Σεξισμός γένους θηλυκού

Παπαδημητρίου Λένα 
Γιατί στο σπίτι οι άνδρες είναι τα θύματα
«Σκεφτείτε το ακόλουθο σενάριο» γράφει η Αν-Μαρί Σλότερ στο καινούργιο της βιβλίο «Unfinished Business: Women Men Work Family». «Μπαίνεις στο γραφείο την πρώτη ημέρα της καινούργιας σου δουλειάς και το αφεντικό σου, που είναι άρρεν, σου λέει: "Εχω το βιολογικό πλεονέκτημα να κάνω αυτή τη δουλειά καλύτερα από εσένα, αλλά θα σε αφήσω να δοκιμάσεις. Ομως, για να είμαι σίγουρος ότι όλα θα γίνουν σωστά, θα σου αφήσω λεπτομερείς οδηγίες για κάθε επιμέρους εργασία που πρέπει να φέρεις εις πέρας. Και όταν θα λείπω σε ταξίδι θα σου τηλεφωνώ κάθε δύο ώρες για να είμαι βέβαιος ότι ακολουθείς τις οδηγίες μου κατά γράμμα"». «Οι περισσότερες γυναίκες», συμπληρώνει η Σλότερ, «θα πήγαιναν αμέσως να διαμαρτυρηθούν στο Τμήμα Ανθρώπινου Δυναμικού, ενδεχομένως θα σκέφτονταν πολύ σοβαρά να υποβάλουν μήνυση».

Αυτή τη φορά η καθηγήτρια του Πρίνστον και πρώην αξιωματούχος του Λευκού Οίκου - που το 2012 είχε προκαλέσει αίσθηση στον κυβερνοχώρο με το άρθρο της «Γιατί οι γυναίκες δεν μπορούν ακόμη να τα έχουν όλα» - έρχεται να καταδείξει ότι οι γυναίκες είμαστε εξίσου κραυγαλέα σεξίστριες. Εξίσου διαποτισμένες με στερεότυπα του φύλου. «Μιλάω για μια προϋποτιθέμενη ανωτερότητα» εξηγεί η Σλότερ. «Για τους διαφορετικούς τομείς στους οποίους οι περισσότερες Αμερικανίδες πιστεύουμε ότι είμαστε κατ' ουσίαν καλύτερες από τους άνδρες μέσα στο οικιακό βασίλειο: από τα παιδιά μέχρι την κουζίνα. Μιλάω για εκείνα που δεν θέλουμε στην πραγματικότητα να εγκαταλείψουμε. Και για τους ρόλους που πολλές από εμάς θέλουν να παίζουν οι άνδρες, αλλά και τους ρόλους που είμαστε διατεθειμένες να τους αφήσουμε να παίξουν».

Αυτού του είδους ο γυναικείος σοβινισμός είναι σαφώς πιο υπόγειος, πιο πολυσύνθετος, πιο αυτάρεσκος. «Φαντάζεσαι πώς θα γίνει το σπίτι αν δεν είμαι εγώ εκεί;». «Πρέπει να γυρίσω γρήγορα γιατί δεν έχει μάθει να ζεσταίνει το μπιμπερό». «Θα πάρω τηλέφωνο να του θυμίσω ξανά να του βάλει ορό για το συνάχι». «Θα τα τάιζε πίτσα κάθε βράδυ», «Δυστυχώς, θα πάει μόνος του να πάρει αύριο τους βαθμούς γιατί έχω πολλή δουλειά» είναι μερικά μόνο από αυτά που έχω προσωπικώς σταχυολογήσει (ενδεχομένως κάποια εξ αυτών να τα έχω εκστομίσει εγώ η ίδια). Οπως θα γράψει στο «New York Magazine» η ψυχοθεραπεύτρια Μπάρμπρα Κας: «Τόσο πολλές γυναίκες θέλουν να ελέγχουν τη γονεϊκότητα των συζύγων τους... Ο σεξισμός εσωτερικοποιείται». Ακόμη και η πλέον σκληροπυρηνική μεταφεμινίστρια που φλέγεται από φιλοδοξία και lean in (σ.σ.: «βγες μπροστά») οίστρο, διακηρύσσοντας νυχθημερόν την ανάγκη ίσης κατανομής των οικιακών αγγαρειών, θα υποπέσει κάποια στιγμή στον πειρασμό, εξαιτίας αυτού που η ίδια θεωρεί «εξελικτικό πλεονέκτημα».

Αποτέλεσμα; Οπως ακριβώς η γυναίκα προσπαθεί επί ματαίω να αντεπεξέλθει στους ρόλους και τις ρουτίνες μιας αγοράς εργασίας σχεδιασμένης αποκλειστικά από άνδρες, έτσι και ο άνδρας καλείται να περάσει μέσα στο σπίτι του από εξονυχιστική συνέντευξη για μια θέση CΕΟ καπαρωμένη προ πολλού. Οσες προσπάθειες και αν καταβάλλει ο ίδιος, ένα μαινόμενο, θηλυκό control freak θα σπεύσει να τον κάνει να νιώσει ανέτοιμος, ανεπαρκής, ακατάλληλος. Στο τέλος, εκείνος θα αναγκαστεί να ανταποκριθεί σε αυτό που οι ψυχολόγοι αποκαλούν «απειλή του στερεοτύπου» και εστιάζει στον στενό συσχετισμό μεταξύ προσδοκιών και απόδοσης (π.χ. τα κορίτσια θεωρούνται ότι δεν έχουν κλίση στα μαθηματικά και έτσι «πατώνουν» στο διαγώνισμα των μαθηματικών). Και θα ανταποκριθεί και αυτός στα «προαπαιτούμενα» του φύλου του: θα αφήσει το σπίτι άνω-κάτω, θα ζεματίσει το γάλα στο μπιμπερό (και δεν θα δοκιμάσει τη θερμοκρασία του στον καρπό του, όπως μόνο η μάνα γνωρίζει), θα ταΐζει τα παιδιά πίτσα κάθε βράδυ, θα ξεχάσει τον ορό αλλά και το όνομα της φιλολόγου στο σχολείο.

Υποθέτω, κανείς δεν μπορεί να ξεφύγει εύκολα από αυτόν τον οικόσιτο σεξισμό. Ούτε αυτός ο Μαρκ Ζούκερμπεργκ. Ο διευθύνων σύμβουλος του Facebook, που μόλις ανακοίνωσε περιχαρής ότι θα πάρει δύο μήνες γονική άδεια όταν αφιχθεί η κόρη του (εισπράττοντας μάλιστα 300.000 like), δεν φαίνεται να γνωρίζει με τι αρχέγονες δυνάμεις τα βάζει.

* Δημοσιεύθηκε στο BHmagazino την Κυριακή 6 Δεκεμβρίου 2015