Με αποδιοπομπαίους τράγους δεν γίνεται κάθαρση

Γιατί δεν πείθει η (νέα) κάθαρση;

Μεγαλόσχημοι του σημιτισμού και της Δεξιάς απολαμβάνουν προστασίας

Του ΓΙΑΝΝΗ ΤΡΙΑΝΤΗ

Ηπεριώνυμη κάθαρση του '89, με επίκεντρο ένα πραγματικό σκάνδαλο αλλά με βρώμικες καθεστωτικές πτυχές, μοιάζει ερασιτεχνικό εγχείρημα μπροστά στη σημερινή καθαρτήρια διαδικασία.

Τότε, ο Κοσκωτάς. Σήμερα, ηχηρά ονόματα του πολιτικού, μηντιακού και επιχειρηματικού κόσμου. Τότε, κάτι ψίχουλα. Σήμερα, αμέτρητα δισ. Κι όμως, η κοινωνία δεν δείχνει ικανοποιημένη. Δεν εντυπωσιάζεται από τη σωρεία των επωνύμων, που κρατούνται στον Κορυδαλλό, ούτε φαίνεται να πιστώνει στους κυβερνώντες το θετικόν της καθαρτήριας διαδικασίας. Ζητεί «περισσότερο αίμα», γενικευμένη και εις βάθος κάθαρση. Παράδοξη υποδοχή ή φυσιολογική συμπεριφορά;
Φυσιολογικότατη και απόλυτα υγιής! Πρώτον, ο κόσμος καταλαβαίνει ότι αν δεν μεσολαβούσε η κατάρρευση της χώρας με το Μνημόνιο, καθώς και η πλήρης απαξίωση τουλάχιστον των δύο κομμάτων που κυβερνούσαν εκ περιτροπής, η καθαρτήρια διαδικασία θα είχε μείνει στα χαρτιά. Η λαϊκή πίεση, ένα μείγμα εκρηκτικής οργής και έντονης αηδίας, ανάγκασε το πολιτικό δυναμικό να πράξει το ελάχιστο αυτονόητο... Και, δεύτερον, θεωρεί ότι στον Κορυδαλλό βρίσκονται εν πολλοίς αποπομπαίοι τράγοι, καμένα χαρτιά και βολικοί ανίσχυροι, ενώ άλλοι τόσοι μεγαλόσχημοι της πολιτικής, των μήντια και του επιχειρείν προστατεύονται από αόρατα ημέτερα και ξένα χέρια.
Αποτύπωμα συνωμοσιολογικής λογικής η αίσθηση αυτή ή διαπίστωση συμβατή με την πραγματικότητα; Και εδώ, η κοινωνία έχει δίκιο. Εκρηκτικές υποθέσεις σκανδάλων είτε υποβαθμίζονται είτε αγνοούνται. Τα παραδείγματα πολλά: οι πρωταγωνιστές της «Ζίμενς» βρίσκονται απόλυτα ασφαλείς στο εξωτερικό, ενώ η υπόθεση παραμένει θολή και ανεξιχνίαστη.
Ο «φάκελος του 2004» παραμένει ερμητικά κλειστός. Πάμπολλες δυσώδεις υποθέσεις σφετερισμού και διασπάθισης του δημοσίου χρήματος, στις οποίες εμπλέκονται πολιτικά πρόσωπα -καταγγελλόμενα έστω για αμέλεια-, στελέχη της κεντρικής διοίκησης και της Τοπικής Αυτοδιοίκησης κ.ά. περιμένουν τη σειρά τους. Και, βέβαια, η μέχρι τώρα διερεύνηση της «λίστας Λαγκάρντ» δεν αφήνει μεγάλο περιθώριο αισιοδοξίας για πλήρη διαλεύκανση της υπόθεσης... Γιατί, λοιπόν, η κοινωνία να μην είναι επιφυλακτική;
Ομως το πάνδημο αίτημα για πραγματική κάθαρση συνοδεύεται από μια επικίνδυνη ψευδαίσθηση. Η πλειονότης φαίνεται να θεωρεί δεδομένο ότι η διαφθορά των πολιτικών έχει οδηγήσει τη χώρα στο οικονομικό βάραθρο. Το συμπαρομαρτούν, αναπόφευκτο: αν δεν είχαν «φάει το καταπέτασμα», η χώρα δεν θα είχε καταρρεύσει. Και αν επιστρέψουν το κλεμμένα και τις μίζες, η κατάσταση θα καλυτερεύσει...
Ηψευδαίσθηση αυτή -πεποίθηση, καλύτερα- οδηγεί σε αποπροσανατολιστικές ατραπούς: υποβαθμίζει ή αθωώνει το ολίγιστον, την ανεπάρκεια και το αβέλτερον των κομμάτων που κυβερνούσαν τη χώρα, και τα οποία ούτε Σχέδιο διέθεταν ούτε το στοιχειώδες της διαχειριστικής εγρήγορσης είχαν επιδείξει. Προφανής ο κίνδυνος ολέθριας παρανόησης: όταν το αίτημα χρηστού και ανεπίληπτου κυβερνάν υψώνεται ως κυρίαρχη συνθήκη, ικανή για οικονομική ευτοπία, αυτόματα υποτιμώνται το βάρος και η σημασία των κεντρικών οικονομικών επιλογών. Με δυο λόγια: η έστω παντελής εξάλειψη της διαφθοράς λίγο ή ελάχιστα επιδρά ανορθωτικώς στην οικονομία.
Σχετικά με το δεύτερο στοιχείο (αν επιστραφούν τα κλεμμένα, η χώρα θα αναπνεύσει οικονομικά), είναι προφανές ότι όσο μεγάλο κι αν είναι το ποσόν της εν γένει διασπάθισης, φαντάζει μικρό μπροστά στο υπέρογκο χρέος και τις συνολικές υποχρεώσεις του κράτους. Οι σχετικές περί του αντιθέτου ρητορείες κομμάτων και δημοσιολογούντων αποθεώνουν τον (πραγματικό) λαϊκισμό... Ωστόσο, θα συνιστούσε βαρύ ατόπημα να υποτιμηθεί ο ηθικός χαρακτήρας τόσο της υποδειγματικής τιμωρίας των διεφθαρμένων όσο και η επιστροφή των κλοπιμαίων (με δήμευση κ.τ.λ.). Για μια κοινωνία που σφαδάζει, η απόδοση δικαιοσύνης συνιστά ηθική ικανοποίηση και θέτει τις βάσεις για ανάκτηση της χαμένης αξιοπιστίας θεσμών και κράτους.
Κατά τούτο, οι τρώσαντες έχουν ύστατη ευκαιρία να φέρουν εις πέρας καθολικώς και εις βάθος την καθαρτήρια διαδικασία, εκτός και αν, λόγω ποικίλων δεσμεύσεων, εμμείνουν σε επιφανειακή κάθαρση. Στην περίπτωση αυτή θα παραμείνουν ανεπανόρθωτα εκτεθειμένοι στα μάτια της κοινωνίας και θα τροφοδοτήσουν ποικίλες ανέλεγκτες εξελίξεις...
ΥΓ. Οσοι ταυτίζουν αποκλειστικώς το «παλιό ΠΑΣΟΚ» με τη διαφθορά, λόγω Τσοχατζόπουλου, Σμπώκου και αρκετών άλλων, «ξεχνούν» τη χορεία «εκσυγχρονιστικών» στελεχών παρά τω Σημίτη ή τέκνα της γνωστής Δεξιάς, τα οποία εγκαλούνται για άμεση εμπλοκή σε σκανδαλώδεις υποθέσεις... Και, βέβαια, όσοι εκπρόσωποι του αφασικού ευρωπαϊσμού μιλούν για τους διεφθαρμένους του Νότου, ας ρίξουν μια ματιά τι συμβαίνει στη Γαλλία, στη Γερμανία, στη Βρετανία, στην Ολλανδία και αλλαχού, με ηχηρά σκάνδαλα, είτε εσωτερικά είτε... εξαγώγιμα. Εκτός και αν η συμπεριφορά π.χ. της «Ζίμενς» και άλλων κολοσσών, που λαδώνουν ασύστολα, θεωρείται φυσιολογική λειτουργία, οπότε παρέλκει οιαδήποτε περαιτέρω συζήτηση.