Ανώτατη Εκπαίδευση : Αλλαγές άνευ εθνικού σχεδίου

Του Νίκου Ξυδάκη

Η κατάργηση και συγχώνευση πανεπιστημιακών τμημάτων και ιδρυμάτων, σε συνδυασμό με τη συνεπαγόμενη μείωση των εισακτέων, αλλάζει τον χάρτη της ανώτατης εκπαίδευσης. Οι περισσότερες αντιδράσεις είναι άτοπες: η διασπορά σχολών ανά την επικράτεια με μόνο κριτήριο την προσφορά εύκολου εισοδήματος στις τοπικές κοινωνίες ήταν και είναι επιζήμια σε εθνικό επίπεδο. Πολύ περισσότερο που πολλά νεότευκτα ιδρύματα, όπως λ.χ. τα πανεπιστήμια Πελοποννήσου, Δυτ. Στερεάς, Δυτικής Μακεδονίας δεν εντάσσονταν σε κανένα εθνικό σχέδιο ανάπτυξης κάποιων καινοτομιών ή, έστω, σύνδεσης με την τοπική παραγωγή· δεν συνέτρεχε ούτε καν γεωπολιτική σκοπιμότητα, όπως συνέτρεχε προ δεκαετιών για το Πανεπιστήμιο Αιγαίου, το οποίο άλλωστε απέκτησε κάποια ιδιαίτερη επιστημονική φυσιογνωμία. Συχνά μάλιστα οι τοπικές κοινωνίες δεν αγκάλιαζαν τα πανεπιστήμια. Από την άλλη μεριά, και σε αυτή τη μείζονα μεταρρύθμιση είναι ευδιάκριτη η βιασύνη και η προχειρότητα της πολιτικής ηγεσίας. Φάνηκε από τον τρόπο υπολογισμού των εισακτέων: το υπουργείο Παιδείας δεν κατόρθωσε να δώσει έναν πειστικό αριθμό μείωσης. Σύμφωνα με υπολογισμούς, η μείωση θα φτάσει τους 12.500 - άγνωστο πού θα διοχετευθεί αυτός ο στρατός άεργων και άπραγων παιδιών. Η ουσία εντούτοις είναι αλλού: σε ποιο εθνικό σχέδιο παραγωγικής και πνευματικής ανασυγκρότησης εντάσσεται η συγχώνευση σχολών, πέραν της εξοικονόμησης χρημάτων; Σε ποια μέση εκπαίδευση στηρίζεται; Ποιος ο ρόλος των τεχνικών λυκείων, των σημερινών υποβαθμισμένων ΕΠΑΛ; Τι παραγωγική δομή και τι επίπεδο εγκύκλιας μόρφωσης οραματιζόμαστε για την Ελλάδα μετά την καταστροφή; Υπάρχει σχέδιο μεταρρύθμισης της αγροτικής οικονομίας, της μεταποίησης, του εμπορίου, σχέδιο ανάπτυξης των επιστημών και των καινοτομιών; Αν ναι, πώς αυτές οι στρατηγικές συνεργούν με την αναμόρφωση της εκπαίδευσης; Δεν βλέπουμε καμιά τέτοια στρατηγική. Δυστυχώς και αυτή η μεταρρύθμιση υπαγορεύεται από το κόστος, την οριζόντια περικοπή δαπανών. Και, πράγματι, πρέπει να εξοικονομηθούν πόροι. Τι μέλλον επιφυλάσσεται όμως για τις επόμενες μια - δυο γενιές;