Ελλάδα - Σύμφωνα με μελέτη της Alpha Bank - Οι Ελληνες έχασαν το 28,9% της περιουσίας τους - 228 χιλιάδες έχουν μεταναστεύσει μέσα σε 4 χρόνια

Οι αναλύσεις σχετικά με τη μεταβολή του επιπέδου ευημερίας στη χώρα μας κατά τη διάρκεια της οικονομικής κρίσεως περιορίζεται συνήθως στην μελέτη των μεταβλητών-ροών, όπως είναι το διαθέσιμο εισόδημα, η ιδιωτική κατανάλωση και η εθνική αποταμίευση. Σημαντικό στοιχείο, ωστόσο, που επηρεάζει, τόσο την τρέχουσα ευημερία, όσο και τις προσδοκίες για το μέλλον των πολιτών μιας χώρας είναι η μεταβολή της αξίας του πλούτου τους που συνιστά μεταβλητή-απόθεμα, επισημαίνει η Διεύθυνση Οικονομικών Μελετών της Alpha Bank.

Τα βασικά στοιχεία που απαρτίζουν τον πλούτο των νοικοκυριών είναι ο χρηματοοικονομικός πλούτος, δηλαδή ρευστά διαθέσιμα και κινητές αξίες (ομόλογα, μετοχικοί τίτλοι κλπ), ο μη-χρηματοοικονομικός πλούτος που προσεγγίζεται κατά κύριο λόγο με τις αξίες των ακινήτων και τέλος, το ανθρώπινο κεφάλαιο, που δύναται να προσεγγισθεί ως η παρούσα αξία των προσδοκώμενων αποδοχών σε όλη τη διάρκεια του κύκλου ζωής του ατόμου (lifetime income approach). Η επένδυση, κρατική και ιδιωτική, στην εκπαίδευση πριν και μετά την είσοδο στην αγορά εργασίας αποτελεί τον βασικό παράγοντα αναβαθμίσεως του ανθρωπίνου κεφαλαίου.
Eκτιμάται ότι τα ελληνικά νοικοκυριά έχουν απωλέσει το 28,9% του συνόλου των υλικών στοιχείων ενεργητικού τους, σωρευτικά στην χρονική περίοδο 2008-2015 (Ιούνιος).

Ιδιαίτερα δύσκολη όμως, όπως επισημαίνουν, είναι η αποτίμηση του ανθρώπινου κεφαλαίου.
Η Ελλάδα, σημειώνεται, παρέχει δημόσια παιδεία σε όλες τις βαθμίδες εκπαιδεύσεως η οποία χρηματοδοτείται με χρήματα των φορολογουμένων. Παράλληλα, η μέση ελληνική οικογένεια χρηματοδοτεί συχνότατα σπουδές υψηλού επιπέδου στο εξωτερικό. Η εκροή επιστημόνων και εξειδικευμένων στελεχών (είτε η παραμονή τους μετά το πέρας των σπουδών στο εξωτερικό) συνιστά σημαντική απώλεια του παραγωγικού δυναμικού και, κατά συνέπεια, του ανθρώπινου κεφαλαίου της χώρας (brain drain).
Το φαινόμενο της εκροής του ανθρωπίνου κεφαλαίου έχει λάβει διαστάσεις στην Ελλάδα την περίοδο της οικονομικής κρίσεως, καθώς οι αρτιότερα εκπαιδευμένοι εργαζόμενοι αναζητούν σε άλλες χώρες καλύτερες συνθήκες διαβίωσης με υψηλότερες αμοιβές και προοπτική κοινωνικής και οικονομικής προόδου. Σημειώνεται ότι μεταξύ του 2009 και του 2013 έχουν μεταναστεύσει συνολικά 228.000 Έλληνες, τάση η οποία συνεχίσθηκε και το 2014.
Οι βασικοί λόγοι της εκροής του επιστημονικού και εξειδικευμένου εργατικού δυναμικού από τη χώρα μας σχετίζονται με οικονομικούς αλλά και με άλλους μη-οικονομικούς παράγοντες.
Οι οικονομικοί παράγοντες αφορούν στην αλματώδη αύξηση του ποσοστού ανεργίας, πρωτίστως της ανεργίας των νέων, σε συνδυασμό με ταυτόχρονη σημαντική πτώση του διαθέσιμου εισοδήματος των νοικοκυριών. Η αδυναμία ευρέσεως εργασίας αλλά και η μείωση των αποδοχών οδηγούν τους επιστήμονες προς αναζήτηση εργασίας σε πιο ανεπτυγμένες από την Ελλάδα χώρες.
Οι μη οικονομικοί παράγοντες που ενισχύουν την εκροή ανθρωπίνου κεφαλαίου αφορούν, πρώτον, την έλλειψη ελπίδας και την εμπέδωση της πεποιθήσεως ειδικά ανάμεσα στους νέους, ότι δεν πρόκειται να δημιουργηθούν, στο άμεσο μέλλον, θέσεις εργασίας ικανές να τους απορροφήσουν και δεύτερον την αντίληψη ότι ακόμη και αν δημιουργηθούν νέες θέσεις εργασίας η παρούσα αξία των μελλοντικών εισοδημάτων τους δεν θα είναι ικανοποιητική.
Ποιες είναι, όμως, οι προϋποθέσεις που πυροδοτούν την εκροή του ανθρώπινου κεφαλαίου στην περίοδο της οικονομικής κρίσεως; Πρώτον, το επίπεδο εκπαιδεύσεως των νέων είναι από τα υψηλότερα και πάνω από τον μέσο ευρωπαϊκό όρο. Είναι ενδεικτικό ότι το ποσοστό των νέων ηλικίας 20-24 με δευτεροβάθμια και τριτοβάθμια εκπαίδευση ανέρχεται σε 88%, ενώ στις χώρες της Ευρωζώνης το αντίστοιχο ποσοστό διαμορφώνεται σε 80%.
Επιπλέον στην Ελλάδα, παρατηρείται ότι σε ορισμένες επαγγελματικές ειδικότητες, υπάρχει πληθώρα επιστημόνων που κατά την περίοδο προ της οικονομικής κρίσεως μπορούσε να απορροφηθεί, ενώ στην παρούσα συγκυρία πλεονάζουν. Ειδικότερα, το 2013 η Ελλάδα είχε τον υψηλότερο δείκτη ιατρών ανά 1.000 κατοίκους, ήτοι 6,3, καταλαμβάνοντας έτσι την πρώτη θέση ανάμεσα στις ανεπτυγμένες χώρες, ενώ ο μέσος όρος του δείκτη στον ΟΟΣΑ ανερχόταν μόλις σε 3,3.
Επίσης, σύμφωνα με μελέτη του Economist Intelligence Unit, η Ελλάδα κατατάσσεται κάτω του μέσου όρου της κλίμακας ως προς τις πολιτικές που εφαρμόζει άλλα και τις συνθήκες που επικρατούν για την προσέλκυση, ανάδειξη και διατήρηση των «ταλέντων». Σύμφωνα με τον Global Talent Index 2015, η χώρα βρίσκεται στην 33η θέση ανάμεσα στις 60 χώρες και συγκεντρώνει 45,7 μονάδες στις 100.
Στην διεθνή βιβλιογραφία έχουν καταγραφεί, οι συνέπειες και οι ενδεχόμενες ωφέλειες από την εκροή επιστημόνων. Ανάμεσα στις αρνητικές συνέπειες από την απώλεια του πιο καλά εκπαιδευμένου εργατικού δυναμικού της χώρας καταγωγής συγκαταλέγονται οι εξής:
• Η εκροή ανθρώπινου κεφαλαίου μπορεί να προκαλέσει ελλείψεις σε ειδικευμένο εργατικό δυναμικό (πχ. μηχανικούς, ιατρούς, νοσηλευτές κ.α.).
• Αρνητική επίπτωση ενδέχεται να έχει η μετανάστευση των νέων στη δημογραφική διάρθρωση του ασφαλιστικού συστήματος. Οι νέοι επιστήμονες που μεταναστεύουν θα μπορούσαν να συνεισφέρουν σημαντικά σε εισφορές στο ασφαλιστικό σύστημα.
• Τέλος, η εκροή επιστημόνων ενδέχεται να έχει και αρνητικό δημοσιονομικό αντίκτυπο. Δεδομένου ότι οι εργαζόμενοι μέτριου και υψηλού εκπαιδευτικού επιπέδου είθισται να επιτυγχάνουν υψηλότερες μισθολογικές απολαβές, συμβάλλοντας περισσότερο με τα εισοδήματα τους στα φορολογικά έσοδα.
Τα οφέλη που ενδέχεται να προκύψουν από την εκροή επιστημόνων για την χώρα προελεύσεως, συμπεριλαμβάνουν:
• Την ενίσχυση των μεταβιβαστικών πληρωμών, και κατ’ επέκταση του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών, από την αύξηση του πλήθους των ελλήνων μεταναστών στο εξωτερικό
• Την ικανότητα οι υψηλού μορφωτικού επιπέδου εργαζόμενοι, που απευθύνονται στις πιο αποδοτικές αγορές εργασίας του εξωτερικού, να δημιουργήσουν πλούτο μέσω των υψηλών αμοιβών τους, ο οποίος ενδέχεται να επενδυθεί στην χώρα προελεύσεως.
• Τέλος με τον επαναπατρισμό τους οι νέοι επιστήμονες, μετά από κάποια έτη παραμονής τους στις ανεπτυγμένες οικονομίες του εξωτερικού, αποκτούν υψηλού επιπέδου ειδίκευση και διεθνή εμπειρία σε μεγάλες αγορές και συνεπώς θα μπορούσαν να συνεισφέρουν σημαντικά στην διάχυση των νέων τεχνολογιών και την αναπτυξιακή πορεία της χώρας.



Πηγή: www.imerisia.gr
Δημιουργήθηκε στις 23/10/2015