Η επίσκεψη Τσίπρα στην Κύπρο

                          

 Του Στέφανου Κωνσταντινίδη*

Η επίσκεψη του έλληνα πρωθυπουργού Αλέξη Τσίπρα στην Κύπρο είχε κάτι το ξεχωριστό συγκρινόμενη με τις επισκέψεις προηγούμενων πρωθυπουργών και έφερε ένα διαφορετικό αέρα. Μόνο με την επίσκεψη του Ανδρέα Παπανδρέου θα μπορούσε να συγκριθεί, τον Φεβρουάριο του 1982. Η επίσκεψη Παπανδρέου όμως, ήταν  η πρώτη επίσκεψη έλληνα πρωθυπουργού στην Κύπρο και δημιούργησε μεγάλες  προσδοκίες τις οποίες διέψευσε στη συνέχεια η σκληρή πραγματικότητα. Η επίσκεψη Τσίπρα δεν δημιούργησε προσδοκίες αλλά όπως σωστά σημειώθηκε, ξέφυγε από την πεπατημένη και παρουσίασε μια φρεσκάδα και μια σοβαρότητα. Ίσως επειδή σε όλη την προεκλογική περίοδο  κάποιοι τον παρουσίαζαν με μελανά χρώματα, δημιούργησε την έκπληξη με το που έφτασε στην Κύπρο  αφού έδειξε ένα άνθρωπο συγκροτημένο και αποφασισμένο να προασπίσει τα συμφέροντα του ελληνικού λαού απέναντι στη ληστρική πολιτική των μνημονίων.  Ήταν και η σύγκριση ενός αντισυμβατικού πολιτικού με τους  πολιτικούς του  κυπριακού κατεστημένου, πολιτικούς χαμηλών πτήσεων και προσγειωμένους στην μίζερη καθημερινότητα τους.

Οι ενυπώσεις που άφησε υπό τις περιστάσεις, και χωρίς βαρύγδουπες διακηρύξεις ή συναισθηματικές εξάρσεις, ήταν θετικές και έδιναν την αίσθηση ενός σοβαρού πολιτικού με όραμα. Εντυπωσίασε η αποφασιστικότητα του να διεκδικήσει καλύτερες μέρες για τον ελληνικό λαό και η κινητικότητα που έχει δημιουργήσει τόσο στην Ευρώπη όσο και στον υπόλοιπο κόσμο μέσα σε τόσο λίγο χρόνο. Κανένας φυσικά δεν μπορεί να προβλέψει τι θα πετύχει, έχοντας απέναντι του το Βερολίνο με την αδίστακτη πολιτική του. ΄Ομως ότι και να συμβεί, έχει πετύχει να ταράξει τα νερά της Ευρώπης και τίποτε πια δεν θα είναι  όπως προηγουμένως.  Αν και σε αυτό τον αγώνα για αλλαγές στην Ευρώπη ζήτησε την συμπαράσταση της Λευκωσίας, είναι αρκετά έξυπνος για να αντιληφθεί ότι η κυπριακή κυβέρνηση υιοθετεί το μνημόνιο όχι ως αναγκαίον κακό αλλά μέσα στα πλαίσια των ιδεολογικών  της προσανατολισμών.. Το μνημόνιο την διευκολύνει να εφαρμόσει την πολιτική της , της δίνει άλλοθι για τις ιδιωτικοποιήσεις και μια σειρά από άλλες νεοφιλελεύθερες πολιτικές που αντανακλούν ακριβώς τις ιδεολογικές της εμμονές.  Ο  Αλέξης Τσίπρας θα είναι ευτυχής αν η Λευκωσία δεν τον υποσκάψει κιόλας, όπως ήδη έχει γραφτεί, στις αντιμνημονιακές του προσπάθειες.

Όσον αφορά το Κυπριακό, ο έλληνας πρωθυπουργός ανέδειξε κάποιες σημαντικές πτυχές του, μολονότι απογοήτευσαν οι αναφορές του στη διζωνική-δικοινοτική ομοσπονδία και στο Κοινό Ανακοινωθέν. Αλλά όταν ακόμη και ο Τάσσος Παπαδόπουλος με νωπό το 76% του δημοψηφίσματος, εξακολούθησε να μιλά για δικοινοτική-διζωνική ομοσπονδία, όταν όλα τα κυπριακά πολιτικά κόμματα πάντ την υιοθετούν και την υποστηρίζουν, όταν οι Κύπριοι εξέλεξαν πρόεδρο της Δημοκρατίας τον Νίκο Αναστασιάδη, τον ιεραπόστολο της χειρότερη λύσης που προωθείται για το Κυπριακό, θα ήταν ουτοπικό να περιμένει κανείς από τον Τσίπρα να ανατρέψει μια πολιτική που έχει ζωή σαράντα χρόνων και που κάποιοι την θεωρούν ιερό δόγμα. Θα μπορούσε ενδεχομένως να ήταν περισσότερο συγκρατημένος στις αναφορές του σε αυτή την πολιτική και να αποφύγει την αναφορά στο Κοινό Ανακοινωθέν, προϊόν αμερικανοτουρκικής συμπαιγνίας που αποδέχτηκε ο Αναστασιάδης.

Στα θετικά των αναφορών του είναι πολύ σημαντική η θέση του για την κατάργηση των εγγυητικών δικαιωμάτων στα οποία επιμένει φανατικά η Τουρκία, η απόρριψη της τετραμερούς διάσκεψης με την οποία ερωτοτροπεί ο Αναστασιάδης, η στήριξη της διακοπής των διαπραγματεύσεων όσον το Μπαρπαρός παραβιάζει την κυπριακή ΑΟΖ, και η σωστή αντίληψη του για την κοινή στρατηγική σημασία που έχουν Κύπρος και Ελλάδα στην ταραγμένη περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου και της ευρύτερης Μέσης Ανατολής. Ακόμη και η αναφορά του για εισβολή και κατοχή, αν και θα έπρεπε να θεωρείται αυτονόητη, συμβάλλει εντούτοις στο να το υπενθυμίζει σε όσους παραγνωρίζουν ότι το Κυπριακό δεν είναι δικοινοτικό πρόβλημα, ή τουλάχιστον ότι  η δικοινοτική πτυχή του δεν είναι η μόνη που το συνθέτει.

Τούτων λεχθέντων, έγινε για άλλη μια φορά φανερό ότι χρειάζεται μια νέα στρατηγική στο Κυπριακό. Δεν μπορεί να συνεχίζεται μια πολιτική που υιοθετήθηκε σε μια άλλη εποχή, με εντελώς διαφορετικά δεδομένα από την σημερινή. Είναι μια παλαιοημερολογίτικη πολιτική που μπάζει νερά από παντού και που μόνο την Τουρκία και τους υψηλούς προστάτες της εξυπηρετεί, Εγγλέζους και Αμερικανούς.  Ενδεχομένως όταν ο Αλέξης Τσίπρας ανασάνει από τον αγώνα δρόμου  για την αντιμετώπιση της κοινωνικής εξαθλίωσης που προκάλεσαν οι μνημονιακές πολιτικές, θα μπορούσε να συγκαλέσει μια ευρεία διάσκεψη των πολιτικών και άλλων δυνάμεων από Κύπρο και  Ελλάδα, σε αναζήτηση μιας νέας αποτελεσματικής στρατηγικής.

Ο Στέφανος Κωνσταντινίδης είναι καθηγητής πολιτικών επιστημών στο Κεμπέκ του Καναδά και επιστημονικός συνεργάτης του Πανεπιστημίου Κρήτης.

* .E-mail   stephanos.constantinides@gmail.com