Το φάντασμα της Ευρώπης

       Κύπρος και Ελλάδα πρέπει να σφυρηλατίσουν ένα κοινό μέτωπο στις δύσκολες αυτές στιγμές και να βοηθήσουν ταυτόχρονα στη δημιουργία ενός εναλλακτικού πόλου στη νότια Ευρώπη, ικανού να αντισταθμίζει τους γερμανικούς αυτοκρατορικούς σχεδιασμούς.                                

Του Στέφανου Κωνσταντινίδη*

Η Ευρώπη βρίσκεται αντιμέτωπη μιας κρίσης χωρίς τέλος. Το Βερολίνο δεν φαίνεται να διαθέτει τις ικανότητες να διαχειριστεί την αυτοκρατορία που προσπαθεί να οικοδομήσει. Η πολιτική της λιτότητας οδηγεί στον αποπληθωρισμό και το φάντασμα της Ιαπωνίας που πέρασε μια παρόμοια κρίση για σχεδόν είκοσι χρόνια με αποτέλεσμα την παράλυση της οικονμίας της, πλανιέται τώρα πάνω από την Ευρώπη. Οι Αμερικανοί που φοβούνται ότι η κρίση της Ευρώπης θα έχει συνέπειες και για τον υπόλοιπο κόσμο, πιέζουν το Βερολίνο για αλλαγή πλεύσης. Για την ώρα οι αμερικανικές πιέσεις δεν φαίνεται να φέρνουν αποτέλεσμα. Στο Γιούρογκρουπ της Δευτέρας για την Ελλάδα θα φανεί αν το Βερολίνο έχει τη διάθεση να διαφοροποιήσει την πολιτική του. Μια συμφωνία με την νέα ελληνική κυβέρνηση, θα μπορούσε να θεωρηθεί ως η απαρχή μιας τέτοιας διαφοροποίησης. Το αντίθετο θα σήμαινε μια παρατεταμένη κρίση που θα μπορούσε, αν όχι να τινάξει στον αέρα το ευρωπαικό οικοδόμημα, να το καταστήσει ένα φάντασμα αγνώριστο από το άλλοτε ευρωπαικό  όραμα.

Εκτός από το οικονομικό πρόβλημα που ταλανίζει τη γηραιά ήπειρο έκαναν την εμφάνισή τους και οι παλιοί δαίνομες του Ψυχρού Πολέμου. Η κρίση στην Ουκρανία φαίνεται ότι θα διαρκέσει για πολύ ακόμη.

Αν και τη στιγμή που γράφονται οι γραμμές αυτές γίνεται λόγος για μια ακόμη πιθανή, νέα εκεχειρία στην περιοχή, δεν φαίνεται να υπάρχει ελπίδα για πραγματική ειρήνευση. Όσο οι Δυτικοί δεν δέχονται μιας μορφής ουδετεροποίηση της Ουκρανίας που δεν θα έθετε σε κίνδυνο τη ρωσική ασφάλεια και τα συμφέροντα της Μόσχας γενικότερα, θα εμπεδωθεί στην Ανατολική Ουκρανία το ίδιο καθεστώς που εμπεδώθηκε στις περιοχές που αποσχίστηκαν από τη Γεωργία. Είναι ο μόνος τρόπος  για τη Μόσχα να προστατεύσει τα συμφέροντά της.  Αυτή η αφροσύνη της Ευρώπης να συρθεί σε αυτή την κρίση από την Ουάσιγκτον, θα έχει ένα μεγάλο κόστος τόσο σε οικονομικό επίπεδο όσο και σε πολιτικό. Στο οικονομικό επίπεδο γιατί θα παγώνουν σταδιακά οι σημαντικές εμπορικές σχέσεις της Ευρώπης με τη Ρωσία σε μια στιγμή μάλιστα οικονομικής κρίσης. Στο πολιτικό επίπεδο επανέρχεται η αμερικανική ηγεμονία επί της Ευρώπης.

Ως συνέπεια αυτής της κατάστασης στην οποία βρίσκεται αυτή τη σγιμγή η Ευρώπη,  εξασθενημένη όπως είνα,  αδυνατεί να εξασκήσει μια σοβαρή πολιτική για τα υπόλοιπα προβλήματα του πλανήτη. Ουσιαστικά δηλαδή περιθωριοποιείται στη διεθνή σκηνή, απορροφημένη όπως είναι με τα εσωτερικά της προβλήματα και την ουκρανική κρίση. Το ευρωπαικό όραμα έχει εξατμιστεί. Η Ευρώπη μοιάζει με ένα φάντασμα του παλιού καλού  εαυτού της, ένα ακυβέρνητο καράβι. 

Σ΄αυτό το ακυβέρνητο καράβι είναι προσδεδεμένη και η Κύπρος και η Ελλάδα. Και το χειρότερο είναι πως φαίνεται να μη  υπάρχει προοπτική εκτός Ευρώπης. Ή αν υπάρχει είναι δύσκολο να την ανιχνεύσει κανείς. Είναι γι΄αυτό το λόγο που Κύπρος και Ελλάδα πρέπει να σφυρηλατίσουν ένα κοινό μέτωπο στις δύσκολες αυτές στιγμές και να βοηθήσουν ταυτόχρονα στη δημιουργία ενός εναλλακτικού πόλου στη νότια Ευρώπη, ικανού να αντισταθμίζει τους γερμανικούς αυτοκρατορικούς σχεδιασμούς.

Υ. Γ.

Η ελληνική κυβέρνηση άντεξε την πίεση, με αποτέλεσμα να μη γίνει δυνατή η έκδοση κοινού ανακοινωθέντος στη τελευταία συνεδρίαση του Γιούρογκρουπ, πράγμα συνήθως σπάνιο. Η εξεύρεση ενός συμβιβασμού παραμένει βέβαια πάντα στα πλαίσια του δυνατού, αλλά και της λογικής. Κανένας δεν έχει συμφέρον να τα τινάξει στον αέρα, οι συνέπειες θα είναι καταστροφικές και για τις δύο πλευρές. Μόνο κάποιοι στη Λευκωσία εύχονται την αποτυχία γιατί θα τους  προκαλούσε ρωγμές  στην ιδεολογική τους συμπόρευση με την νεοφιλελεύθερη Ευρώπη της λιτότητας. Θα τους προκαλούσε ρωγμές στην αγαστή συνεργασία τους με την τρόϊκα. Γιατί θα αποδείκνυε πως υπάρχει και άλλος δρόμος από αυτόν της υποτέλειας.

 Ο Στέφανος Κωνσταντινίδης είναι καθηγητής πολιτικών επιστημών στο Κεμπέκ του Καναδά και επιστημονικός συνεργάτης του Πανεπιστημίου Κρήτης.

* .E-mail   stephanos.constantinides@gmail.com