Οικονομολόγοι στην υπηρεσία των αγορών ή όταν η "επιστήμη" δεν είναι ουδέτερη

 

Καρακούσης Αντώνης  

Αυθαιρεσία οικονομολόγων

Αίφνης ηγέρθησαν διεθνώς αμφισβητήσεις για το ποιο είναι το κρίσιμο μέγεθος του χρέους, που οδηγεί σε υφεσιακό σπιράλ και οδηγεί χώρες εκτός αγορών και οικονομίες εκτός χρηματοδότησης.

Με την εκδήλωση της μεγάλης οικονομικής κρίσης, δύο συντηρητικοί οικονομολόγοι, ο Κένεθ Ρογκόφ και η Κάρμεν Ράινχαρτ, προσδιόρισαν με βάση μια διεθνή στατιστική μελέτη το όριο ασφαλείας για το χρέος στο 90% του ΑΕΠ.

Κατά τους ισχυρισμούς τους, από τη διαχρονική στατιστική μελέτη προέκυπτε ότι χώρες και οικονομίες που το χρέος τους  ξεπερνούσε το 90% εγκλωβίζονταν σε μια δίνη χρέους και ύφεσης η οποία κατέληγε σε χρεοκοπία. Το συμπέρασμά τους επικράτησε και υιοθετήθηκε σε μεγάλο βαθμό από τις αγορές, με αποτέλεσμα ανυπολόγιστες συνέπειες για χώρες, οικονομίες και εκατομμύρια ανθρώπους σε ολόκληρο τον πλανήτη.

Τις τελευταίες ημέρες αναπτύχθηκε διεθνώς κύμα έντονης αμφισβήτησης απέναντι στον κ. Ρογκόφ και στην κυρία Ράινχαρτ. Συνάδελφοί τους από μεγάλα αμερικανικά και ευρωπαϊκά πανεπιστήμια προσβάλλουν ευθέως τη μεθοδολογία της έρευνας και χαρακτηρίζουν το συμπέρασμά τους αυθαίρετο.

Για τους περισσότερους δεν είναι δυνατός ο προσδιορισμός ενός γενικού ορίου ασφαλείας για το χρέος. Κάθε χώρα είναι ξεχωριστή, κάθε οικονομία έχει τις δικές της ιδιομορφίες, μειονεκτήματα ή πλεονεκτήματα, που θα καθιστούν το κρίσιμο μέγεθος χρέους διαφορετικό.

Ως χαρακτηριστική περίπτωση αναφέρεται αυτή της Ιαπωνίας, η οποία επί δεκαετίες διαθέτει δημόσιο χρέος υψηλότερο του 200% του ΑΕΠ και δεν έχει χρεοκοπήσει, αντιθέτως προοδεύει συνεχώς και η παραγωγική της βάση εξελίσσεται. Οπως εξηγούν λοιπόν οι πολλοί αμφισβητίες των Ρογκόφ και Ράινχαρτ, το κρίσιμο μέγεθος χρέους ποικίλλει και εξαρτάται από τους ρυθμούς ανάπτυξης μιας χώρας, από το ποιοι διακρατούν το χρέος, αν είναι μακροπρόθεσμοι ή όχι επενδυτές και βεβαίως από το κόστος εξυπηρέτησής του, αν είναι εσωτερικό ή εξωτερικό και ασφαλώς από την αναπτυξιακή ορμή κάθε οικονομίας.

Στην περίπτωση της Ιαπωνίας, επειδή όλοι οι παραπάνω παράγοντες συνυπάρχουν, το κρίσιμο μέγεθος χρέους μάλλον ξεπερνά το 200% του ΑΕΠ, είναι δηλαδή πολύ υψηλότερο του ορίου 90% που έχουν αποδεχθεί οι διεθνείς αγορές.

Οι περισσότεροι λοιπόν συμφωνούν πια ότι τέτοια όρια είναι αυθαίρετα και απολύτως αντιεπιστημονικά.

Το δυστύχημα είναι ότι ήδη πολλοί έχουν πληγωθεί στον πλανήτη  από αυτή την αυθαιρεσία επιφανών οικονομολόγων. Και πρώτοι βεβαίως εμείς. Είναι μνημειώδεις οι επιτιμητικές αναφορές του κ. Ρογκόφ στην Ελλάδα.

Ο μέγας αυτός οικονομολόγος μάς θεωρούσε τελειωμένους, σχεδόν νεκρούς, από χέρι πτωχευμένους. Και βεβαίως το επιχείρημά του υπερχρησιμοποιήθηκε στην περίπτωσή μας.