Κύπρος : Τα γεωπολιτικά παιχνίδια στην Ανατολική Μεσόγειο

Τα κάρα βούλιαξαν στη λάσπη και πέθαναν οι αμαξάδες
Κι οι μαστροποί ποιητές βουβοί τρέμαν τις νύχτες στα κατώφλια

Μανώλης Αναγνωστάκης

Η υποτακτική σιωπή

Στέφανος Κωνσταντινίδης*


Προτού ακόμα υπογραφεί επίσημα το μνημόνιο και προτού οι τροϊκανοί εγκατασταθούν στην Κύπρο ως ύπατοι αρμοστές, έχει επικρατήσει μια υποτακτική σιωπή και οι πολίτες, τουλάχιστον η πλειοψηφία τους, φαίνεται να αποδέχονται μοιρολατρικά τη νέα τάξη πραγμάτων. Φυσικά δεν έχουν ακόμα δει τίποτε. Με την υπογραφή της δανειακής σύμβασης θα παρουσιάζονται καθημερινά και νέες απαιτήσεις από τους πιστωτές. Κανείς φυσικά δεν είναι τόσο εκτός πραγματικότητας που να μην αντιλαμβάνεται πως εκεί που έφτασε η κατάσταση, ή που την έφεραν κάποιοι, η προσφυγή στον Μηχανισμό Στήριξης έγινε αναπόφευκτη. Από το σημείο όμως αυτό μέχρι και τη μοιρολατρική αποδοχή των όρων των δανειστών υπάρχει μια διαφορά.
Και είναι ακριβώς εδώ που χρειάζεται μια μορφή αντίστασης για να υπάρξει διαπραγμάτευση των όρων του μνημονίου και όχι μονόπλευρη επιβολή τους. Το φαινόμενο της υποτακτικής σιωπής από τα κόμματα αλλά και από τους πολίτες πάει να εξελιχθεί σε μια κυπριακή θλιβερή ιδιαιτερότητα. Πιο θλιβερή είναι η υποτακτική σιωπή των διανοουμένων που έπρεπε να βρίσκονται στην πρωτοπορία της καθοδήγησης των πολιτών. Διότι υπάρχουν σίγουρα πράγματα που είναι διαπραγματεύσιμα, υπάρχουν δυνατότητες να διασφαλιστούν τουλάχιστον, με την κατάλληλη προετοιμασία, κάποια ουσιώδη συμφέροντα του τόπου. Με την υποτακτική σιωπή που ακολουθείται, το αποτέλεσμα θα είναι η αποδοχή ασύμφορων όρων με τραγική κατάληξη.
Από τη στιγμή που είναι γνωστές οι διαφορές ανάμεσα στη Γερμανία και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο και επιπλέον υπάρχουν οι διαφορές του ευρωπαϊκού Bορρά με τον ευρωπαϊκό Nότο, από τη στιγμή που υπάρχει προοπτική εμπλοκής της Ρωσίας στη διανειακή σύμβαση, η Κύπρος έχει κάποιες δυνατότητες να διαπραγματευτεί ένα μνημόνιο με υποφερτούς όρους και με καθαρές ρήτρες για να μη γίνεται επίκληση των «εποικοδομητικών ασαφειών» που θα είναι ο δούρειος ίππος της υποταγής. Επιπλέον η Κύπρος θα πρέπει να επιμείνει να μη χρεωθεί εξ ολοκλήρου το κράτος την ανακεφα λαιοποίηση των τραπεζών, επικαλούμενη τις αποφάσεις της Συνόδου Κορυφής της Ευρωπαϊκής Ένωσης του καλοκαιριού του 2012 βάσει των οποίων προβλέπεται να μην υπολογίζεται το ποσό αυτό της ανακεφαλαιοποίησης στο δημοσιονομικό έλλειμμα μιας χώρας. Κάτι που εφαρμόζεται για την Ιταλία και την Ισπανία.
Το κυριότερο όμως που πρέπει να αποφευχθεί, είναι ο έλεγχος, ουσιαστικά από τη Γερμανία, μέσω Βρυξελλών, του κυπριακού φυσικού αερίου και τυχόν πετρελαίου, και να μη γίνει αποδεκτή η επιδίωξη να καρπώνονται τα σχετικά έσοδα οι δανειστές. Εάν γίνει κάτι τέτοιο, η Γερμανία θα αποκτήσει τον έλεγχο του φυσικού πλούτου της κυπριακής ΑΟΖ. Μια τέτοια κατάληξη θα είναι τραγική για την Κύπρο, δεδομένων των παραδοσιακά καλών σχέσεων Γερμανίας-Τουρκίας. Δεν θα πρέπει να λησμονείται ότι η Τουρκία υπήρξε ανέκαθεν γεωστρατηγική σύμμαχος της Γερμανίας. Αν λοιπόν η Γερμανία, για πρώτη φορά στην ιστορία της, αποκτήσει πρόσβαση, μέσω Βρυξελλών, στην Ανατολική Μεσόγειο, τίποτε δεν θα την εμποδίζει, με αναβαθμισμένη τη γεωστρατηγική της θέση, να προσφέρει ανταλλάγματα στην Τουρκία σε βάρος της Κύπρου για τον τυχόν αποκλεισμό της από την ένταξη στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Εξάλλου ο πόλεμος που η Γερμανία άνοιξε για το ξέπλυμα βρόμικου χρήματος, πέρα από τους λόγους εσωτερικής πολιτικής λόγω των επερχόμενων εκλογών, αποσκοπεί κατά κύριο λόγο στη μετατροπή της Κύπρου σε ελεγχόμενη ζώνη με νεοαποικιακούς όρους. Η στενή συνεργασία μέρους του κυπριακού μεταπρατικού κατεστημένου με το Βερολίνο και που παρουσιάζεται ως ευεργετική για την Κύπρο, κινδυνεύει να αποδειχτεί καταστροφική αν κάποιοι στη Λευκωσία γίνουν τοποτηρητές των γερμανικών συμφερόντων. Είναι γι’ αυτόν τον λόγο που η Κύπρος χρειάζεται αυτή τη στιγμή πολιτικούς που να έχουν το θάρρος να προασπίζονται τα συμφέροντα του τόπου, οικοδομώντας, παρά τις δύσκολες συνθήκες, στη βάση των γεωπολιτικών ισορροπιών, ένα πλέγμα συμμαχιών που θα αποτρέπει νεοαποικιακές πολιτικές σε βάρος της.
Να γιατί η υποτακτική σιωπή αυτή την ώρα είναι επικίνδυνη. Σίγουρα δεν χρειάζονται πολιτικές κενών ρητορικών εξάρσεων ή φανφαρονισμοί, ούτε όμως και η υποτακτική σιωπή είναι η ενδεδειγμένη πολιτική. Χρειάζεται αντίθετα μεθοδική δουλειά και ανοιχτά μυαλά που θα οικοδομήσουν μακρόπνοη στρατηγική επιβίωσης και ανασύνταξης στις δύσκολες αυτές ώρες.
* Ο Στέφανος Κωνσταντινίδης είναι καθηγητής Πολιτικών Επιστημών στο Κεμπέκ του Καναδά και επιστημονικός συνεργάτης του Πανεπιστημίου Κρήτης.
e-mail stephanos.constantinides@gmail.com


Πηγή: Ο Φιλελεύθερος
Δημοσιεύτηκε στις 03/02/2013