Τουρκία - Τα προβλήματα της τουρκικής οικονομίας είναι σοβαρά και είναι πολύ αμφίβολο ότι αρκεί μία σταθερή κυβέρνηση για να ξεπεραστούν

ΟΙ ΠΡΟΚΛΗΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΟΝ «ΣΟΥΛΤΑΝΟ» ΕΡΝΤΟΓΑΝ

Η συντριπτική νίκη του Κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης θεωρήθηκε ως πολιτικό θρίαμβος για τον Πρόεδρο της Τουρκίας Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν (AKP). Μάλιστα πολλοί αναλυτές θεώρησαν ότι μία σταθερή τουρκική κυβέρνηση μπορεί να σηματοδοτήσει   μία πορεία βελτίωσης του επενδυτικού κλίματος (αυτό άλλωστε φάνηκε και απο την ενίσχυση της ισοτιμίας της τουρκικής λίρας και την άνοδο του Χρηματιστηρίου).

Η τουρκική οικονομία βασίστηκε κυρίως στην εισροή κεφαλαίων απο το εξωτερικό για να εξασφαλίσει υψηλούς ρυθμούς ανάπτυξης. Μέχρι σε ένα σημείο τα κατάφερε αλλά τα τελευταία χρόνια η τουρκική οικονομία άρχισε να επιβραδύνεται με αποτέλεσμα πολλοί διεθνείς οικονομική οργανισμοί να προειδοποιούν ότι εμφανίζει σημαντικά επενδυτικά ρίσκα. Άλλωστε η αύξηση του πληθωρισμού και η συνεχής υποχώρηση της ισοτιμίας της λίρας είναι ενδεικτικά του μεγέθους των προκλήσεων της νέας κυβέρνησης. Οι δημοσιονομικές ανάγκες έχουν αυξηθεί σημαντικά λόγω των μετώπων που έχουν ανοίξει με τους κούρδους και τους ισλαμιστές ενώ το προσφυγικό είναι πλέον μία πραγματικότητα με τις δημόσιες δαπάνες που απαιτείται για την φιλοξενία εκατομμυρίων προσφύγων απο την Συρία και όχι μόνο.

Ο μεγαλύτερος όμως πονοκέφαλος της νέας κυβέρνησης θα είναι το ενεργειακό. Τα σχέδια του τούρκου προέδρου εμφάνιζαν την Τουρκία ώς παγκόσμιο ενεργειακό κέντρο αλλά αυτά τα σχέδια πολύ δύσκολα θα υλοποιηθούν.Και το σημαντικότερο ακόμα δυσκολότερη είναι η ενεργειακή εξάρτηση της Άγκυρας απο την Μόσχα.

Την 1η Δεκεμβρίου του 2014, η BOTAŞ, η κρατική εταιρεία αγωγών της Τουρκίας, και η Gazprom υπέγραψαν μνημόνιο κατανόησης για την κατασκευή ενός νέου αγωγού υπεράκτιου αερίου που ονομάστηκε Turkish Stream , ο οποίος θα έχει χωρητικότητα 63 δισεκατομμυρίων κυβικών μέτρων (bcm) ανά έτος και θα ξεκινά από την Ρωσία, κάτω από την Μαύρη Θάλασσα, και θα καταλήγει στα τουρκο-ελληνικά σύνορα.Τότε , πολλοί μίλησαν για την ενεργειακή αναβάθμιση αλλά η πραγματικότητα δεν ήταν τόσο ρόδινη.

Οι συζητήσεις όμως  μεταξύ Ρωσίας και Τουρκίας για την κατασκευή και λειτουργία του αγωγού μεταφοράς ρωσικού φυσικού αερίου Turkish Stream σταμάτησαν το καλοκαίρι καθώς οι δύο πλευρές δεν κατέληξαν σε συμφωνία για την τιμή. Και όχι μόνο αυτό.

Πρόσφατα έγινε γνωστό ότι η Τουρκία  κατέθεσε αίτηση διαιτησίας στην Στοκχόλμη για την τιμή του ρωσικού φυσικού . Αν και η ρωσική πλευρά προσπάθησε να υποβαθμίσει το θέμα λέγοντας ότι  αποτελεί μια «συνήθη τακτική» και ότι  δεν αποκλείεται να διευθετηθεί προδικαστικά το ζήτημα η νέα τουρκική Κυβέρνηση έχει να λύσει ένα δυσεπίλυτο πρόβλημα : να αναβαθμίσει την θέση της ως ενεργειακός κόμβος παίζοντας με τα συμφέροντα όλων των παγκόσμιων ενεργειακών παικτών ενώ την ίδια στιγμή είναι δυσανάλογα (μέχρι 65% και αυξάνεται) εξαρτημένη από το ρωσικό φυσικό αέριο. Και η κατανάλωσή της αυξάνεται, αγγίζοντας τα 51,8 bcm το 2014. Η τάση αυτή δεν έχει αλλάξει παρά την πρόσφατη επιβράδυνση της οικονομικής δραστηριότητας.

Δεν είναι λίγοι εκείνοι οι οποίοι υποστηρίζουν ότι με δεδομένη την συντριπτική κυριαρχία του ρωσικού φυσικού αερίου η Τουρκία θα πρέπει  να αυξήσει τις εισαγωγές από τους ενεργειακά πλούσιους γείτονές της. Η διαφοροποίηση, λένε,είναι απαραίτητη για να ενισχυθεί η ενεργειακή ασφάλεια της . Όμως και εκεί υπάρχουν προβλήματα:Το Αζερμπαϊτζάν, το Ιράν, το Ιράκ, που θα μπορούσαν να αξιοποιηθούν προς την κατεύθυνση αυτή το καθένα έχει το δικό του αγκάθι.

Ο αγωγός

Ήδη, η Τουρκία και το Αζερμπαϊτζάν έχουν ξεκινήσει τον Αγωγό Φυσικού Αερίου Trans-Anatolian (TANAP) , έναν αγωγό που διασχίζει την Τουρκία, μεταφέροντας φυσικό αέριο του Αζερμπαϊτζάν. Ο TANAP, λέγεται, έχει επίσης βασικά στρατηγικά οφέλη για την Άγκυρα, επειδή η Δύση υποστηρίζει το έργο, και έτσι η συμμετοχή της Τουρκίας θα ενισχύσει την επιρροή της Άγκυρας στις Βρυξέλλες και στο Μπακού. Ο TANAP λόγω των υψηλών τιμολογίων μεταφοράς, έχει ως συνέπεια  το αέριο του να είναι και πιο ακριβό από το ρωσικό φυσικό αέριο . Επιπλέον, δεν είναι καθόλου σαφές το από πού θα προέλθουν οι αναγκαίες ποσότητες φυσικού αερίου για το δεύτερο στάδιο του TANAP (και τον προγραμματισμένο από την Ευρώπη Νότιο Διάδρομο Φυσικού Αερίου [Southern Gas Corridor]).

Το Ιράν

Το Ιράν είναι άλλη μια επιλογή για την Τουρκία, αλλά το Ιράν πρέπει πρώτα να χρησιμοποιήσει το δικό του φυσικό αέριο για να βιομηχανοποιηθεί το ίδιο, κάτι που αφήνει πολύ μικρά περιθώρια για εξαγωγές. Εν τω μεταξύ, το Τουρκμενιστάν έχει προσφερθεί να μεταφέρει κάποιο από το δικό του φυσικό αέριο μέσω του TANAP, αλλά θα είναι δύσκολο για να το κάνει, διότι το Τουρκμενιστάν έχει συμβολαιοποιηθεί πλήρως με την Κίνα .Ακόμα κι αν δεν ήταν έτσι, εξακολουθούν να υπάρχουν διαφωνίες σχετικά με το νομικό καθεστώς της Κασπίας Θάλασσας, κάτι που πρέπει να διευθετηθεί πριν αρχίσει να κατασκευάζεται οποιοσδήποτε αγωγός στον βυθό της.

Στην πραγματικότητα, για να εμποδίσει μια τέτοια ανάπτυξη αγωγών, στα τελευταία 25 χρόνια η Ρωσία έχει απλώς εμποδίσει τις διαπραγματεύσεις για τον καθορισμό του νομικού καθεστώς της Κασπίας. Για το άμεσο μέλλον, λοιπόν, το τουρκμενικό αέριο δεν έχει τρόπο να φτάσει στην Ευρώπη, παρά μόνο μέσω της Ρωσίας. Το κοίτασμα Λεβιάθαν του Ισραήλ είναι ένας άλλος δυνητικός προμηθευτής. Πολιτικά, ωστόσο, το ισραηλινό αέριο είναι για την ώρα μη αποδεκτό φυσικό αέριο (gas non grata)  στην Τουρκία. Λόγω της τεταμένης περιφερειακής πολιτικής κατάστασης και των διαφορών με την ιρακινή κεντρική κυβέρνηση, ούτε το φυσικό αέριο της Περιφερειακής Κυβέρνησης του Κουρδιστάν δεν φαίνεται να είναι μια βιώσιμη εναλλακτική λύση σε σύντομο χρονικό διάστημα.

Πηγή: www.imerisia.gr

Δημοσιεύτηκε στις 02/11/2015