Δημήτρης Χασάπης*
Η δική μου απάντηση, όπως και πολλών συναδέλφων μου, είναι ότι τα Μαθηματικά είναι μια κοινωνικά κατασκευασμένη οπτική για την κατανόηση της φυσικής και κοινωνικής πραγματικότητας και παράλληλα ένας λόγος για την περιγραφή της πραγματικότητας από αυτή την (μαθηματική) οπτική
«Κόβονται» τα Μαθηματικά Γενικής Παιδείας από εξεταζόμενο μάθημα για την εισαγωγή στα Παιδαγωγικά Τμήματα των ΑΕΙ από την επόμενη χρονιά, υπογράμμισε σύσσωμος ο Τύπος, περιλαμβάνοντας στα δεινά της προτεινόμενης από το υπουργείο Παιδείας ρύθμισης τη «βεβαιότητα» ότι «οι υποψήφιοι των Ανθρωπιστικών Σπουδών που θα εισαχθούν από το 2018 στα Παιδαγωγικά Τμήματα, καθώς δεν έχουν κλίση στα Μαθηματικά, θα αντιμετωπίσουν προβλήματα στη διδασκαλία του μαθήματος όταν βρεθούν στην τάξη των δημοτικών σχολείων» και ταυτόχρονα τη «διαπίστωση» ότι «η κατάργηση των Μαθηματικών Γενικής Παιδείας θα περιορίσει το έργο των μαθηματικών σε Λύκεια και φροντιστήρια και κατ' επέκταση θα κλονίσει την εργασιακή τους θέση» ("Η Καθημερινή").
Με τη σειρά της η Ελληνική Μαθηματική Εταιρεία ανακοίνωσε ότι πρόκειται για «υποβάθμιση της μαθηματικής εκπαίδευσης και περιθωριοποίηση της βαρύτητας των σχετικών μαθημάτων στο σχολείο».
Μια προσεκτική ανάγνωση των σχετικών δημοσιευμάτων δείχνει ότι οι συντάκτες τους υπερασπίζονται την αναγκαιότητα της διδασκαλίας των Μαθηματικών στο σχολείο με επιχειρήματα για τη χρησιμότητά τους στις σπουδές και στη ζωή, τα οποία είναι όχι μόνο διαφορετικά, αλλά και πολλές φορές αντιφατικά μεταξύ τους, αφού καθένας και καθεμιά τους αντιλαμβάνονται με διαφορετικό τρόπο το περιεχόμενο, τις πρακτικές και τη σημασία των Μαθηματικών.
Τι είναι, όμως, αυτό που σήμερα λέμε «Μαθηματικά», αφού σε κάθε ιστορική εποχή, σε κάθε κοινωνία και σε κάθε πολιτισμό τα Μαθηματικά είχαν και έχουν διαφορετικά περιεχόμενα; Η δική μου απάντηση, όπως και πολλών συναδέλφων μου, είναι ότι τα Μαθηματικά είναι μια κοινωνικά κατασκευασμένη οπτική για την κατανόηση της φυσικής και κοινωνικής πραγματικότητας και παράλληλα ένας λόγος για την περιγραφή της πραγματικότητας από αυτή την (μαθηματική) οπτική.
Με άλλα λόγια, τα Μαθηματικά είναι μια κοινωνική πρακτική, η οποία αξιοποιεί όλους τους ιστορικά αναπτυγμένους τρόπους σκέψης και δράσης για τον χειρισμό ποσοτικών και χωρικών σχέσεων, καθώς και προβλημάτων, τα οποία προκύπτουν στο πλαίσιο των χειρισμών αυτών, υιοθετώντας για τη διεκπεραίωση των δράσεων αυτών καθιερωμένους σε μια κοινωνία κανόνες και αξίες, καθώς και νοητικά και τεχνικά εργαλεία. Από μια τέτοια οπτική, μαθαίνω Μαθηματικά σημαίνει ταυτόχρονα «κάνω Μαθηματικά», δηλαδή αναπτύσσω μια μαθηματική δραστηριότητα, η οποία, όπως κάθε ανθρώπινη δραστηριότητα, έχει κίνητρο, αντικείμενο και αποτέλεσμα, «μιλώ μαθηματικά», δηλαδή εκφράζω με μια συγκεκριμένη γλώσσα περιγραφές της μαθηματικής δραστηριότητας και των αποτελεσμάτων και συζητώ με τους άλλους με βάση τις περιγραφές αυτές και «έχω μια στάση» απέναντι στη μαθηματική δραστηριότητα και τη γλώσσα της, η οποία μου υποβάλλει και συγκεκριμένες νοητικές και συναισθηματικές διαθέσεις απέναντί τους. Αποτέλεσμα της μαθηματικής πρακτικής είναι οι μαθηματικές γνώσεις, οι οποίες, όπως κάθε ανθρώπινη κατασκευή, μετά τη δημιουργία τους αυτονομούνται από τον δημιουργό τους και από τη δραστηριότητα της δημιουργίας τους και υπάρχουν στο εξής στα βιβλία και στη σκέψη των ανθρώπων ως αντικειμενικά υπαρκτές, αιώνιες, αλήθειες, οι οποίες οδηγούν σε νέα ερωτήματα και προβλήματα, πέρα από τις προθέσεις και τις προβλέψεις των ανθρώπων-δημιουργών τους. Παράδειγμα, το Πυθαγόρειο Θεώρημα ή το Θεώρημα του Θαλή ή τόσα άλλα θεωρήματα των Μαθηματικών, γνωστά μας από το σχολείο.
Αυτές οι γνώσεις, τα τελικά προϊόντα της μαθηματικής πρακτικής, οι έννοιες, τα θεωρήματα, οι τεχνικές, αποκομμένες από τις συνθήκες και τις δραστηριότητες της δημιουργίας τους είναι τα «Μαθηματικά» που διδάσκονται τα παιδιά στο σχολείο. Με τη σειρά της, αυτή η εκπαιδευτική πραγματικότητα κατασκευάζει μονομερείς εικόνες των Μαθηματικών, οι οποίες εκφράζονται στις απόψεις για τη διδασκαλία και τη σημασία των Μαθηματικών που διατυπώνονται σε κάθε σχετική συζήτηση. Γι’ αυτό και οι συζητήσεις αυτές προσλαμβάνουν χαρακτηριστικά ανάλογα με εκείνα της απόπειρας οικοδόμησης του πύργου της Βαβέλ. Όλοι και όλες μιλούν για τα Μαθηματικά, αλλά καθένας και καθεμιά εννοούν ένα εντελώς διαφορετικό γνωστικό αντικείμενο.
* Ο Δημήτρης Χασάπης είναι ομότιμος καθηγητής Μαθηματικής Εκπαίδευσης
Πηγή: Η Αυγή
Δημοσιεύτηκε στις 19/07/2017
Aucun commentaire:
Enregistrer un commentaire