Ανεκπλήρωτες προφητείες

Η Αμερική θα βουλιάξει το 2035!

Τι επιφυλάσσει για την ανθρωπότητα ο 21ος αιώνας; Ο γνωστός οικονομολόγος Ζακ Αταλί, πρώην σύμβουλος του Φρανσουά Μιτεράν, ιδρυτής της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Ανοικοδόμησης και Ανάπτυξης λίγο πριν από την πτώση του Τείχους του Βερολίνου και συγγραφέας δεκάδων βιβλίων, έρχεται να μας πει διά ζώσης τις προβλέψεις του για το μέλλον.

Αυτό είναι το κεντρικό θέμα της συζήτησης που θα έχει με το συμπατριώτη του δημοσιογράφο Ζαν-Μαρί Κολομπανί στο Μέγαρο Μουσικής, στις 13 Φεβρουαρίου.

Υποστηρικτής μιας παγκόσμιας κυβέρνησης που θα ρυθμίζει κεντρικά τα οικονομικά του πλανήτη, ο 70χρονος Αταλί θεωρεί πως δίχως τη συγκρότηση μιας νέας διεθνούς τάξεως δεν μπορεί να συντηρηθεί για πολύ η δημοκρατία. Στο τελευταίο του βιβλίο «Μια Σύντομη Ιστορία του Μέλλοντος» προβλέπει τη διάλυση των εθνών-κρατών, τη δημιουργία μιας πλανητικής αγοράς και μια «υπερσύγκρουση» απ' την οποία μόνο όσοι θεμελιώσουν μια συνετή πλανητική κυβέρνηση θα καταφέρουν να επιβιώσουν.
Ανθρωπος που έχει βρεθεί όσο λίγοι στους διαδρόμους της παγκόσμιας εξουσίας, ο Αταλί υποστηρίζει ότι κατά τον 21ο αιώνα θα εξουδετερωθούν όλες οι προηγούμενες μορφές καπιταλιστικής διαχείρισης κι ότι η βία θα κορυφωθεί στον άνισο, διχασμένο, φτωχότερο σε φυσικούς πόρους και πυκνοκατοικημένο μας κόσμο. Εξ ου και η ανάγκη για μια «διεθνή κοινωνία πολιτών», ώστε ν' αναχαιτιστεί το χάος που αυτά τα κύματα αλλαγών θα προκαλέσουν.
Στο ίδιο βιβλίο ο Αταλί αναγνωρίζει πως για τους αρχιτέκτονες της Ευρωπαϊκής Ενωσης ήταν ανέφικτο πολιτικά να δημιουργήσουν εκείνο που χρειαζόταν επειγόντως η Ευρώπη, την απώλεια δηλαδή της εθνικής αυτονομίας των κρατών-μελών υπέρ μιας κεντρικής εξουσίας. Η ουσιαστική ενοποίηση, ωστόσο, δεν μπορεί να καθυστερεί επί μακρόν. Ακόμα και οι μέρες της αμερικανικής υπερδύναμης είναι για τον ίδιο μετρημένες - η πτώση της «Αμερικανικής Αυτοκρατορίας», λέει, θα συμβεί γύρω στο 2035. Τι θα τη διαδεχτεί; Ενας κόσμος πολυκεντρικός, με εννέα ισχυρά κέντρα σε όλες τις ηπείρους -ΗΠΑ, Βραζιλία, Μεξικό, Κίνα, Ινδία, Ρωσία, Ευρωπαϊκή Ενωση, Αίγυπτος, Νιγηρία- γύρω από τα οποία θ' αναπτυχθούν κι άλλες μεγάλες περιφερειακές δυνάμεις όπως της Ιαπωνίας, της Ινδονησίας, της Νότιας Αφρικής ή του Καναδά.
Σύμφωνα με τον Ζακ Αταλί, η τεχνολογία θα μετατρέψει τους κατοίκους του πλανήτη σε «πλανητικούς πολίτες - νομάδες» που θα εργάζονται με τους κανόνες μιας υπερφιλελεύθερης οικονομίας. Στη βάση της κοινωνικής πυραμίδας, όπως λέει, θα συνωστίζονται τέσσερα δισεκατομμύρια «υπονομάδες» βουτηγμένοι στην ανέχεια και τη μιζέρια, σε διαρκή σύγκρουση μεταξύ τους για λόγους εθνικούς και θρησκευτικούς, ενώ η άρχουσα τάξη των «υπερνομάδων» θ' αντλεί τη δύναμή της από άλλα τέσσερα δισεκατομμύρια «εικονικών νομάδων» που θα ζουν μια σταθερή ζωή ως μάνατζερ, μηχανικοί, τεχνικοί, επιστήμονες κ.ο.κ, σε εταιρείες χωρίς κεντρικά στρατηγεία. Η μόνη πιθανότητα για ένα λιγότερο ζοφερό κόσμο, κατά τον ίδιο, είναι η ανάπτυξη δικτύων αλληλεγγύης, η συμμετοχική δημοκρατία, η εταιρική υπευθυνότητα, οι μη κυβερνητικοί οργανισμοί, οι μικρο-τράπεζες και η συλλογική νοημοσύνη.
Η συζήτηση του Αταλί με τον πρώην διευθυντή της «Μοντ» την ερχόμενη Τετάρτη (7 μ.μ.) πραγματοποιείται σε συνεργασία με το Κοινωφελές Ιδρυμα Κοινωνικού και Πολιτιστικού Εργου (ΚΙΚΠΕ) και θα μεταδοθεί ζωντανά από το Εθνικό Δίκτυο Ερευνας και Τεχνολογίας. Σ. Π.