Τουρκικά Αδιέξοδα

Ο  Αναστασιάδης   παραμένει δέσμιος των ανανικών εμμονών του

 

Του Στέφανου Κωνσταντινίδη*

Η κατάσταση στη Συρία ανέδειξε τα αδιέξοδα της τουρκικής εξωτερικής πολιτικής αλλά ταυτόχρονα και τα εσωτερικά προβλήματα με τα οποία βρίσκεται αντιμέτωπη η Τουρκία από το Κουρδικό ως το γενικότερο θέμα του ισλαμικού πολιτικού αυταρχισμού. Η ρωσο-αμερικανική  συμφωνία για τα χημικά όπλα της Συρίας αφήνει μετέωρη την τουρκική πολιτική που ευνοεί την δυτική στρατιωτική επέμβαση για την ανατροπή του Ασάντ. Το μεγάλο δίλημμα της Τουρκίας σε σχέση με τη Συρία πέρα από τη γενικότερη αστάθεια που δημιουργεί στην περιοχή ο συριακός εμφύλιος πόλεμος, τις οικονομικές συνέπειες του και το πρόβλημα των προσφύγων, λέγεται κουρδικό πρόβλημα. Μετά την αυτονομία των Κούρδων του Ιράκ, η Άγκυρα βρίσκεται τώρα αντιμέτωπη με την αυτονόμηση των Κούρδων της Συρίας. Μια αυτονόμηση που γίνεται μάλιστα με την καθοδήγηση του Εργατικου Κόμματος του Κουρδιστάν-PKK, σε μια στιγμή που ο Ερντογάν προσπαθεί να διαπραγματευτεί μαζί του την ειρήνη στην ίδια την Τουρκία. Είναι ίσως γι’αυτό τον λόγο που η τουρκική κυβέρνηση καθυστερεί να παρουσιάσει τις προτάσεις της, το περιβόητο «κουρδικό πακέτο», στους Κούρδους της Τουρκίας για την επίλυση του κουρδικού προβλήματος.

Και όχι μόνο αυτό αλλά η τουρκική κυβέρνηση δεν μιλά πια για «κουρδικό πακέτο» εκδημοκρατισμού αλλά για «δημοκρατικό πακέτο» που θα αφορά και τους Αλεβίτες και διάφορες άλλες μειονότητες. Η Άγκυρα θέλει να παρουσιάσει το πακέτο αυτό στα τέλη Σεπτεμβρίου για να συμπέσει με την έκθεση προόδου της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Αυτό προκάλεσε τις αντιδράσεις των Κούρδων στους οποίους ο Ερντογάν είχε υποσχεθεί να παρουσιάσει τα μέτρα εκδημοκρατικοποίησης στις αρχές Σεπτεμβρίου. Η Άγκυρα προσπαθεί στην ουσία να ρίξει στάχτη στα μάτια της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τα βασικά θέματα στα οποία καλείται να επιτελέσει πρόοδο και που αφορούν την ανεξαρτησία και την αμεροληψία της δικαιοσύνης, τα θεμελιώδη δικαιώματα και τις δημοκρατικές ελευθερίες με έμφαση στην ελευθερία του τύπου αλλά και την αντιμετώπιση του κουρδικού προβλήματος.

Η ανατροπή του Μόρσι στην Αίγυπτο σε συνδυασμό με την κατάσταση στην Συρία όπως και οι δύσκολες σχέσεις με το Ισραήλ και το Ιράν υποχρεώνουν σε αναδίπλωση την τουρκική εξωτερική πολιτική. Η Τουρκία παρουσιάζεται να έχει σήμερα προβλήματα με όλους τους γείτονες της, διαψεύδοντας τους φανφαρονισμούς Νταβούτογλου που μιλούσε για μηδενικά προβλήματα. Η αμφισβήτηση επιπλέον του Ερντογάν και της αυταρχικής πολιτικής του στο εσωτερικό και η σχετική υποχώρηση της τουρκικής οικονομίας, δημιουργούν νέα δεδομένα και αδυνατίζουν τις τουρκικές ηγεμονικές βλέψεις.

Υπ’αυτές τις συνθήκες δημιουργούνται βεβαίως προοπτικές αναβάθμισης της παρουσίας και του ρόλου της Ελλάδας και της Κύπρου στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου αλλά και της ευρύτερης Μέσης Ανατολής. Είναι όμως αμφίβολο αν κάτι τέτοιο θα συμβεί με όσα διαδραματίζονται αυτή την στιγμή σε Κύπρο και Ελλάδα. Λευκωσία και Αθήνα αδυνατούν να εκμεταλλευτούν τα αδιέξοδα της Τουρκίας για να την υποχεώσουν να λογικευτεί και να αποδεχτεί μια βιώσιμη λύση του Κυπριακού και διακανονισμό των προβλημάτων στο Αιγαίο. Η Αθήνα έχει να ασχοληθεί, εκτός από τα οικονομικά της αδιέξοδα, με την Χρυσή Αυγή και ο Αναστασιάδης στην Λευκωσία παραμένει δέσμιος των ανανικών εμμονών του και περιμένει να πάρει εκδίκηση για το 2004. Άλλωστε όποιος παρακολουθεί τους σχεδιασμούς του στο Κυπριακό όπως και την αρθρογραφία των φιλικών του εντύπων δεν θα πρέπει να έχει πολλές αμφιβολίες για το τι περιμένει την Κύπρο. Ο πήχυς έχει κατεβεί πολύ χαμηλά σε σημείο που να θεωρείται πρόοδος ακόμη και η επιστροφη κάποιων γειτονιών του Βαρωσιού, έστω και υπό τουρκιή διοίκηση! Είναι η μόνιμη επιδίωξη των φοινικιζόντων κυπρίων μεταπρατών αστών που ως γνήσιοι φραγκολεβαντίνοι ονειρεύονται να κατακτήσουν και την τουρκική αγορά... μετά που διέλυσαν την κυπριακή! Τώρα η πολιτική τους εκπροσώπηση βρίσκεται στο Προεδρικό της Λευκωσίας. Μόνη ελπίδα φυσικά η λαϊκή αφύπνιση και αντίσταση.

Ο Στέφανος Κωνσταντινίδης είναι καθηγητής πολιτικών επιστημών στο Κεμπέκ του Καναδά και επιστημονικός συνεργάτης του Πανεπιστημίου Κρήτης.

* .E-mail   stephanos.constantinides@gmail.com