Όταν ο φασισμός μας χτυπά την πόρτα

 Σωκράτη, πάρε τ’ όπλο σου

Του Τάκη θεοδωρόπουλου

Δύο μέρες τώρα στύβω το μυαλό μου για να βρω τις ομοιότητες ανάμεσα στον Σωκράτη και τον θανόντα Δημήτρη Ντερτιλή. Ακούγοντας τον Μητροπολίτη Αμβρόσιο να τους συγκρίνει, σκέφτηκα την αγάπη του ενός για τη φιλοσοφία και αναρωτήθηκα μήπως κι ο άλλος είχε κάποια τέτοια κρυφή έφεση την οποία αγνοούσαμε όσο ζούσε, και κάποιος Πλάτων που κυκλοφορεί ανάμεσά μας θα μας την αποκαλύψει οσονούπω. Κι ο Σωκράτης, όταν πέθανε, παρεξηγημένος ήταν.

Ο γέρων Αιγιαλείας, βέβαια, φρόντισε να ξεκαθαρίσει πως «η κοινοβουλευτική δημοκρατία», η αληθινή, «χρειάζεται φαντασία», και συμπεραίνω πως η ελλειμματική δική μου δεν είναι σε θέση να κατανοήσει τη σύγκριση. Είπε επίσης πως ο τελευταίος έγκλειστος των χουντικών αντιμετώπισε άφοβος τον θάνατο. Δεν εξήγησε αν εννοούσε τον θάνατο του άοπλου νέου τον οποίον δολοφόνησε εν ψυχρώ και για τον οποίο καταδικάστηκε σε ισόβια κάθειρξη. Η ίδια δημοκρατική του φαντασία επέτρεψε και τη σύγκριση με τον Κολοκοτρώνη, ο οποίος, όπως ανέφερε στον επικήδειο, πέθανε κι αυτός στη φυλακή όπως ο Ντερτιλής. Τι σημασία έχει αν δεν πέθανε στη φυλακή ο Γέρος του Μοριά; Καμιά. Οταν η φαντασία αναλαμβάνει την εξουσία του νου, αυτά φαντάζουν ασήμαντες λεπτομέρειες.

Κι όμως, όλα αυτά δεν θα είχαν καμία σημασία αν η περιρρέουσα ατμόσφαιρα δεν ήταν αυτή που ήταν. Αν δεν άκουγες κάθε μέρα γύρω σου κάποιον να λέει «πού είσαι ρε Παπαδόπουλε, για να διώξεις τα λαμόγια», αν οι συγκεντρωμένοι έξω από τους Αγίους Θεοδώρους στο Πρώτο δεν φώναζαν «αλήτες, προδότες, πολιτικοί» κι αν δεν ήξερες πως το σύνθημα δεν αγγίζει μόνο τους νοσταλγούς της χούντας. Αν με άλλα λόγια, η πολιτική ζωή της χώρας δεν έμοιαζε με ένα τρύπιο κουρέλι που δεν μπορεί να προστατεύσει κανέναν από την παγωνιά της ανασφάλειας και της αβεβαιότητας.

Αν δεν συνέτρεχαν όλοι αυτοί οι λόγοι που σε κάνουν να ανατριχιάζεις, θα στεκόσουν ενδεχομένως στο γεγονός ότι ένας ιεράρχης, ακόμη κι αν είναι ο Αμβρόσιος, κακοποιεί με τέτοια άνεση την ελληνική ιστορία, την παράδοση και τον πολιτισμό. Αν δεν διαπίστωνες για μια ακόμη φορά ότι στο μυαλό ενός ανθρώπου που υποτίθεται πως είναι πνευματικός ταγός, ο Σωκράτης ή ο Κολοκοτρώνης δεν διαφέρουν από τις φιγούρες που παρήλαυναν στις αλήστου μνήμης τελετές τις οποίες μάς υποχρέωνε η χούντα να παρακολουθούμε όταν πηγαίναμε σχολείο. Κι ότι η λέξη «ελευθερία», για τα ιδανικά της οποίας πάλεψε ο Ντερτιλής, πάντα κατά τον Αμβρόσιο, υπάρχει μόνον ως πρόσχημα μιας πνευματικά ανελεύθερης ρητορείας.

Λένε πως ο μακαρίτης υπήρξε καλός αξιωματικός. Δεν ξέρω. Μπορεί. Ξέρω όμως ότι ο ίδιος φρόντισε να γίνει σύμβολο ό,τι χειρότερου έβγαλε αυτός ο τόπος. Δεν επιχαίρω που πέθανε στη φυλακή. Πιστεύω όμως πως ένα μεγάλο μέρος της ευθύνης της Μεταπολίτευσης είναι ότι δεν μπόρεσε να θεραπεύσει τα καρκινώματα που κληροδότησε η χούντα στη Μεταπολίτευση. Κι ανάμεσα σ' αυτά, περίοπτη θέση κατέχουν οι φαντασιοκόποι του ελληνοχριστιανικού πολιτισμού που κακοποιούν και την αλήθεια, και την ιστορία, και προσβάλλουν την ιερότητα της ελληνικής σκέψης.

Οι απόψεις σας

Δίκιο έχετε για όλ' αυτά. Όμως μην κρίνετε όλους τους Χριστιανούς από τον Αμβρόσιο. Στους Αμβρόσιους δίνεται δημοσιότητα, σ' αυτούς παραχωρείται μόνο βήμα για να μιλήσουν δημόσια, αυτούς κυνηγούν οι κάμερες. Γιατί άραγε; Ίσως γιατί έτσι εξυπηρετούνται οι προκαταλήψεις και οι ιδεοληψίες πολλών. (Ομολογήστε, κ. Θ. με όλην την εκτίμηση που σας τρέφω, πως κι εσείς ακόμη αυτούς περιμένετε ν' ακούσετε τι θα πουν, όχι τους άλλους, τους ουσιαστικούς και ψύχραιμους και καλλιεργημένους της Εκκλησίας - κι είναι πολλοί, και θα το ξέρετε, φαντάζομαι, ή θα έπρεπε να το ξέρατε). Όσο γι' αυτό το μόρφωμα του "ελληνοχριστιανικού" πολιτισμού που μας τυραννάει τόσα χρόνια, δεν είναι στην πραγματικότητα ούτε ελληνικό, ούτε χριστιανικό: είναι ένα κατασκεύασμα που εξυπηρετεί όχι μόνο φαντασιώσεις αλλά και συγκεκριμένες πολιτικές επιλογές - η άλλη πλευρά του νομίαματος των προκαταλήψεων που λέγαμε.