Το ζητούμενό της είναι η χειραγώγηση της κυβέρνησης του Αλέξη Τσίπρα, όχι η χειραφέτηση της ηπείρου από τον νεοφιλελευθερισμό

Χειλάς Νίκος

Kαι η γλώσσα θέλει τον Γερμανό της

 

Ήταν το όραμα γερμανών διανοούμενων. Ο Γιούργκεν Χάμπερμας και ο Ούλριχ Μπεκ οραματίζονταν την συγκρότηση μιας ευρωπαϊκής δημοσιότητας ως προϋπόθεση για τη δημιουργία μιας ευρωπαϊκής ταυτότητας – κάτι που δεν είναι εύκολο ενόψει της ανυπαρξίας ενός ομογενούς ευρωπαϊκού λαού. Το μέσο γι αυτό ήταν κινήματα και δράσεις ενάντια στον κοινό εχθρό: το χρηματιστικό κεφάλαιο, τα δημοκρατικά ελλείμματα στην Ευρωπαϊκή Ένωση και πάει λέγοντας. Η νέα δημοσιότητα, έλεγαν, θα δημιουργηθεί βαθμιαία και θα αποτελέσει το πνευματικό υπόβαθρο της νομισματικής και πολιτικής ολοκλήρωσης. Αλλά αυτό δεν μπορεί να συμβεί άμεσα. Και μόνο η έλλειψη μιας κοινής γλώσσας – παρά την συνεχή εξάπλωση της αγγλικής σε όλες τις ευρωπαϊκές χώρες – κάνει αδύνατη την ταχεία συγκρότησή της.
Το ακριβώς αντίθετο συνέβη. Το αργότερο μετά την συμφωνία της 20της Φεβρουαρίου στο Eurogroup, η ευρωπαϊκή δημοσιότητα είναι γεγονός. Όλη η Ευρώπη μιλά ξαφνικά «γερμανικά» και για ένα κυρίως θέμα: το ελληνικό. Με αποκορύφωμα τη σημερινή Δευτέρα στις Βρυξέλλες, όπου - ενόψει της συνόδου κορυφής των χωρών της ευρωζώνης για την Ελλάδα - το ίδιο ζήτημα έχει εκτοπίσει κάθε άλλο από τη δημοσιότητα.

Μόνο που η δημοσιότητα αυτή δεν έχει αριστερό, όπως θα το ήθελαν οι οραματιστές της, αλλά νεοφιλελεύθερο πρόσημο. Το ζητούμενό της είναι η χειραγώγηση της κυβέρνησης του Αλέξη Τσίπρα, όχι η χειραφέτηση της ηπείρου από τον νεοφιλελευθερισμό.
Στο φούντωμα αυτής της δημοσιότητας πρωτοστατούν τα γερμανικά μέσα ενημέρωσης, τα οποία έχουν ξαναβγάλει από τα συρτάρια τις μεθόδους του ψυχρού πολέμου: απαξίωση και γελοιοποίηση του αντιπάλου, παραπληροφόρηση του κοινού. Η όλη τους κριτική στην ελληνική κυβέρνηση περιορίζεται στην «στραβή» τακτική της: στο αν και πόσο γρήγορα καταθέτει προτάσεις, αν είναι πειστική και αξιόπιστη, κ.ο.κ. Για την «αλήθεια» του ΣΥΡΙΖΑ, δηλαδή για το περιεχόμενο των προτάσεων του, δεν κάνουν κουβέντα – είτε επειδή δεν τις ξέρουν, είτε επειδή δεν τις θέλουν. Έτσι όμως περιορίζεται και το εύρος της δικής τους αλήθειας, η πολεμική τους εξαντλείται σε διαδικαστικά θέματα.
Ένας τέτοιος ψυχρός πόλεμος, που αποτελεί πρωτάκουστο φαινόμενο στην Ευρωπαϊκή Ένωση, δημιουργεί και μια ψυχροπολεμική ευρωπαϊκή δημοσιότητα. Κι αυτή δεν περιορίζεται στα λόγια. Ο στόχος της είναι η αποσταθεροποίηση της κυβέρνησης Τσίπρα, όπως αυτό φάνηκε ανάγλυφα τις τελευταίες ημέρες με το μπαράζ δημοσιευμάτων περί πιθανού μη ανοίγματος των ελληνικών τραπεζών τη σημερινή Δευτέρα και την συνακόλουθη αναστάτωση που προξένησε αυτό στους έλληνες καταθέτες και το τραπεζικό σύστημα της χώρας.
Όλη η Ευρώπη μιλά «γερμανικά» - τη γνήσια γλώσσα του νεοφιλελευθερισμού. Οι βασικές της έννοιες είναι η λιτότητα, οι αποκρατικοποιήσεις, το σύμφωνο σταθερότητας. Γλώσσα, που κατά πάσα πιθανότητα θα εδραιωθεί στο άμεσο μέλλον, ανεξάρτητα από το αν θα υπάρξει σήμερα συμφωνία για την παραμονή της Ελλάδας στην ευρωζώνη, ή όχι.
Η γλώσσα του ψυχρού πολέμου διαμορφώνει έτσι και την ευρωπαϊκή δημοσιότητα. Μια αριστερή αντι-δημοσιότητα είναι ακόμη στα σπάργανα – έντυπα, όπως το Faktenchek, που είναι αφιερωμένο
στην Ελλάδα και εκδίδεται τελευταία στο Βερολίνο κατά άτακτα χρονικά διαστήματα σε έξη γλώσσες (μεταξύ άλλων και στα ελληνικά), δεν αποτελεί σε καμιά περίπτωση επαρκές αντίβαρο στην κυρίαρχη δημοσιότητα.
Το πνεύμα της εποχής λοιπόν, που συνδιαμορφώνεται από τα γερμανικά μέσα ενημέρωσης, επιβάλει την άποψη, ότι και η ευρωπαϊκή γλώσσα θέλει τον Γερμανό της. Και αυτός την μιλάει ήδη ακατάσχετα. Το ιδίωμά του θα κυριαρχεί σίγουρα και στις σημερινές διαβουλεύσεις στις Βρυξέλλες, παρόλο που η επίσημη γλώσσα επικοινωνίας είναι η αγγλική.
Εκεί θα φανεί λοιπόν, στο κατά πόσο ο κ.Τσίπρας είναι σε θέση να απορρίψει το γερμανικό ιδίωμα και να μιλήσει μια γλώσσα, που αντιστρατεύεται ένα νέο μνημόνιο. Αυτό θα ήταν και η μέγιστη δυνατή συμβολή του στην συγκρότηση μιας γνήσιας ευρωπαϊκής δημοσιότητας κατά το «αντιγερμανικό» πρότυπο των Χάμπερμας και Μπεκ.