Κλιματικές αλλαγές

Στέφανος Κωνσταντινίδης

 

Στις 12 του Δεκέμβρη 2015 εγκρίθηκε στο Παρίσι από 195 χώρες, οι οποίες συμμετείχαν στην παγκόσμια σύνοδο για το κλίμα, το σχέδιο αντιμετώπισης της κλιματικής αλλαγής. Η συμφωνία ήταν το αποτέλεσμα διαπραγματεύσεων δύο εβδομάδων και έχει ως στόχο τον περιορισμό της αύξησης της παγκόσμιας θερμοκρασίας και τη σταδιακή αποσύνδεση της οικονομίας από τον ορυκτό πλούτο. Η συμφωνία αυτή θεωρήθηκε μια μεγάλη επιτυχία επειδή έρχεται ως συνέχεια της αποτυχίας της διάσκεψης της Κοπεγχάγης το 2009. Μολονότι έγινε δεκτή με ενθουσιασμό και με πανηγυρισμούς, η αποτελεσματικότητά της θα κριθεί από το κατά πόσον τα διάφορα κράτη που εμπλέκονται σ'αυτή, και κυρίως αυτά που καταναλώνουν τεράστιες ποσότητες ενέργειας, θα την εφαρμόσουν πραγματικά.

Η συμφωνία θα τεθεί σε ισχύ από το 2020 και στοχεύει στον περιορισμό της παγκόσμιας αύξησης της θερμοκρασίας κάτω από τους 2 βαθμούς Κελσίου. Προβλέπει επίσης τη μείωση των εκπομπών άνθρακα με όσο τον δυνατό ταχύτερο ρυθμό. Ο στόχος είναι να μειωθούν οι εκπομπές του διοξειδίου του άνθρακα στο επίπεδο εκείνο που να μπορούν να τις απορροφούν τα δάση. Αν αυτό επιτευχθεί, θα υπάρξει μια ισορροπία μηδενικών καθαρών εκπομπών.

Από το 2020 και μετά οι πλούσιες ανεπτυγμένες χώρες θα προσφέρουν βοήθεια εκατό δισεκατομμυρίων τον χρόνο για να βοηθήσουν τις αναπτυσσόμενες χώρες να χρησιμοποιούν καθαρές πηγές ενέργειας, προκειμένου να αντιμετωπιστεί η κλιματική αλλαγή.

Υπάρχει ακόμη υπόσχεση το κονδύλι αυτό να αυξηθεί στο μέλλον. Πρόκειται ασφαλώς για ένα κρίσιμο σημείο της συμφωνίας, διότι, χωρίς αυτή τη συνεισφορά, δεκάδες χώρες δεν θα είναι σε θέση να την εφαρμόσουν.

Μολονότι οι περιβαλλοντικές οργανώσεις παρουσιάστηκαν ικανοποιημένες από τη συμφωνία αυτή, πολλοί είναι εκείνοι που εκφράζουν σκεπτικισμό για την εφαρμογή της. Ιδίως επειδή και παλαιότερες δεσμεύσεις, κυρίως των ανεπτυγμένων χωρών, δεν τηρήθηκαν. Ως χαρακτηριστικό παράδειγμα αναφέρεται ο Καναδάς που ενώ πρωτοπορούσε στον περιορισμό των εκπομπών άνθρακα, με την αλλαγή της κυβέρνησης της χώρας και την άνοδο στην εξουσία των Συντηρητικών, τα τελευταία δέκα χρόνια σαμπόταρε κάθε προσπάθεια για συμφωνία αντιμετώπισης των κλιματικών αλλαγών και υπαναχώρησε από δεσμεύσεις που είχε αναλάβει η χώρα. Το ευτύχημα βέβαια είναι ότι η νέα κυβέρνηση του Καναδά, που ανέλαβε τους τελευταίους μήνες, είναι αυτή τη φορά υπέρμαχος της συμφωνίας του Παρισιού.

Θετικό στοιχείο μπορεί να θεωρηθεί και το γεγονός ότι η επιστημονική κοινότητα, στη συντριπτική της πλειονότητα, υποστηρίζει την ανάγκη λήψης μέτρων και προειδοποιεί για τις καταστροφικές συνέπειες που θα έχει για τον πλανήτη η συνέχιση της σημερινής πολιτικής. Αρνητικό στοιχείο βέβαια είναι οι νεοφιλελεύθερες πολιτικές ανάπτυξης που δεν σέβονται το περιβάλλον, θυσιάζοντάς το στον βωμό του κέρδους. Βεβαίως η ανάπτυξη είναι αναγκαία και δεν μπορεί να αποφευχθεί. Όμως χρειάζεται μια διαφορετική ανάπτυξη από αυτήν που καταστρέφει το περιβάλλον. Μια ορθή, βιώσιμη ανάπτυξη, γνωστή με το όνομα αειφόρος ανάπτυξη.

Σε κάθε περίπτωση, όλα θα κριθούν στα επόμενα δεκαπέντε με είκοσι χρόνια. Τα χρόνια αυτά θα είναι αποφασιστικά και θα φανεί αν θα εφαρμοστεί η συμφωνία και τα αποτελέσματα τα οποία θα προκύψουν από αυτήν. Μια ολιγωρία στην εφαρμογή και αυτής της συμφωνίας θα οδηγήσει ενδεχομένως τον πλανήτη σε καταστροφές μη αναστρέψιμες. Διότι ο πλανήτης τω όντι απειλείται από σοβαρές περιβαλλοντικές εκτροπές. Χρειάζεται ασφαλώς και η επαγρύπνηση των πολιτών. Τα συμφέροντα είναι μεγάλα και χωρίς αυτή την επαγρύπνηση οι όποιες συμφωνίες μπορεί να παραμείνουν γράμμα νεκρό.

Υ.Γ. Φαίνεται ότι το Ισραήλ και η Τουρκία οδηγούνται σε μίας μορφής εξομάλυνση των σχέσεών τους. Από τη μια η Τουρκία στην απομόνωση που βρίσκεται, ιδίως με την πίεση που δέχεται από τη Μόσχα, άφησε κατά μέρος τις ακραίες διεκδικήσεις της, ενώ και το Ισραήλ επιθυμεί αυτή την εξομάλυνση, ως αντίβαρο στη δυναμική παρουσία του Ιράν στην περιοχή, ιδιαίτερα ύστερα από την αμερικανο-ιρανική προσέγγιση. Βεβαίως οι σχέσεις ανάμεσα στις δύο χώρες δεν πρόκειται να χαρακτηρίζονται από την εγκαρδιότητα του παρελθόντος και θα υπάρχει μιας μορφής αμοιβαία καχυποψία ανάμεσά τους. Στη Λευκωσία οι οπαδοί της αμερικανο-νατοϊκής λύσης επιχαίρουν για την εξέλιξη αυτή, επειδή πιστεύουν ότι υποβοηθεί τη «λύση» τους. Μολονότι για την ώρα οι σχέσεις Ισραήλ - Κύπρου δεν θα επηρεαστούν, μακροπρόθεσμα είναι δύσκολο να προβλέψει κανείς την εξέλιξή τους, αν στο μεταξύ δεν θα έχει καταλυθεί η Κυπριακή Δημοκρατία. Το βέβαιον είναι ότι η Κύπρος έχασε την ευκαιρία δημιουργίας τερματικού όταν το Ισραήλ το επιδίωκε, οπότε και οι εξελίξεις θα ήταν σήμερα διαφορετικές. Ο Πρόεδρος Αναστασιάδης τορπίλισε ουσιαστικά τη δημιουργία τερματικού στην Κύπρο, καθ΄υπόδειξη των Αμερικανών, για να μη χαλάσει το «καλό κλίμα» των συνομιλιών!

*Ο Στέφανος Κωνσταντινίδης είναι καθηγητής Πολιτικών Επιστημών στο Κεμπέκ του Καναδά και επιστημονικός συνεργάτης του Πανεπιστημίου Κρήτης.

E-mail: stephanos.constantinides@gmail.com

- See more at: http://www.philenews.com/el-gr/s-konstantinidis/1460/291858/klimatikes-allages#sthash.82hR1hZR.dpuf