Κύπρος : Το πολιτικό σκηνικό μετά τις βουλευτικές εκλογές

Στέφανος Κωνσταντινίδης

 

Μετεκλογικά

Οι εκλογές της περασμένης Κυριακής είναι ίσως οι πιο σημαντικές βουλευτικές εκλογές στην Ιστορία της Κυπριακής Δημοκρατίας. Ίσως για πρώτη φορά μετά από πολλά χρόνια να δημιουργούνται συνθήκες αλλαγής του κυπριακού πολιτικού σκηνικού. Με αυτή την έννοια το πολιτικό σύστημα εισέρχεται σε μια μεταβατική περίοδο. Για πρώτη φορά ο δικομματισμός έχει υποχωρήσει, έχει υποστεί, έστω και μιας μικρής εμβέλειας, ήττα. Τουλάχιστον δεν θα μπορεί πια ο Άντρος Κυπριανού να επικαλείται το 70% ΔΗΣΥ-ΑΚΕΛ για να στηρίζει την πολιτική Αναστασιάδη στο Κυπριακό. Ο εκλογικός νόμος που ψήφισαν τα δύο μεγάλα κόμματα, παραμονές εκλογών, για ενίσχυση του δικομματισμού, αποδείκτηκε μπούμερανγκ, ειδικά για το ΑΚΕΛ. Η αντίδραση των πολιτών σε αυτή την αλαζονεία έβαλε όλα τα μικρά κόμματα στη Βουλή.
Η σοβαρή υποχώρηση του ΑΚΕΛ οφείλεται κατά κύριο λόγο στη συμπόρευσή του με το ΔΗΣΥ στο Κυπριακό. Ξανασυνέβη και στο παρελθόν, το 1984, όταν τα δύο κόμματα συμμάχησαν εναντίον του Σπύρου Κυπριανού με αποτέλεσμα στις εκλογές του 1985 να υπάρξει μια σημαντική υποχώρηση του ΑΚΕΛ. Αυτή τη φορά όμως η υποχώρηση είναι πολύ πιο σοβαρή και δείχνει ότι οι λαϊκές αριστερές μάζες δεν συμφωνούν με την αμερικανο-νατοϊκή λύση. Αυτό φάνηκε και από το γεγονός ότι οι ψηφοφόροι του ΑΚΕΛ αρνήθηκαν να στείλουν στην Βουλή τον Πάπα της διζωνικής, τον θεωρητικό του κόμματος στο θέμα αυτό, τον Τουμάζο Τσελεπή! Κάτι που θα φανεί ακόμη περισσότερο σε ένα τυχόν μελλοντικό δημοψήφισμα. Ο ΔΗΣΥ κατάφερε να διατηρήσει υψηλά ποσοστά παρά το κούρεμα και παρά τα σκάνδαλα. Η εξουσία συνενώνει. Αυτό όμως δεν πρόκειται να δουλέψει σε ένα μελλοντικό δημοψήφισμα στο Κυπριακό. Το ΔΗΚΟ παραμένει αλώβητο. Η πολιτική φθοράς του Νικόλα Παπαδόπουλου απέτυχε. Η θέση του στην ηγεσία του ΔΗΚΟ εδραιώνεται.
Η ΕΔΕΚ, το κόμμα που υπέστη πανταχόθεν -και έσωθεν και έξωθεν- τις μεγαλύτερες επιθέσεις, παρουσιάζει μεν υποχώρηση, αλλά όχι αυτή που ανέμεναν πολλοί. Δείχνει να έχει ρίζες στην κοινωνία. Όσοι βγαίνουν παγανιά εναντίον του Σιζόπουλου θα πρέπει να έχουν την εντιμότητα να παραδεχτούν ότι παρά τις όποιες ευθύνες του, η υποχώρηση της ΕΔΕΚ είχε αρχίσει προτού αναλάβει ως πρόεδρος του κόμματος, όπως έδειχναν όλες οι δημοσκοπήσεις και όπως έδειξαν οι ευρωεκλογές. Δεν νομιμοποιούνται εξάλλου να ασκούν κριτική οι ίδιοι που υπέσκαψαν το κόμμα τους για τις ξεκάθαρες θέσεις του στο Κυπριακό ή για τις προσωπικές τους φιλοδοξίες! Διορθωτικές κινήσεις και αναδιοργάνωση χρειάζονται, όπως και απολάκτισμα της σοσιαλδημοκρατίας με την υιοθέτηση μιας πιο ριζοσπαστικής κοινωνικής πολιτική με μια πιο έντονη παρουσία στους κοινωνικούς αγώνες.
Η Συμμαχία Πολιτών, οι Οικολόγοι και η Αλληλεγγύη, πέτυχαν σχετικά καλά αποτελέσματα. Ειδικά το ποσοστό και ο αριθμός των βουλευτών των Οικολόγων είναι και μια απάντηση σε αυτούς που μιλούσαν περιφρονητικά γι΄αυτούς, απάντηση και στη συμμαχία ΔΗΣΥ-ΑΚΕΛ να τους εξαφανίσουν από τη Βουλή.
Τέλος το πολιτικο-κομματικό σύστημα δεν κατάφερε αυτή την φορά να απορροφήσει τους κραδασμούς της Άκρας Δεξιάς και το ΕΛΑΜ βρίσκεται στη Βουλή. Ίσως πάρουν το μήνυμα κάποιοι και κοιτάξουν τα κοινωνικά αίτια του φαινομένου, αφήνοντας κατά μέρος τους εξορκισμούς. Η εμπειρία από άλλες χώρες δείχνει ότι οι εξορκισμοί ενισχύουν την Άκρα Δεξιά.
Άφησα τελευταίο το σοβαρό θέμα της αποχής το οποίο ανήλθε στο 33,2% παγκύπρια, καταγράφοντας άλμα της τάξης του 50% σε σύγκριση με τις προηγούμενες εκλογές του 2011 που ήταν 22%. Με άλλα λόγια, ένας στους τρεις ψηφοφόρους δεν πήγε στις κάλπες. Είναι πολιτική πράξη η αποχή; Αυτό υποστηρίζουν κάποιοι και έχουν την άποψη ότι απονομιμοποιεί το σύστημα. Η άλλη άποψη θεωρεί την αποχή πολιτική φυγομαχία που επιτρέπει στον δικομματισμό να επιβιώνει. Επιπλέον η αποχή μετατρέπει το σύστημα περισσότερο ολιγαρχικό. Φυσικά οι εκλογές δεν λύνουν όλα τα προβλήματα, χρειάζονται ευρύτεροι κοινωνικοί αγώνες. Όμως αποτελούν ένα από τα εργαλεία αυτών των κοινωνικών αγώνων. Χύνονται βεβαίως για το θέμα και πολλά κροκοδείλια δάκρυα την επαύριον των εκλογών με δηλώσεις από ολους ότι πήραν το μήνυμα. Επί της ουσίας όμως λίγο ενδιαφέρει τα κόμματα η αποχή. Το σύστημα δεν απονομιμοποιείται σε συνταγματικό επίπεδο. Ούτε και σε πολιτικό επίπεδο απονομιμοποιείται αφού δεν πρόκειται να υποστεί καμιά ζημιά. Η μόνη περίπτωση πολιτικής ζημιάς προκύπτει μόνο για κάποιο κόμμα όταν διαπιστώνει ότι ένα ποσοστό των ψηφοφόρων του απέχει για να το τιμωρήσει. Το ΑΚΕΛ στην ανάλυσή του φαίνεται να πιστεύει κάτι τέτοιο για μέρος των ψηφοφόρων του. Συμβαίνει όμως κάτι τέτοιο ή απλώς πρόκειται για φρούδες ελπίδες επαναπατρισμού τους προκειμένου να αντιμετωπιστούν οι εσωκομματικοί τριγμοί; Ο χρόνος θα δείξει. Αν όμως ισχύει η υπόθεση της αποχής λόγω διαφωνιών στο Κυπριακό, πώς θα επανέλθουν αφού το ΑΚΕΛ δεν φαίνεται να έχει πρόθεση να αλλάξει αυτή την πολιτική; Αντίθετα, σε ένα μελλοντικό δημοψήφισμα λύσης αμερικανο-νατοϊκών προδιαγραφών θα υπάρξει ακόμη μεγαλύτερη διαρροή τόσο των δικών του ψηφοφόρων όσο και αυτών του ΔΗΣΥ. Επιπλέον σε ένα μελλοντικό δημοψήφισμα οι ψηφοφόροι της αποχής θα βρεθούν στο στρατόπεδο του «όχι».
　

*Ο Στέφανος Κωνσταντινίδης είναι καθηγητής Πολιτικών Επιστημών στο Κεμπέκ του Καναδά και επιστημονικός συνεργάτης του Πανεπιστημίου Κρήτης.
E-mail stephanos.constantinides@gmail.com
　

- See more at: http://www.philenews.com/el-gr/s-konstantinidis/1460/315129/meteklogika#sthash.u41rA2Nf.dpuf