπτες φιλολογικές βραδιές. Στις 31 Δεκεμβρίου του ’44 συλλαμβάνεται από την ΟΠΛΑ, αλλά ευτυχώς διαφεύγει και αρχίζει να γράφει τον «Μεγάλο Ανατολικό» το 1945. Η αιθρία θα διαταραχθεί σήμερα από βροχές ή καταιγίδες στη Μακεδονία, τη Θεσσαλία και τις Σποράδες, ενώ εφτάρηδες βοριάδες θα αφρίζουν στο Αιγαίο. Η πλάστιγξ κλίνει εκεί που προτιμάμε/ κατά την ερμηνεία που της δίνουμε/ κάθε φορά που επιτυγχάνουμε στα ζάρια… γιατί όλοι μας είμεθα εντός της σιωπής του κρημνιζομένου πόνου/ στα γάργαρα τεχνάσματα του μέλλοντός μας!
meteoros@efsyn.gr



Πηγή: Η Εφημερίδα των Συντακτών
Δημοσιεύτηκε στις 02/09/2013