Κίνα : Η χώρα που αλλάζει τα διεθνή δεδομένα

Η Κίνα (2)

Η Κίνα, όπως έγραφα και στο άρθρο μου της περασμένης Κυριακής, παρουσιάζει μια άνευ προηγουμένου ανάπτυξη τα τελευταία χρόνια και μια ζωτικότητα ως κοινωνία που είναι ορατή από την πρώτη στιγμή που πατάει κανείς το πόδι του σε αυτή την απέραντη χώρα. Μέχρι στιγμής η κινέζικη γραφειοκρατική μηχανή -το κράτος, το Κομμουνιστικό Κόμμα και ο στρατός- αποδείχθηκε εξαιρετικά ικανή και αποτελεσματική στη διαχείριση μιας μορφής καπιταλιστικής οικονομίας. Φυσικά, σταδιακά προστίθεται ως συνεταίρος και ο ιδιωτικός τομέας, αλλά παραμένει πάντα ελεγχόμενος από τη κρατική γραφειοκραία. Ο ιδιωτικός τομέας αποτελείται από τις ντόπιες κινεζικές επενδύσεις, τις επενδύσεις της κινεζικής διασποράς, καθώς και σημαντικές επενδύσεις από τις χώρες της Δύσης. Στην Κίνα συναντά κανείς σήμερα όλες τις μεγάλες δυτικές επιχειρήσεις με δισεκατομμύρια επενδύσεις.

Στον διεθνή στίβο το Πεκίνο ασκεί μια υπεύθυνη διπλωματία. Παρα το γεγονός ότι η Ουάσιγκτον προσπαθεί με διάφορες συμμαχίες στην Άπω Ανατολή να δημιουργήσει κλοιό γύρω από την Κίνα, το Πεκίνο παρουσιάζεται ψύχραιμο, αλλά και αποφασισμένο να υπερασπιστεί τα συμφέροντά του στην περιοχή.

Η ένταση στις κινεζο-ιαπωνικές σχέσεις έχει από τη μια ιστορικό υπόβαθρο, με όσα οι Κινέζοι έχουν υποστεί από την ιαπωνική επεκτατική πολιτική και την ιαπωνική κατάκτηση μεγάλου τμήματος της Κίνας πριν και κατά τη διάρκεια του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου, ενώ ανέκυψε τα τελευταία χρόνια και η διαφορά για τα νησιά Σενκάκου, τα οποία διεκδικούν και οι δύο χώρες, καθώς εκτός από τη στρατηγική σημασία τους, η γύρω θάλασσα φαίνεται να περιέχει σημαντικές ποσότητες υδρογονανθράκων. Εντούτοις, παρά την ένταση, οι κινεζο-ιαπωνικές σχέσεις, όπως και οι οικονομικές σχέσεις με τους άλλους συμμάχους των ΗΠΑ στην περιοχή, αναπτύσσονται κανονικά. Η Κίνα είναι μια από τις σημαντικότερες χώρες της ομάδας των BRICS (Βραζιλία, Ρωσία, Ινδία, Κίνα, Νότια Αφρική), η οποία διαδραματίζει έναν σημαντικό ρόλο στην παγκόσμια οικονομία. Συμμετέχει επίσης στη σημαντική οικονομική και πολιτική ομάδα του Οργανισμού Συνεργασίας της Σαγκάης (Ρωσία, Κίνα, Καζακστάν, Κιργιστάν, Τατζικιστάν και Ουζμπεκιστάν). Οι Οργανισμοί αυτοί δίνουν τη δυνατότητα στην Κίνα, αλλά και στη Ρωσία, να δραστηριοποιούνται διεθνώς εκτός δυτικής επικράτειας, τόσο σε θέματα οικονομίας αλλά και διεθνούς πολιτικής. Θεωρούμενη ως η βιομηχανική καρδιά του παγκόσμιου οικονομικού συστήματος, η Κίνα διαδραματίζει εκ της θέσεώς της αυτής κεντρικό ρόλο στις διεθνείς σχέσεις. Η θέση της στο Συμβούλιο Ασφαλείας τής επιτρέπει επίσης να διαδραματίζει έναν παγκόσμιο ρόλο. Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός ότι το Πεκίνο ανέπτυξε τα τελευταία χρόνια ξεχωριστές σχέσεις με την Αφρική και τη Λατινική Αμερική, καθώς και με τις πλούσιες σε ενεργειακά αποθέματα χώρες της Μέσης Ανατολής.

Τα μεγάλα κινέζικα συναλλαγματικά διαθέσιμα θεωρούνται από πολλούς ως απειλή για την παγκόσμια οικονομία, ενώ οι χώρες της Δύσης -και ιδιαίτερα οι ΗΠΑ- είναι σε μόνιμη διένεξη με την Κίνα, επειδή κρατά υποτιμημένο το νόμισμα της, το γιουάν, κάτι που διευκολύνει τις κινεζικές εξαγωγές, αλλά όχι τις εισαγωγές ξένων προϊόντων στην τεράστια κινεζική αγορά, δημιουργώντας έτσι εμπορικό πλεόνασμα υπέρ της Κίνας. Το κινέζικο νόμισμα είναι σήμερα στην πρώτη πεντάδα των δημοφιλέστερων νομισμάτων για αγοραπωλησίες διεθνώς.

Να σημειωθεί πάντως ότι το Πεκίνο διατηρεί σχετικά καλές σχέσεις με όλες τις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, Αλλά ακόμη και με τις ΗΠΑ, παρά την ένταση των σχέσεών τους τον τελευταίο καιρό, εντούτοις ο διάλογος ανάμεσα στις δύο χώρες παραμένει συνεχής.

Ο μεγάλος φόβος της Δύσης είναι η εξελισσόμενη συνεργασία Κίνας-Ρωσίας. Παρόλο που οι δύο χώρες έχουν και ανταγωνιστικά συμφέροντα, φαίνεται να υπερτερούν αυτά που τις ενώνουν. Η συμμαχία Κίνας-Ρωσίας διευκολύνεται από την πίεση που οι δύο χώρες δέχονται, ιδίως η Ρωσία, από τις ΗΠΑ. Μια προχωρημένη κινεζο-ρωσική συνεργασία θα μπορούσε να δημιουργήσει έναν σημαντικό πολιτικό και οικονομικό πόλο, αυτόν της Ευρασίας, αντίπαλον δέος του Ευρωατλαντισμού.

Τέλος, οι σχέσεις της Κίνας τόσο με την Ελλάδα όσο και με την Κύπρο εξελίσσονται ομαλά και σε οικονομικό και σε πολιτικό επίπεδο. Οι σχέσεις αυτές θα μπορούσαν να ήταν πολύ καλύτερες αν η Λευκωσία και η Αθήνα το είχαν επιδιώξει και δεν έμεναν ασφυκτικά προσκολλημένες στη Δύση. Η Κίνα πάντως επιθυμεί την παραμονή τόσο της Ελλάδας όσο και της Κύπρου στην Ευρωζώνη, καθώς οι δύο χώρες θα μπορούσαν να είναι η πόρτα εισόδου της στην ευρωπαϊκή αγορά, ενώ υπολογίζει και στην πολιτική παρουσία φιλικών της χωρών στην Ευρωπαϊκή Ένωση.

Συνοψίζοντας, η κυριαρχία των καπιταλιστικών σχέσεων στην Κίνα, που είναι σήμερα γεγονός, αργά ή γρήγορα θα επιφέρει μεγαλύτερη εναρμόνιση και στο πολιτικό της σύστημα, προς μια μορφή αστικής δημοκρατίας. Άλλωστε στη σημερινή Κίνα υπάρχει, παρά τους όποιους περιορισμούς, ένας χώρος ελεύθερης διακίνησης όχι μόνο προϊόντων, αλλά και ιδεών. Θα υπάρξει επίσης μελλοντικά όξυνση των ταξικών αντιθέσεων, οι οποίες θα εκφραστούν μέσα από τη δημιουργία συνδικάτων και στο πλαίσιο μιας αστικής δημοκρατίας από κόμματα της Αριστεράς.

* Ο Στέφανος Κωνσταντινίδης είναι καθηγητής Πολιτικών Επιστημών στο Κεμπέκ του Καναδά και επιστημονικός συνεργάτης του Πανεπιστημίου Κρήτης.

E-mail   stephanos.constantinides@gmail.com

Στέφανος Κωνσταντινίδης

- See more at: http://www.philenews.com/el-gr/s-konstantinidis/1460/264176/i-kina-2#sthash.AE6xzDPp.dpuf