Η νέα συμμαχία Ιράν-ΗΠΑ παρά την αντίθεση Ισραήλ, Σαουδικής Αραβίας, Τουρκίας

Γιώργος Καπόπουλος

Το πρόθυμο Ιράν

Το μήνυμα του προέδρου του Ιράν Ρουχανί χθες από τη Ρώμη ήταν σαφές, η Τεχεράνη είναι έτοιμη για πλήρη εξομάλυνση των σχέσεων με την Ουάσιγκτον. Με άλλα λόγια, το μπαλάκι είναι στην αμερικανική πλευρά. Από τη Συμφωνία για τον Διεθνή Ελεγχο του Πυρηνικού Προγράμματος της Τεχεράνης τον Ιούλιο μέχρι την πρόσφατη άρση των κυρώσεων κυριάρχησε η άποψη ότι ΗΠΑ και Ιράν δεν βιάζονται να προχωρήσουν σε πλήρη εξομάλυνση με λογική κατάληξη την αποκατάσταση των διπλωματικών τους σχέσεων. Αιτία τα εσωτερικά μέτωπα, με τον Ρουχανί να είναι αντιμέτωπος με τους σκληροπυρηνικούς και τον Ομπάμα να πιέζεται από το φιλοϊσραηλινό και το σαουδαραβικό λόμπι να μην κάνει περισσότερα βήματα και μάλιστα σε μια εκλογική χρονιά.

Η δήλωση Ρουχανί επιβεβαιώνει ότι η απόφαση για προσέγγιση με τις ΗΠΑ, που διαμορφώθηκε στην Τεχεράνη από το 2011-12, πριν δηλαδή από την εκλογή του μετριοπαθούς μεταρρυθμιστή Ρουχανί, που ανέλαβε τα καθήκοντά του τον Αύγουστο του 2013, και οδήγησε στις μυστικές συνομιλίες των δύο πλευρών στο Ομάν με πλήρη στήριξη από τον θρησκευτικό ηγέτη Αγιατολάχ Χαμενέι, δεν αποτέλεσε και δεν αποτελεί σημείο αντιπαράθεσης σκληροπυρηνικών - μεταρρυθμιστών.
Οταν το 1971-72 ο Μάο Τσε Τουνγκ αποφάσισε να ανταποκριθεί στα ανοίγματα των Νίξον-Κίσινγκερ, δεν είχε μόνο τη στήριξη της δεξιάς πτέρυγας της κομματικής ηγεσίας υπό τους Τσου Εν Λάι και Ντενγκ Χσιάο Πινγκ αλλά και της αριστερής ομάδας της Σανγκάης υπό τη σύζυγο του Μεγάλου Τιμονιέρη, κυρίας Τσιανγκ Τσινγκ.
Δεν είναι η πρώτη φορά που τίθεται η πρόκληση της εξομάλυνσης-συμφιλίωσης ΗΠΑ-Ιράν. Μετά την εκλογή του μετριοπαθούς Χαταμί την άνοιξη του 1997, συνεργάτες του Κλίντον είχαν επεξεργασθεί τη φόρμουλα της ταυτόχρονης συγνώμης: να ζητήσουν συγνώμη οι ΗΠΑ για την ενορχηστρωμένη από τη CIA ανατροπή της κυβέρνησης Μοσαντέκ το 1952 και την παλινόρθωση του Σάχη που ακολούθησε, και να ζητήσει συγνώμη το Ιράν για την ομηρεία των Αμερικανών διπλωματών στην πρεσβεία στην Τεχεράνη το 1979-81.
Ολα δείχνουν ότι η πλήρης εξομάλυνση δεν θα αργήσει, καθώς ο απερχόμενος Ομπάμα έχει εισπράξει ήδη το κόστος των αντιδράσεων από Ισραήλ, Τουρκία και Σαουδική Αραβία και έχει κάθε λόγο να σταθεροποιήσει μια διμερή σχέση πολύτιμη για τα ζωτικά συμφέροντα των ΗΠΑ όχι μόνο στην ευρύτερη Μέση Ανατολή αλλά και στην Αραβική Χερσόνησο, τη Νοτιοδυτική Ασία (Αφγανιστάν-Πακιστάν) μέχρι και τον Καύκασο και την Κεντρική Ασία.
kapopoulos@pegasus.gr