Αίγυπτος - Ελ Μπαραντέι - Γιατί δεν πείθει ως πολιτικός και γιατί είναι εν τέλει αναξιόπιστος

Ο αιγύπτιος γραφειοκράτης του ΟΗΕ δεν εμπνέει τα πλήθη της Ταχρίρ

Ελισάβετ Παστρικού  
  

Το όνομά του είχε συζητηθεί για την ανάληψη κάποιου κομβικού πόστου στη μεταβατική κυβέρνηση που αντικατέστησε τον πρώην πρόεδρο της Αιγύπτου Χόσνι Μουμπάρακ, ενώ συζητήθηκε και πάλι για τη θέση του μεταβατικού πρωθυπουργού της Αιγύπτου μετά την απομάκρυνση του Μοχάμεντ Μόρσι. Παρά τα όσα θα νόμιζε κάποιος όμως, ο Μοχάμεντ ελ Μπαραντέι, πρώην διευθυντής της Διεθνούς Υπηρεσίας Ατομικής Ενέργειας από το 1997 ως το 2007 και κάτοχος του βραβείου Νομπέλ Ειρήνης το 2005, άρχισε να αναμειγνύεται ενεργά με την πολιτική στη χώρα του μόλις πριν από δύο χρόνια.

Γραφειοκράτης του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών επί χρόνια, ο 71χρονος νομικός έχει γεννηθεί στο Κάιρο, έχει ζήσει όμως το μεγαλύτερο μέρος της ζωής του στην Αυστρία και πάνε ίσως και δεκαετίες από τότε που έχει βιώσει ο ίδιος την αιγυπτιακή πραγματικότητα και τα προβλήματά της. Ενδειξη αυτού αποτελεί και η ομιλία του, αφού είναι τόσο εκλεπτυσμένη και «καθαρευουσιάνικη» που ο μέσος Αιγύπτιος δυσκολεύεται να τον καταλάβει όταν μιλάει αραβικά.

Σε αυτή την κρίσιμη στιγμή για την Αίγυπτο, η οποία σπαράσσεται από διχασμούς που μπορεί να της κοστίσουν πολύ ακριβά, ο Ελ Μπαραντέι εμφανίζεται να συνδέεται στενότερα με έναν σχετικά μικρό πληθυσμό που αποτελείται από εύπορους, μορφωμένους, κοσμικούς και φιλελεύθερους κοσμοπολίτες ή Δυτικούς.  Το προφίλ του είναι τέτοιο που τον καθιστά σχεδόν ιδανικό για να εξοργίσει και να αποξενώσει περαιτέρω τους ισλαμιστές - οι συντηρητικοί σαλαφιστές λέγεται πως ήταν εκείνοι που αντιτάχθηκαν στον διορισμό του ως πρωθυπουργού την περασμένη εβδομάδα - που είναι δημοφιλείς στις πολυάριθμες αγροτικές και φτωχές αιγυπτιακές κοινότητες.

Ενώ διατηρούσε θερμές σχέσεις μαζί τους πριν από την Επανάσταση, συμπαρατασσόμενος μαζί τους εναντίον του Μουμπάρακ, βρίσκεται στον αντίποδα όσων αντιπροσωπεύει η Μουσουλμανική Αδελφότητα και μετά την ανάμειξή του στη στρατιωτική επέμβαση που απομάκρυνε τον ισλαμιστή πρώην πρόεδρο Μόρσι, πλέον μπορεί κάποιος να υποθέσει με ασφάλεια ότι είναι εχθροί. Δεν είναι όμως μόνον οι ισλαμιστές με τους οποίους αντιπαρατίθεται. Οπως τονίζουν ειδικοί, «ως χθες τον μισούσαν και οι εθνικιστές που τάσσονται υπέρ του στρατού».

Αξιόπιστος για τους Δυτικούς

Αντιμέτωπος με την πρόκληση της εθνικής συμφιλίωσης της Αιγύπτου, ο Ελ Μπαραντέι παρά την αξιοπιστία που αποπνέει - κυρίως στους Δυτικούς, καθώς ήταν παντελώς άγνωστος στην Αίγυπτο επί δεκαετίες - μοιάζει πιο ικανός να δίνει συνεντεύξεις και να δημοσιεύει τις απόψεις του στο Twitter παρά να μιλάει σε μεγάλα πλήθη και να εμπνέει.  

Στις 30 Ιανουαρίου του 2011, καθώς οι διαδηλωτές εναντίον του Μουμπάρακ κέρδιζαν έδαφος, ο Ελ Μπαραντέι έφτασε σε μια πλατεία Ταχρίρ γεμάτη από ιδεολόγους που επιθυμούσαν να ενωθούν πίσω από κάποιον που θα ενσάρκωνε τα ιδεώδη τους. Το όνομά του ήδη κυκλοφορούσε ως εκείνο ενός πιθανού ηγέτη· κι όμως, σε αυτήν την ευτυχή συγκυρία ο Ελ Μπαραντέι αποδείχθηκε μάλλον ανάξιος. Η επίσκεψή του στην Ταχρίρ υπήρξε παράξενα σύντομη και απογοητευτικά ανέμπνευστη· και σήμερα θα είναι πολύ πιο δύσκολο για εκείνον να κερδίσει τα πλήθη και να ηγηθεί ενός κινήματος, δεδομένης της εκλογικής του βάσης.

Δεν είδε το πραξικόπημα...

Στο παρελθόν έχει δηλώσει ότι αυτό που τον έμαθε ο πατέρας του είναι ότι ένας άνθρωπος πρέπει να εμμένει στις αρχές του. Ο ίδιος όμως ο Ελ Μπαραντέι δεν φαίνεται να έχει υπάρξει και πολύ πιστός στις δημοκρατικές αξίες που υποστηρίζει ότι διαθέτει. Ακόμη κι αν το πραξικόπημα που απομάκρυνε τον Μόρσι και διέλυσε το Σύνταγμα αποδειχτεί μακροπρόθεσμα ευεργετικό για την αιγυπτιακή δημοκρατία, είναι δύσκολο να σκεφτεί κάποιος κάτι πιο αντιδημοκρατικό από ένα πραξικόπημα.

Και όμως, παρά τις προηγούμενες εξαγγελίες του για την επιθυμία του να απέχει από τη δημόσια σκηνή αν αυτή δεν διακατεχόταν από ένα πνεύμα δημοκρατίας, εκείνος όχι μόνο υποστήριξε σε συνέντευξή του ότι στην πραγματικότητα δεν συντελέστηκε κανένα πραξικόπημα, αλλά βρισκόταν εκεί, μαζί τον στρατηγό Αμπντέλ Φατάχ αλ Σίσι όταν εκείνος ανακοίνωνε την παύση της κυβέρνησης των Αδελφών Μουσουλμάνων, ευλογώντας εμμέσως την αντιδημοκρατική διαδικασία που τον έφερνε κοντύτερα στον πρωθυπουργικό θώκο.

Ισως από την οπτική του Ελ Μπαραντέι το πραξικόπημα να ήταν αναπόφευκτο ή και απαραίτητο, όμως αποδεχόμενος τον ρόλο του συνεργάτη των πραξικοπηματιών ουσιαστικά ακύρωσε τους λόγους που εξαρχής τον κατέστησαν κατάλληλο να ηγηθεί μιας δημοκρατικής παράταξης.



Πηγή: www.tovima.gr
Δημοσιεύτηκε στις 10/07/2013