Νικόλαος Κάτοικος*
Από ένα σημαντικό άρθρο τού δημοσιογράφου Τάκη Θεοδωρόπουλου με τίτλο «Στην κατάθλιψη διαβάζω Πλάτωνα», παραθέτω εδώ μερικά αποσπάσματα, που δείχνουν τη λατρεία τής Αρχαίας Ελληνικής σκέψης, και ειδικά της σκέψης τού Σωκράτη και του Πλάτωνα («Η Καθημερινή», 11-12-2016):
1. Την Ελλάδα έμαθα να την αγαπάω στο Παρίσι, όπου, παρ’ ότι σπούδαζα σύγχρονη λογοτεχνία, οι αναφορές στη λατινική και στην ελληνική αρχαιότητα ήσαν συνεχείς. Ήταν παρούσα ακόμη και στη διανοούμενη πρωτοπορία τής εποχής.
Θυμάμαι τον Ζαν-Φρανσουά Λιοτάρ, αυτόν που επινόησε τον όρο «μετανεωτερικό» να λέει: «Προσπαθούμε να σκεφτούμε πέρα από τους Έλληνες, όμως πέρα από τους Έλληνες ενδέχεται να μnv υπάρχει σκέψη». Είχε γράψει για τον Μαρξ και τον Φρόιντ και επί δύο χρόνια το σεμινάριό του στο Πανεπιστήμιο ήταν αφιερωμένο στα Ηθικά Νικομάχεια του Αριστοτέλη.
2. Κλασικό, ένα έργο που το προσδόκιμό του δεν ταυτίζεται με τα χρονικά όρια της εποχής του. Ανήκει όμως στους ανθρώπους. Είναι το μεγάλο σύνορο ανάμεσα στον δυτικό πολιτισμό και στο ισλάμ. Η κατάργηση τnς έννοιας του κλασικού σημαίνει μία ακόμη ήττα τού δυτικού πολιτισμού απέναντι στις θεοκρατίες, που αναγνωρίζουν ως μόνον χρόνο τnς αιωνιότητας, τον χρόνο του θεού τους.
3. Γιατί όμως στην κατάθλιψη διαβάζω Πλάτωνα; Γιατί μου προσφέρει την καθαρότητα του βλέμματος, που μου στερεί η θολούρα τής ζωής μου. Ο Κρίτων που παροτρύνει τον Σωκράτη να μην πιεί το κώνειο, για να μην τον χάσει. Ένα γεροντάκι στα εβδομήντα του, που φοβάται τη μοναξιά. Κι ο άλλος, φίλος μιας ολόκληρης ζωής του απαντάει ότι αν δραπετεύσει, θα γελάνε μαζί του, γιατί διέσυρε ό,τι τους έλεγε όσο ζούσε. Αξιοπρέπεια; Ίσως και κάτι παραπάνω: η στιβαρότητα της ανθρώπινης ύπαρξης σε λέξεις που αντέχουν σαν να τις χάραξαν στο μάρμαρο. Κάποιος μπήκε στον κόπο να τις γράψει, λες και ήξερε πως θα τις διαβάζαμε εμείς απ’ την άλλη άκρη του χρόνου. Και πώς το αίσθημα γίνεται ακόμη εντονότερο, όταν αναγνωρίζεις στις λέξεις αυτές τη δική σου γλώσσα; Δεν χρειάζεται να πιστεύεις στην αθανασία τής ψυχής, για να συγκινηθείς από τον Σωκράτη του Φαίδωνα. Αρκεί να ακούσεις τη φωνή του και να αισθανθείς ότι η ανθρώπινη συνθήκη δεν ταυτίζεται απαραιτήτως με την απουσία προοπτικής του σήμερα.
4. [Οι Αρχαίοι μας], αυτοί οι άνθρωποι που μας μιλούν από την άλλη άκρη του χρόνου, δεν αξίζουν, μόνον επειδή υπηρετούν μια πολιτισμική ευπρέπεια. Έχουν και ένα υπαρξιακό αντίκρισμα, το οποίο αν το χάσουμε, θα αφεθούμε στη συλλογική μας κατάθλιψη.
Αλήθεια, αν ο Δυτικός και ο υπόλοιπος Κόσμος εγκολπώνονταν την «κλασική σκέψη», θα συνταρασσόταν σήμερα η ανθρωπότητα από τη βαρβαρότητα; Βεβαιότατα, όχι.
Aucun commentaire:
Enregistrer un commentaire