Κύπρος: Μετά το Κραν Μοντάνα

                    

  Του Στέφανου Κωνσταντινίδη*

Η κατάρρευση των συνομιλιών στο Κραν Μοντάνα, παρά τις επικίνδυνες υποχωρήσεις Αναστασιάδη, δείχνει καθαρά ότι η Τουρκία επιμένει στη στρατηγική που έχει χαράξει εδώ και δεκαετίες για στρατηγικό έλεγχο ολόκληρης της Κύπρου. Και δεν πρόκειται για κατάρρευση των συνομιλιών αυτών αλλά για την κατάρρευση της πολιτικής που ακολουθέίται τα τελευταία σαράντα χρόνια.  Οι χειρισμοί Αναστασιάδη, με την αποδοχή της πενταμερούς-ουσιαστικά νατοϊκών πλαισίων διάσκεψη-αντί διεθνούς διάσκεψης, αποδείχτηκαν μοιραίοι! Οι τελευταίες υποχωρήσεις του, αχρείαστες αφού υπήρχε το πλαίσιο Γκουτέρες, είναι καταστροφικές για την Κύπρο και αποτελούν ήδη τουρκικό κεκτημένο. Ευθύνη έχουν και όσοι του έδωσαν στήριξη, ειδικά το ΑΚΕΛ, σε προτάσεις που αναφέρεται ότι ήταν η "φιλική" συμβουλή των Εγγλέζων.

Εκ των υστέρων και αφού τον ώθησε να υποβάλει τις απαράδεκτες προτάσεις, το ΑΚΕΛ του ασκεί μια μικρόψυχη, μικροκομματική  κριτική, την στιγμή που είναι φανερό ότι την ευθύνη της κατάρρευσης την φέρει ακέραιη η Τουρκία. Ενισχύει έτσι την τουρκική αδιαλλαξία, αλλά ταυτόχρονα ενισχύει πολιτικά και τον ίδιο τον Αναστασιάδη. Το ΑΚΕΛ φαίνεται να στοχεύει στην επανάληψη της πενταμερούς με παρουσία του Τσίπρα και παραμερισμό του Κοτζιά. Αυτό φαίνεται να επεδίωξε ο Άντρος Κυπριανού με το τελευταίο του ταξίδι στην Αθήνα, στο οποίο απέφυγε συνάντηση με την ηγεσία του ΚΚΕ. Αν αυτό δεν καταστεί δυνατό, δεύτερος στόχος του φαίνεται να είναι να συνασπίσει τους οπαδούς της όποιας λύσης,  ειδικά αυτούς της Δεξιάς και του μεταπρατικού κεφαλαίου, εν όψει προεδρικών εκλογών. Αυτή η πολιτική όμως μπορεί να αποδειχτεί μπούμεραγκ για το κόμμα, όπως έδειξε η προσφυγή στην υποψηφιότητα ενός νεοφιλελεύθερου , του Μάϊκ Σπανού, που απέρριπτε η βάση. Επιπλέον αυτή η πολιτική θα επιτρέψει στον Αναστασιάδη να ντυθεί την φουστανέλα του και να συσπειρώσει, όπως και στις προηγούμενες προεδρικές εκλογές, την κομματική βάση του ΔΗΣΥ και την ευρύτερη εθνικοφροσύνη! Εκτός και αν κατά βάθος το ΑΚΕΛ επιδιώκει την διατήρηση του Αναστασιάδη στην εξουσία και στόχος του είναι να φράξει τον δρόμο στους ενδιάμεσους. Θα έπρεπε όμως αυτή την ώρα να ήταν κοινή επιδίωξη όλων των κομμάτων η ανάδειξη των ευθυνών της Τουρκίας και όχι η μικροπολιτική με στόχο τις προεδρικές εκλογές και την εσωτερική κατανάλωση.

Σε κάθε περίπτωση, στο Κράν Μοντάνα κατέρρευσε η πολιτική των τελευταίων σαράντα χρόνων στο Κυπριακό και είναι η ώρα για την χαραξη και την υιοθέτηση μιας νέας στρατηγικής. Να μπουν καθαρά τα πράγματα στο τραπέζι και όσοι επιδιώκουν λύση με εγγυητικά δικαιώματα στην Τουρκία και παραμονή τουρκικού στρατού, να το πουν καθαρά. Διότι είναι η ώρα να διαμορφωθεί μια νέα στρατηγική που να διασφαλίζει τη συνέχιση του κυπριακού κράτους, ενός  φυσιολογικού κράτους κατά την έκφραση του Γενικού Γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών Αντόνιο Γκουτέρες, και όχι ενός  τουρκικού προτεκτοράτου, νατοϊκής κοπής, που να υπηρετεί τα αγγλοαμερικανικά και τα τουρκικά  συμφέροντα στην περιοχή σε βάρος αυτών των κατοίκων του νησιού.

Μια νέα στρατηγική πρέπει να είναι το αποτέλεσμα συζητήσεων σε όλα τα επίπεδα της κοινωνίας, να εκφράζει ευρύτερα κοινωνικά στρώματα, να είναι πλειοψηφική και αποδεκτή στην ευρύτερη κοινωνία. Χρειάζεται για τον σκοπό αυτό ένας ευρύτερος διάλογος πολιτικών δυνάμεων και κοινωνίας στον οποίο διάλογο να ενταχτούν και οι Τουρκοκύπριοι, όσοι τουλάχιστον είναι πρόθυμοι να επιλέξουν την Κύπρο από την εξάρτηση της Άγκυρας. Διότι και με τους Τουρκοκύπριους πρέπει να είναι ειλικρινής αυτός ο διάλογος, μακριά από τα πανηγύρια της επαναπροσέγγισης και τη σχολή των σεμιναριούχων που δεν απέδωσε τίποτε παρά τις δεκάδες χιλιάδες δολάρια, αν όχι τα εκατομμύρια που ξοδεύτηκαν γι΄ αυτό τον σκοπό. Όσοι επιμένουν σε μια πολιτική που χαράκτηκε πριν από σαράντα χρόνια θα πρέπει να πάρουν μέρος σε αυτό τον διάλογο και να εξηγήσουν γιατί δεν απέδωσε όλα αυτά τα χρόνια. Κι αφού δεν απέδωσε γιατί πρέπει  να συνεχίζεται.

Οι καιροί είναι δύσκολοι αλλά οι ανακατατάξεις στην ευρύτερη περιοχή μας δημιουργούν ευκαιρίες που δεν πρέπει να μείνουν ανεκμετάλλευτες λόγω φοβικών συνδρόμων και επιμονής στην πεπατημένη. Πρέπει κάποτε να ξεφύγει η διαχείριση του Κυπριακού  από τους ερασιτεχνισμούς και τις περιστασιακές προτάσεις, όπως οι τελευταίες που υπέβαλε στο Κραν Μοντάνα ο Αναστασιάδης. Αυτή λέγεται πολιτική του ποδαριού! Η Άγκυρα έχει στρατηγική! Εμείς όχι. Με εξαίρεση την ελλαδική πολιτική των τελευταίων χρόνων στο θέμα των εγγυητικών δικαιωμάτων και την παραμονή τουρκικών στρατευμάτων. Αλλά δεν είναι δυνατό στα θέματα της συνταγματικής δομής του κράτους να υιοθετείται ένα φυλετικό μοντέλο εκτός δημοκρατικού πλαισίου. Ούτε και είναι δυνατό να διαχωρίζεται η συνταγματική πτυχή από την αριτεκτονική της ασφάλειας του κράτους. Η νέα στρατηγική που θα υιοθετηθεί θα πρέπει να επικαλύπτει όλες τις πτυχές του Κυπριακού. Αν αυτό δεν γίνει, η Κύπρος θα σύρεται σε ένα άγονο διάλογο, με την Τουρκία και τα διάφορα ξένα κέντρα να έχουν τον πρώτο λόγο και  με κίνδυνο να οδηγηθούμε κάποια στιγμή στην κατάλυση του νόμιμου κυπριακού κράτους.

*Πανεπιστημιακός, διευθυντής του Κέντρου Ελληνικών Ερευνών Καναδά-ΚΕΕΚ

 και μέχρι πρόσφατα  επιστημονικός συνεργάτης του ΕΔΙΑΜΜΕ στο Πανεπιστήμιο Κρήτης.

* .E-mail   stephanos.constantinides@gmail.com