Το σκάνδαλο του Παναμά

Στέφανος Κωνσταντινίδης

Το νέο σκάνδαλο που ξέσπασε με τα φορολογικά καταφύγια της πλανητικής ελίτ στον Παναμά συνταράσσει το οικοδόμημα του ναού της νέας παγκοσμιοποιημένης νεοφιλελεύθερης τάξης. Φαίνεται πως είναι πια δύσκολο για τη διεθνοποιημένη ελίτ να κρύψει τα κλοπιμαία όπως γινόταν μέχρι τώρα. Ώς τώρα η παρακολούθηση γινόταν από τους απάνω και αφορούσε τους πληβείους. Τώρα πια φαίνεται πως και οι κάτω αρχίζουν να παρακολουθούν τους απάνω, τους πατρικίους, αφού η τεχνολογία τούς το επιτρέπει. Η άλλη αντίθεση που προκύπτει από το γεγονός αυτό είναι η ελευθερία με την οποία διακινείται το τεράστιο αφορολόγητο κεφάλαιο για το οποίο δεν υπάρχουν σύνορα, σε αντίθεση με τους ταλαίπωρους μετανάστες και πρόσφυγες για τους οποίους οι έχοντες και κατέχοντες αυτού του κόσμου οικοδομούν παντού τείχη για να μην τους ενοχλούν στον δικό τους παράδεισο. Κάποιοι πιστεύουν πως με όσα αποκαλύπτονται θα υπάρξει επιστροφή σε μια μορφή προστατευτισμού στο πλαίσιο του εθνικού κράτους. Μάλλον πρόκειται για ψευδαίσθηση. Το ποτάμι δεν γυρίζει εύκολα προς τα πίσω. Η διεθνοποίηση του κεφαλαίου είναι τέτοια σήμερα που δεν μπορεί να επιβιώσει εντός συνόρων. Αλλά ούτε και τα ξύλινα τείχη θα σώσουν τις πλούσιες χώρες από τα νέα μεταναστευτικά ρεύματα. Όσο οι ανισότητες σε παγκόσμιο επίπεδο συνεχίζονται, τόσο θα μεγαλώνουν και τα μεταναστευτικά ρεύματα από τις φτωχές χώρες προς τις πλούσιες. Και τα τείχη που οικοδομούν δεν θα αντέξουν την έφοδό τους.

Είναι εκπληκτικό πάντως πως στο βασίλειο αυτό του βρόμικου χρήματος συναντώνται δημοκρατικά εκλελεγμένοι πρωθυπουργοί, τριτοκοσμικοί τύραννοι, διασημότητες της κουλτούρας, τραπεζίτες, εκατομμυριούχοι, μεγαλοδικηγόροι, μεγαλοποδοσφαιριστές, ναρκέμποροι, εγκληματίες, μαφιόζοι και κάθε είδους «ενδιάμεσα» στοιχεία. Όλος ο καλός κόσμος! Κανένας δεν απουσιάζει.

Αυτό που προκύπτει από τη δημοσίευση των εγγράφων του Παναμά είναι ότι το σύστημα νοσεί βαρέως. Οι πολιτικές ελίτ είναι απόλυτα εξαρτημένες από το χρηματιστηριακό κεφάλαιο το οποίο μετέτρεψε την παγκόσμια οικονομία σε ζούγκλα. Δεν υπάρχουν πια κανόνες που να διέπουν έστω και στο ελάχιστο το σύστημα. Η δε πολιτική έχασε και την ελάχιστη αυτονομία που διέθετε κάποτε για να μπορεί να επιβάλλει κάποιους κανόνες λειτουργίας της οικονομίας. Το ερώτημα που τίθεται είναι αν η αποκάλυψη των εγγράφων του Παναμά θα ανοίξει το δρόμο για αλλαγές, ή αν απλώς θα ξεχαστεί και αυτή με τη ροή και την επικάλυψη άλλων γεγονότων. Ενδεχομένως η κοινωνική πίεση να είναι τέτοια που να υποχρεώσει το σύστημα σε κάποιας μορφής αναδίπλωση. Αυτό θα μπορούσε επίσης να συμβεί, ειδικά επειδή το σύστημα έχει το ένστικτο της αυτοσυντήρησης. Για την ώρα όμως κανείς δεν ξέρει πώς θα εξελιχθούν τα πράγματα.

Δεν λείπει βέβαια ούτε η Ελλάδα ούτε η Κύπρος από τα έγγραφα του Παναμά. Λιγότερη παρουσία φαίνεται να έχει η Ελλάδα και περισσότερη η Κύπρος που φαίνεται να εμπλέκεται στο σκάνδαλο, καθώς, σύμφωνα με τα έγγραφα που είδαν το φως της δημοσιότητας, υπήρξαν διαδρομές χρημάτων από υπεράκτιες εταιρείες που εδρεύουν στο νησί. Βεβαίως το τελευταίο ανέκδοτο που κυκλοφορεί στην Κύπρο, όπως έγραψε και η Χρυστάλλα Χατζηδημητρίου (« Ο Φιλελεύθερος», 06-04-2016), δεν αφορά καμιά ξανθιά, αλλά είναι εκείνο που ο γ.γ. του ΑΚΕΛ Άντρος Κυπριανού κάλεσε τον Πρόεδρο Αναστασιάδη να ζητήσει επίσημα τα αρχεία που διέρρευσαν για τις καταθέσεις και το ξέπλυμα στον Παναμά και ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας κάλεσε αμέσως τις αρμόδιες εποπτικές Αρχές και τις επαγγελματικές ομάδες να διερευνήσουν το θέμα «προκειμένου να διαπιστωθεί εάν με οποιονδήποτε τρόπο εμπλέκονται ή όχι σε παράνομες ενέργειες κυπριακές εταιρείες». Μη μας βγει και το όνομα πως είμαστε πλυντήριο και πως κουμάντο κάνουν μια χούφτα «μεγαλοδικηγορικά γραφεία», όπως είπε και ο κ. Κυπριανού. «Κι ο δικηγόρος Πρόεδρος (μεγάλος ή μικρός, δεν ξέρουμε) το έπιασε το υπονοούμενο»! Θα διερευνηθεί και αυτό βέβαια, όπως διερευνήθηκε η φούσκα του χρηματιστηρίου παλιότερα και πιο πρόσφατα η διαπλοκή που οδήγησε στην κατάρρευση της κυπριακής οικονομίας, το κούρεμα των καταθέσεων και τη διάλυση του τραπεζικού συστήματος. Με αποτέλεσμα τις χιλιάδες ανέργους και νεόπτωχους και τις χιλιάδες που αναγκάστηκαν να φύγουν εις την ξένην.

Οι υπερασπιστές της νεοφιλελεύθερης παγκοσμιοποίησης δεν βλέπουν αυτά που ακόμη και οι δημοκρατικοί φιλελεύθεροι διαπιστώνουν για την απληστία, την αδιαφορία, την απάτη και τη διαφθορά του συστήματος, κάτι που είναι αηδιαστικό, σύμφωνα με το γερμανικό περιοδικό Der Spiegel. Τα σύνορα, γράφει το ίδιο περιοδικό, «είναι για τους φτωχούς και τους βλάκες». Η Δύση κλείνει τα σύνορά της, συνεχίζει, «σε φοβισμένους ανθρώπους οι οποίοι αναζητούν μια καλύτερη ζωή, αλλά τα ανοίγει στο βρόμικο χρήμα όταν αυτό αναζητά μια καλύτερη επένδυση».

*Ο Στέφανος Κωνσταντινίδης είναι καθηγητής Πολιτικών Επιστημών στο Κεμπέκ του Καναδά και επιστημονικός συνεργάτης του Πανεπιστημίου Κρήτης.

E-mail: stephanos.constantinides@gmail.com

- See more at: http://www.philenews.com/el-gr/s-konstantinidis/1460/307805/to-skandalo-tou-panama#sthash.JAQi5fBm.dpuf