Το βρετανικό δημοψήφισμα. Oi φόβοι από ένα Βrexit

Στέφανος Κωνσταντινίδης

 

Η ανησυχία που προκαλεί το βρετανικό δημοψήφισμα της 23ης Ιουνίου 2016 είναι μάλλον επιφανειακή. Διότι όλοι γνωρίζουν ότι είτε εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης είτε εκτός, ο ρόλος της Βρετανίας στο ευρωπαϊκό γίγνεσθαι είναι περιορισμένος. Επί της ουσίας ένα Βrexit δεν πρόκειται να αλλάξει πολλά πράγματα, διότι η χώρα αυτή βρίσκεται με το ένα πόδι εντός της ΕΕ και με το άλλο εκτός. Εξάλλου η Βρετανία είναι εκτός Ευρωζώνης και με τον τρόπο αυτό απουσιάζει από όλες τις μεγάλες συζητήσεις για την υποτιθέμενη ευρωπαϊκή ολοκλήρωση και την οικοδόμηση του κοινού ευρωπαϊκού σπιτιού. Λίγα πράγματα θα χάσει επομένως η Ευρώπη από ένα Βrexit. Θα γίνει ίσως περισσότερο γερμανική! Αλλά και η Βρετανία δεν θα χάσει επίσης πολλά πράγματα αν αποχωρήσει από την ΕΕ, δεδομένου ότι έχει το δικό της νόμισμα και η δική της οικονομία διατηρεί μια σχετική αυτονομία και μια κάπως χαλαρή σχέση με την αντίστοιχη ευρωπαϊκή.

Τότε γιατί όλο το ευρωπαϊκό ιερατείο, γιατί το ΝΑΤΟ, γιατί η Ουάσιγκτον έχουν εκστρατεύσει εναντίον του Βrexit, θα διερωτηθεί κάποιος; Για το ευρωπαϊκό ιερατείο η βρετανική έξοδος θα αποτελέσει ένα ψυχολογικό τραύμα και θα απελευθερώσει πολλές άλλες φυγόκεντρες αντιευρωπαϊκές δυνάμεις.

Στις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες και κυρίως στο Βερολίνο και το Παρίσι υπάρχει ο φόβος ότι το Βrexit θα είναι η αρχή του ξηλώματος του ευρωπαϊκού οικοδομήματος. Θα είναι μια πριμοδότηση του ευρωσκεπτικισμού. Υπάρχουν επίσης και επιμέρους συμφέροντα σε όλη αυτή την εκστρατεία υπέρ της παραμονής της Βρετανίας στην ΕΕ. Για παράδειγμα, το Παρίσι επιχειρεί τα τελευταία χρόνια μια προσέγγιση με το Λονδίνο για τον περιορισμό της γερμανικής επιρροής στην Ευρώπη. Επομένως μια βρετανική έξοδος θα αποδυναμώσει τη Γαλλία απέναντι στη Γερμανία. Το ΝΑΤΟ βλέπει την Ευρωπαϊκή Ένωση ως προέκτασή του και τη Βρετανία βασικό πυλώνα του στον ευρωπαϊκό χώρο. Κάτι παρόμοιο συμβαίνει και με τους Αμερικανούς για τους οποίους ούτως ή άλλως η Βρετανία ήταν πάντα ο Δούρειος Ίππος τους εντός της ΕΕ. Τόσο το ΝΑΤΟ όσο και οι Αμερικανοί θεωρούν ότι μια βρετανική έξοδος θα αποδυναμώσει την Ατλαντική Συμμαχία. Δεν θα πρέπει να λησμονείται ότι για την Ουάσινγκτον η Βρετανία υπήρξε τα τελευταία χρόνια ένας ουσιαστικός και ευπειθής σύμμαχος σε όλους τους πολέμους της από τη Γιουγκοσλαβία ώς τη Μέση Ανατολή και ώς το Αφγανιστάν. Το ίδιο το Λονδίνο απέδιδε πάντα μεγαλύτερη σημασία στη λεγόμενη ειδική σχέση του με την Ουάσινγκτον παρά στη συμμετοχή του στην Ευρωπαϊκή Ένωση.

Ενδεχομένως, αν δεν υπήρχαν οι φυγόκεντρες αντιευρωπαϊκές δυνάμεις και ο ευρωσκεπτικισμός, με την άνοδο κυρίως της επιρροής της Άκρας Δεξιάς, το Brexit θα ανησυχούσε λιγότερο. Και αυτό γιατί το 2017 θα διεξαχθούν εθνικές εκλογές τόσο στη Γερμανία όσο και στη Γαλλία και μια βρετανική έξοδος θα βοηθήσει περισσότερο τις αντιευρωπαϊκές δυνάμεις και στις δύο χώρες. Αυτό εξηγεί εν μέρει και τη στήριξη που δίνουν η Άνγκελα Μέρκελ και ο Φρανσουά Ολάντ στον Βρετανό πρωθυπουργό Ντέιβιντ Κάμερον και τις δυνάμεις που θέλουν τη Βρετανία εντός της ΕΕ.

Η Κύπρος, όποιο και να είναι το αποτέλεσμα του βρετανικού δημοψηφίσματος, ελάχιστα θα επηρεαστεί. Η βρετανική πολιτική στο Κυπριακό θα συνεχίσει να προασπίζεται μια νατοϊκή λύση, προπάντων που η φοβική κυπριακή διπλωματία δεν τόλμησε ποτέ να θέσει θέμα βρετανικών βάσεων. Στην οικονομία το μεγάλο έσοδο της Κύπρου, ο βρετανικός τουρισμός, δεν υπάρχει κανένας λόγος να επηρεαστεί από ένα Βrexit. Αν υπάρχει μια κάποια ανησυχία στη Λευκωσία, αυτή εκφράζεται κυρίως από τη μεταπρατική μερίδα της κυπριακής αστικής τάξης και τους οργανικούς διανοούμενούς της, που δεν έκοψαν ποτέ τον ομφάλιο λώρο με το Λονδίνο.

Οι πιο σοβαρές εκτιμήσεις πάντως θεωρούν ότι το δημοψήφισμα, εκτός απροόπτου, θα κερδηθεί από τους ευρωπαϊστές. Το βρετανικό κατεστημένο, παρά τον ευρωσκεπτικισμό του, κρίνει ότι είναι προς το συμφέρον της Βρετανίας να διατηρήσει μια έστω και περιορισμένη παρουσία εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Υ.Γ.  

Ο τέως Πρόεδρος της Βουλής, φίλος Γιαννάκης Ομήρου, αναφέρθηκε στις τελευταίες δηλώσεις του σε τηλεφώνημα που δέχτηκε από τον πρόεδρο του Ευρωκοινοβουλίου Μάρτιν Σουλτς, αναφορικά με την ψήφιση της νομοθεσίας για το πρώτο κούρεμα από την Κυπριακή Βουλή. Αλλά ο τέως Πρόεδρος της Βουλής είχε δεχτεί τότε, για το ίδιο θέμα, και τηλεφώνημα από τον Έλληνα πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου του Λουξεμβούργου Βασίλειο Σκουρή. Ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου τον προειδοποιούσε ότι αν η Κυπριακή Βουλή υιοθετούσε τη νομοθεσία για το κούρεμα -αναφερόμαστε πάντα στο πρώτο κούρεμα-αυτή θα ήταν παράνομη και θα προσβαλλόταν ενώπιον του Δικαστηρίου, επειδή θα αντέβαινε τις αρχές της Ευρωπαϊκής ΄Ενωσης και το ευρωπαϊκό δίκαιο. Για το τηλεφώνημα αυτό του Βασίλειου Σκουρή μου μίλησε ο  ίδιος ο φίλος Γιαννάκης Ομήρου σε μια συνάντηση που είχαμε το καλοκαίρι του 2014. Δεν ξέρω γιατί δεν το ανέφερε και αυτό στις δηλώσεις που έκανε για το τηλεφώνημα του Σουλτς. Δεδομένου ότι έχει ανοίξει ξανά ο φάκελος αυτής της συζήτησης, και μολονότι απ' ό,τι φαίνεται κανένας δεν πρόκειται να τιμωρηθεί για το έγκλημα αυτό σε βάρος της Κύπρου, καταθέτω αυτό το στοιχείο, τουλάχιστον για τους ιστορικούς του μέλλοντος...

Ο Στέφανος Κωνσταντινίδης είναι καθηγητής Πολιτικών Επιστημών στο Κεμπέκ του Καναδά και επιστημονικός συνεργάτης του Πανεπιστημίου Κρήτης.

* E-mail: stephanos.constantinides@gmail.com

Στέφανος Κωνσταντινίδης

- See more at: http://www.philenews.com/el-gr/s-konstantinidis/1460/317594/to-vretaniko-dimopsifisma#sthash.fWCFPKGc.dpuf