Της ΣΤΑΥΡΟΥΛΑΣ ΠΑΠΑΣΠΥΡΟΥ
Ο Φώτης Κόντογλου, ο σπουδαιότερος
μελετητής και συνεχιστής της βυζαντινής και μεταβυζαντινής ζωγραφικής
παράδοσης κατά τον 20ό αιώνα, αυτός ο πολυταξιδεμένος Ελληνας,
Ανατολίτης κι Ευρωπαίος που μετατόπισε το ενδιαφέρον των συγχρόνων του
από την αρχαιότητα και το δυτικό πολιτισμό προς το Βυζάντιο και που,
συμπορευόμενος με τη γενιά του '30, έδωσε με το λογοτεχνικό και
καλλιτεχνικό του έργο ξεχωριστό νόημα στη λέξη «ελληνικότητα», μόνο
πίκρες πήρε όσο ζούσε από το ελληνικό Δημόσιο.
Να όμως που, παραμονές της συμπλήρωσης μισού αιώνα από το θάνατό
του, οι απόγονοί του αποφάσισαν να δωρίσουν στο Βυζαντινό και
Χριστιανικό Μουσείο το αρχείο του. Μια κίνηση «τεράστιας εθνικής
σημασίας», σύμφωνα με τη γ.γ. του ΥΠΠΟ Λίνα Μενδώνη, την οποία το
μουσείο, όπως δεσμεύτηκε η διευθύντριά του Α. Λαζαρίδου, θα αξιοποιήσει
στο έπακρο.
Ταξίδι στο άγνωστο
Το αρχείο Κόντογλου περιλαμβάνει δημοσιευμένα αλλά και πολλά
ανέκδοτα χειρόγραφα, φωτογραφίες εποχής και φωτογραφίες μνημείων,
αλληλογραφία με σημαντικές προσωπικότητες της καλλιτεχνικής και
εκκλησιαστικής ζωής, ημερολογιακές σημειώσεις, συμβόλαια παραγγελιών για
μεγάλα εκκλησιαστικά σύνολα, προσχέδια, δημοσιεύματα και μελέτες για
τον ίδιο καθώς και άφθονα τεκμήρια των δικών του πνευματικών αναζητήσεων
στα πεδία της ιστορίας, της τέχνης, της θεολογίας, της φιλοσοφίας και
της πολιτικής.
Πρόκειται για ένα από τα μεγαλύτερα σωζόμενα αρχεία
Ελληνα καλλιτέχνη του περασμένου αιώνα, και παραδόθηκε στο Βυζαντινό
Μουσείο από τους εγγονούς του Κόντογλου, Παναγιώτη και Φώτη Μαρτίνο,
ταξινομημένο και ψηφιοποιημένο, σε άριστη κατάσταση.