Το Κατάρ είναι ένα ανεξάρτητο εμιράτο της Μέσης Ανατολής για το οποίο γίνεται πολύς λόγος τα τελευταία χρόνια λόγω των πολλαπλών δραστηριοτήτων του στη διεθνή σκηνή, πρωτίστως βέβαια οικονομικών, αλλά και για τις πολιτικές του πρωτοβουλίες. Καταλαμβάνει την χερσόνησο Κατάρ, επί της ανατολικής ακτής της Σαουδικής Αραβίας στον Περσικό Κόλπο. Κατ’ακρίβεια είναι στριμωγμένο ανάμεσα σε δύο ισχυρά κράτη, το Ιράν και την Σαουδική Αραβία, με τα οποία οι σχέσεις του δεν είναι και οι καλύτερες. Πρόκειται για ένα μικρό κράτος και μόνο οι πλουτοπαραγωγικοί του πόροι, το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο του επιτρέπουν να διαδραματίζει ρόλο μεγαλύτερο του γεωγραφικού και δημογραφικού μεγέθους του.
Έχει έκταση 11.437 km² και πληθυσμό 833.285 κατοίκους. Έχει ένα από τα υψηλότερα κατά κεφαλή εισοδήματα στον κόσμο, λόγω φυσικά του πετρελαίου.
Το Κατάρ έγινε ανεξάρτητο κράτος το 1971. Ως γεωγραφική περιοχή είναι δημιούργημα της βρετανικής πολιτικής στην Μέση Ανατολή, ήδη από το 1916, σε μια εποχή που δημιουργήθηκαν τα περισσότερα κράτη της περιοχής με το τέλος της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας και σύμφωνα με τα βρετανικά κατά κύριο λόγο συμφέροντα και δευτερευόντως τα γαλλικά. Είναι μια απολυταρχική μοναρχία αν και τα τελευταία χρόνια έχουν εισαχθεί κάποιες πολιτικές μεταρρυθμίσεις ιδίως με το σημερινό εμίρη Χαμάντ μπιν Χαλίφα αλ-Θανί που ανέλαβε την εξουσία το 1995 ανατρέποντας τον πατέρα του. Γενικότερα το εμιράτο έχει εισαγάγει αρκετά εκσυγχρονιστικά μέτρα που το διακρίνουν από τις άλλες μοναρχίες της περιοχής και ιδιαίτερα την Σαουδική Αραβία.
Μια από τις μεγάλες αδυναμίες του Κατάρ είναι το δημογραφικό του μέγεθος, δυσανάλογο των φιλοδοξιών του. Μόνο ένα 20% του πληθυσμού του είναι Καταρινοί πολίτες, ενώ οι υπόλοιποι είναι ξένοι εργάτες από το Πακιστάν και διάφορες αραβικές χώρες. Μεγάλο μέρος επίσης εξειδικευμένου προσωπικού σε διάφορες θέσεις της παραγωγής και των υπηρεσιών είναι ξένοι.
Το Κατάρ παρουσιάζεται τα τελευταία χρόνια με μεγάλες πολιτικές φιλοδοξίες. Χάρη στα τεράστια πλούτη του, τις τεράστιες επενδύσεις του σε όλο τον κόσμο, ασκεί μια δυναμική πολιτική στον αραβικό κόσμο και καταβάλλει προσπάθειες να επηρεάζει καταστάσεις τόσο στο παλαιστινιακό πρόβλημα όσο και στην Συρία όπου στηρίζει τους αντικαθεστωτικούς. Στηρίζει επίσης τα νέα ισλαμικά καθεστώτα που προέκυψαν με τις εξεγέρσεις στην Τυνησία και την Αίγυπτο. Πρόσφατα πρότεινε την μεταφορά του Διεθνούς Οργανισμού Πολιτικής Αεροπορίας από το Μοντρεάλ στην πρωτεύουσα του Ντόχα, κάτι που θα αποφασιστεί από τα κράτη μέλη. Ο Καναδάς έχει αποδυθεί σε αγώνα δρόμου για την διατήρησι της έδρας του Οργανισμού στο Μοντρεάλ, καθώς μια μετακίνηση του θα αποτελούσε πλήγμα για το γόητρο της χώρας αυτής.
Στο Κατάρ ιδρύθηκε το πρώτο δορυφορικό αραβικό κανάλι, το περίφημο Αλ Τζαζίρα, το 1996, το οποίο με τις υψηλές επαγγελματικές προδιαγραφές του και την ανεξαρτησία του στον τομέα της πληροφόρησης έγινε ένας θεσμός με παναραβική εμβέλεια, αν όχι και παγκόσμια με το αγγλόφωνο δίκτυο του. Η ανεξαρτησία του καναλιού έχει
υποχωρήσει τελευταία με την προβολή και την στήριξη που παρέχει στα ισλαμικά κινήματα.
Πρέπει να σημειωθεί πως το Κατάρ παραμένει σταθερόςσύμμαχοςτων ΗΠΑ στην περιοχή και φιλοξενεί αμερικανικές στρατιωτικές βάσεις. Αυτό βέβαια δεν το εμποδίζει να καταβάλλει προσπάθειες να παρουσιάζει μια ανεξάρτητη εξωτερική πολιτική, ιδίως στο Παλαιστινιακό, παρέχοντας σημαντική βοήθεια στη Χαμάς. Άλλωστε ο εμίρης του Κατάρ επισκέφτηκε πρόσφατα την Γάζα και είναι ο πρώτος άραβας ηγέτης που πραγματοποίησε μια τέτοια επίσκεψη. Σε κάθε περίπτωση όμως το Κατάρ έχει ανάγκη της αμερικανικής προστασίας απέναντι στους ισχυρούς γείτονες του, το Ιράν και την Σαουδική Αραβία.
Τόσο η Κύπρος όσο και η Ελλάδα διατηρούν καλές σχέσεις με το Κατάρ και προσβλέπουν στις επενδύσεις του, μολονότι η κυπριακή εμπειρία στο θέμα αυτό έμεινε στο επίπεδο της μακέτας... Σε κάθε περίπτωση και δεδομένης της τουρκικής προσπάθειας διείσδυσης στον αραβικό κόσμο, οι καλές σχέσεις με το εμιράτο αυτό είναι προς το συμφέρον τόσο της Λευκωσίας όσο και της Αθήνας.
*Ο Στέφανος Κωνσταντινίδης είναι καθηγητής πολιτικών επιστημών στο Κεμπέκ του Καναδά και επιστημονικός συνεργάτης του Πανεπιστημίου Κρήτης.
e-mail stephanos.constantinides@gmail.com
Πηγή: Ο Φιλελεύθερος
Δημοσιεύτηκε στις 23/06/2013
Aucun commentaire:
Enregistrer un commentaire