Γιάννης Ρίτσος : «Τ’ αληθινό μπόϊ του ανθρώπου μετριέται πάντα με το μέτρο της λευτεριάς. Τίποτ’ άλλο»

Ειρήσθω

Τρεις του Μάρτη εις το διηνεκές…

  Λάζαρος Μαύρος

Ε Ι Χ Α Ν ΚΟΥΒΑΛΗΣΕΙ και πολλούς δημοσιογράφους νωρίς το πρωί εκείνης της Κυριακής, 3ης Μαρτίου 1957, οι αποικιοκράτες στον Μαχαιρά. Για να παρακολουθήσουν το τελικό στάδιο των πολυήμερων επιχειρήσεων μιας βρετανικής ταξιαρχίας, στην οποία νόμιζε η Αυτού Εξοχότης ο Κυβερνήτης στρατάρχης σερ Τζον Χάρντινγκ, ότι θα παραδιδόταν, περικυκλωμένος από παντού, ταπεινωμένος πια, ο καταζητούμενος από την 1η Απριλίου 1955 κι επικηρυγμένος ως «επικίνδυνος τρομοκράτης», 29χρονος υπαρχηγός της ΕΟΚΑ, έφεδρος Ανθυπολοχαγός του Ελληνικού Στρατού, Γρηγόρης Αυξεντίου.
Η Σ Α Ν ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΙ απ’ όλο τον κόσμο. Μερικοί, μάλιστα, με πείρα ανταποκρίσεων απ’ τον Β΄ Παγκ. Πόλεμο, τον πόλεμο της Κορέας κ.ο.κ., θυμάται ακόμα ο 85χρονος σήμερα δημοσιογράφος Άλεξ Ευθυβούλου. Παρών κι ο ίδιος εκεί ως απεσταλμένος του Ασόσιεϊτεντ Πρες. Κινηματογραφούσε σκηνές και γι’ άλλα δύο τηλεοπτικά δίκτυα. Τους πήγαν οι Εγγλέζοι, ν’ απαθανατίσουν τον… θρίαμβο των στρατευμάτων του Χάρντινγκ. Αντί τούτου, όμως, οι δημοσιογράφοι μετέδωσαν σ’ όλο τον κόσμο το αυξέντειο κορυφαίο δείγμα ηρωισμού του αντιαποικιακού αγώνα του κυπριακού Ελληνισμού. Κι έγραφαν παγκοσμίως ότι, απ’ τον Αυξεντίου οι Βρετανοί εισέπραξαν ό,τι ακριβώς είχε εισπράξει κι ο Ξέρξης στις Θερμοπύλες απ’ τον Λεωνίδα 2.437 χρόνια προηγουμένως: Το Μολών Λαβέ!

Α Π’ ΤΙΣ ΦΛΟΓΕΣ του θυσιαστηρίου του Μαχαιρά κι απ’ τις Χοντρές Ελληνικές Κοκκάλες του ολοκαυτώματος του Γρηγόρη Αυξεντίου, εμπνεύστηκε ο μεγάλος μας ποιητής, ο 48χρονος τότε Γιάννης Ρίτσος (1909-1990) στον κορυφαίο 30σέλιδο «Αποχαιρετισμό» του και την ουσία προσδιορισμού της ανθρώπινης ανάτασης: «Τ’ αληθινό μπόϊ του ανθρώπου μετριέται πάντα με το μέτρο της λευτεριάς. Τίποτ’ άλλο»… Κι ο άλλος μεγάλος μας ποιητής, 43χρονος τότε, ο Κώστας Μόντης (1914-2004) σμίλεψε συνταγή για τη συνέχειά μας: «Εκείνο τ’ ΟΧΙ δεν το επανέλαβε η ηχώ / ήταν πολύ βαρύ για να το μεταφέρει». [Εμείς όμως:] «Να πάρουμε μια σταγόνα απ’ το αίμα σου / να καθαρίσουμε το δικό μας […] να μπολιάσουμε […] να βάψουμε το δικό μας, / να μη μπορέσει πια ποτές / να το ξεθωριάσει ο φόβος. […] Να πάρουμε την τελευταία σου εκπνοή / να 'χουμε οξυγόνο ν’ αναπνέουμε / χιλιάδες χρόνια, / να πάρουμε τις τελευταίες σου λέξεις / να 'χουμε να τραγουδάμε / ανεξάντλητα εμβατήρια για τη λευτεριά»…
Ι Δ Ο Υ ΚΑΙ σήμερα ολοζώντανος: Στο 55ο ήδη έτος της αιωνιότητάς του. Απ’ τον Μαχαιρά και τα Φυλακισμένα Μνήματα καθοδηγεί, στο ανέκαθεν αειθαλέστερο: «Εύδαιμον το ελεύθερον, το δ’ ελεύθερον το εύψυχον κρίναντες» (Θουκ. Β-43.4) ό εστί μεθερμηνευόμενο: Γρηγόρης Αυξεντίου.