Τυφλότητα είναι να ζει κανείς σ’ έναν κόσμο που η ελπίδα έχει τελειώσει

ΤΑΣΟΣ ΤΣΑΚΙΡΟΓΛΟΥ

Οι τυφλοί και η σκωληκοειδίτιδα

 

 

«Γιατί αυτό είναι η τυφλότητα, να ζει κανείς σ’ έναν κόσμο που η ελπίδα έχει τελειώσει», γράφει ο Ζοζέ Σαραμάγκου

Τάσος Τσακίρογλου

«Ακουσα πως έτσι κάνουν με τους καταδικασμένους σε θάνατο. Αν έχουν σκωληκοειδίτιδα, τους χειρουργούν πρώτα και μετά τους σκοτώνουν, για να πεθάνουν υγιείς», γράφει ο Ζοζέ Σαραμάγκου στο μυθιστόρημά του «Περί τυφλότητος», κάτι που μας θυμίζει τη δική μας κατάσταση τα τελευταία έξι χρόνια.
Μας βγάζουν τη σκωληκοειδίτιδα (και σιγά σιγά όλα τα σπλάχνα), προκειμένου να γιατρευτούμε και μετά να μπορέσουμε να πεθάνουμε «υγιείς». Εξ ου και η συζήτηση περί θεραπείας-σοκ για «εξυγίανση» της οικονομίας, η οποία βρίσκεται στην εντατική.
Οι δανειστές αφαιρούν κομμάτι κομμάτι τις υλικές βάσεις της καθημερινής μας ζωής, αναγκάζοντάς μας σε μια όλο και πιο δύσκολη ισορροπία: να καταφέρουμε να μείνουμε όρθιοι σ’ ένα έδαφος που σείεται και ταρακουνιέται από τις δονήσεις του δημοσιονομικού Αρμαγεδδώνα.
Οσοι κατορθώνουν να μείνουν όρθιοι αδυνατούν να βοηθήσουν εκείνους που χάνουν την ισορροπία τους και βρίσκονται στο έδαφος, θεωρούμενοι πλέον καμένα πιόνια στο παιχνίδι του κοινωνικού δαρβινισμού.

Βέβαια, το χειρότερο δεν είναι ότι έχουμε γίνει πειραματόζωα των πάσης φύσεως μαθητευόμενων μάγων του νεοφιλελευθερισμού, αλλά το ότι, τελικά, έχουμε αποδεχτεί αυτόν τον ρόλο και έχουμε υποταχθεί στη μοίρα μας. «Γιατί αυτό είναι η τυφλότητα, να ζει κανείς σ’ έναν κόσμο που η ελπίδα έχει τελειώσει», συνεχίζει ο Πορτογάλος νομπελίστας, περιγράφοντας μια κατάσταση πραγμάτων, στην οποία οι περισσότεροι ονειρεύονταν πως ήταν πέτρες.
«Και όλοι γνωρίζουν πόσο βαθύς είναι ο ύπνος που κοιμούνται οι πέτρες. Μια απλή βόλτα στον αγρό θα το αποδείξει. Είναι εκεί και κοιμούνται, μισοθαμμένες, περιμένοντας ποιος ξέρει τι για να ξυπνήσουν».
Οι πέτρες, φυσικά, είναι μια μεταφορά της ακινησίας, της αν-αισθησίας και της σκληρότητας, κάτι που προσομοιάζει με τη σημερινή μας κατάσταση: μετά την ηφαιστειακή λάβα των πλατειών και των κινητοποιήσεων του 2011-12, το μάγμα πάγωσε και στη συνέχεια αποκρυσταλλώθηκε σ’ ένα πέτρωμα που κοιτά ακίνητο –χωρίς ελπίδα– τις εξελίξεις. Σχολιάζοντας, κρίνοντας, επικρίνοντας και καταγγέλλοντας. Αλλά πάντως ακίνητοι, καθηλωμένοι και σιωπηλοί. Μοιραίοι και υποταγμένοι.
Αυτοί που δεν θέλουν να δουν, παρότι τα πάντα είναι μπροστά στα μάτια τους, παρότι τα προσχήματα πέφτουν, τα ψέμματα τελειώνουν και οι δικαιολογίες εκλείπουν.
«Γιατί τυφλωθήκαμε; ίσως μια μέρα να καταφέρουμε να μάθουμε τον λόγο. Θέλεις να σου πω αυτό που νομίζω; Νομίζω ότι δεν τυφλωθήκαμε, νομίζω ότι είμαστε τυφλοί. Τυφλοί που βλέπουν. Τυφλοί που δεν βλέπουν και ας βλέπουν», λέει ο Σαραμάγκου, θέλοντας να απεικονίσει την αντιφατική κατάσταση του ανθρώπου-πέτρα. Του ανθρώπου που –μισοθαμμένος– περιμένει «ποιος ξέρει τι για να ξυπνήσει».
Από τον «Ανθρωπάκο» του Βίλχελμ Ράιχ μέχρι τους τυφλούς του Σαραμάγκου κύλησε πολύ νερό στο αυλάκι, αλλά το ερώτημα παραμένει ίδιο με αυτό που έθεσαν οι Pink Floyd στο αριστούργημά τους «Wish you were here»: «Running over the same old ground/what have we found?/same old fears». Η απάντηση όμως;

ΠΗΓΗ : Εφημερίδα των Συντακτών