Η οικονομολόγος Νορίνα Χερτζ επισημαίνει τους κινδύνους από την υπερχρέωση πολλών χωρών και την αδικία να πληρώνουν οι φορολογούμενοι τις πολιτικές των κυβερνήσεων και των τραπεζών, ενώ δίνει έμφαση στη διαφοροποίηση των πηγών της ενημέρωσης και στον έλεγχο των συμφερόντων που κρύβονται πίσω τους.
Στη συνομιλία μας επισημαίνει τους κινδύνους από την υπερχρέωση πολλών χωρών και την αδικία να πληρώνουν οι φορολογούμενοι τις πολιτικές των κυβερνήσεων και των τραπεζών. Επισημαίνει την αξία της κριτικής σκέψης στη λήψη των αποφάσεων και δίνει ιδιαίτερη έμφαση στη διαφοροποίηση των πηγών της ενημέρωσής μας, αλλά και στον έλεγχο των συμφερόντων που κρύβονται πίσω τους.
Παρά το γεγονός ότι οι οικονομολόγοι έχουν κάνει ελάχιστες σωστές προβλέψεις για την τρέχουσα οικονομική κρίση, οι περισσότερες κοινωνίες τούς αντιμετωπίζουν ως κάποιους τους οποίους μπορούν να εμπιστευτούν.
ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ στον Τάσο Τσακίρογλου
• Το χρέος δεν είναι πλέον μόνο μια απειλή, όπως προειδοποιούσατε ήδη εδώ και δέκα χρόνια, αλλά μια πραγματική θηλιά στον λαιμό πολλών κρατών, αλλά και δισεκατομμυρίων πολιτών, ακόμα και στις αναπτυγμένες χώρες. Μια μαζική διαγραφή του χρέους θα αποτελούσε κατάλληλη απάντηση γι’ αυτές τις υπερχρεωμένες χώρες;
Οι χώρες και οι πολίτες πληρώνουν τον λογαριασμό για την αφροσύνη κάποιων. Τώρα τον πληρώνουν με τη λιτότητα. Η διαγραφή του χρέους είναι ένας τρόπος να ξεκινήσεις.
• Πιστεύετε ότι η Ελλάδα εντάσσεται σ’ αυτή την κατηγορία χωρών;
Στις συζητήσεις που είχα από πολύ νωρίς για την ελληνική κρίση, τόνιζα ότι οι ελληνικές κυβερνήσεις πρέπει να πάνε σε κάποιο είδος ακύρωσης του χρέους, μέσω μιας στρατηγικής σκληρών διαπραγματεύσεων με τους πιστωτές. Τώρα το κοινωνικό κόστος του χρέους και ο πόνος που αυτό συνεπιφέρει είναι απαράδεκτα, έτσι το ενδεχόμενο αυτό πρέπει να ληφθεί υπόψη. Η Αργεντινή, για παράδειγμα, προχώρησε σε κάτι τέτοιο στο παρελθόν. Νομίζω ότι για εκείνη την περίοδο ήταν μια καλή επιλογή. Φυσικά πρέπει να έχουμε κατά νου τι συνεπάγεται. Σε κάθε περίπτωση είναι μια επιλογή την οποία πρέπει να έχουμε υπόψη μας.
• Στο τελευταίο σας βιβλίο, «Μάτια ορθάνοιχτα», τονίζετε ότι βιώνουμε την τυραννία των ειδικών. Αυτό είναι φανερό στον τομέα της οικονομίας, ο οποίος κυριαρχείται από τεχνοκράτες, μερικοί εκ των οποίων έγιναν μέχρι και πρωθυπουργοί (Μόντι, Παπαδήμος). Πώς μπορούμε να αντιμετωπίσουμε αυτή τη διαστρέβλωση της δημοκρατίας;
Είναι εν μέρει διαστρέβλωση, η οποία πηγάζει από την εμπιστοσύνη που δείχνουν οι άνθρωποι στους οικονομολόγους. Παρά το γεγονός ότι οι τελευταίοι έχουν κάνει ελάχιστες σωστές προβλέψεις για την τρέχουσα οικονομική κρίση, οι περισσότερες κοινωνίες τούς αντιμετωπίζουν ως κάποιους τους οποίους μπορούν να εμπιστευτούν, προκειμένου να μάθουν ποιον δρόμο πρέπει να ακολουθήσουν. Πρέπει να αναθεωρήσουμε το ποιον εμπιστευόμαστε και γιατί. Να ξαναδούμε την κρίση μας.
• Εννοείτε ότι πρέπει να ξαναδούμε το θέμα της αντιπροσωπευτικής δημοκρατίας;
Ναι, βεβαίως. Βγαίνει ένα συμπέρασμα απ’ αυτή την κρίση: το σύστημα δεν λειτουργεί σωστά. Και αυτό στον βαθμό που αναγκάστηκαν οι απλοί άνθρωποι να πληρώσουν το τίμημα της κρίσης. Ετσι τίθενται πολλά ερωτήματα σχετικά με την εξουσία, τις αξίες μας, το ποιους εμπιστευόμαστε κ.λπ. Πρέπει να μάθουμε να χρησιμοποιούμε την κριτική μας σκέψη για τα γεγονότα.
• Η παρούσα οικονομική κρίση αποκαλύπτει την ηθική και ιδεολογική κατάρρευση ενός συστήματος που πολλαπλασιάζει τις ανισότητες και καταστρέφει την κοινωνική συνοχή. Ωστόσο, αυτό που βλέπουμε είναι η πολύ χαμηλή συμμετοχή των ανθρώπων στην πολιτική διαδικασία. Μπορούμε να αναστρέψουμε αυτή την τάση;
Είναι πολύ επικίνδυνο αυτό το αίσθημα της απομόνωσης από την παραδοσιακή πολιτική και της απομάκρυνσης από τους πολιτικούς και τα κόμματα. Το είδαμε αυτό στις ευρωεκλογές σε σχεδόν όλες τις χώρες, με την άνοδο απαράδεκτων κομμάτων τα οποία καθοδηγούν λαϊκιστές. Αυτοί ουσιαστικά λένε στους απογοητευμένους ψηφοφόρους ότι θα τους εκπροσωπήσουν, κάτι που δεν γίνεται, αφού οι αξίες τους είναι εντελώς διαφορετικές και δεν αφορούν τη δικαιοσύνη ή την ισότητα και την αμεροληψία.
• Συμβουλεύετε τους πολίτες να μην υποκύπτουν στον κονφορμισμό. Πώς μπορούν οι απλοί άνθρωποι να αντισταθούν στην εξουσία των ΜΜΕ και στους μηχανισμούς προπαγάνδας της εποχής μας;
Σήμερα έχουμε μορφές εναλλακτικών μέσων ενημέρωσης που δεν υπήρχαν ποτέ και στα οποία έχουμε εύκολη πρόσβαση. Δεν έχουμε μόνο κάποιες εφημερίδες και κανάλια. Υπάρχει πρόσβαση στη λεγόμενη δημοσιογραφία των πολιτών, στα κοινωνικά μέσα και στα μπλογκ. Υπάρχει πολλή ενημέρωση από διαφορετικά κανάλια. Η πρόκληση αφορά το ποια απ’ αυτά μπορούμε να εμπιστευτούμε. Αυτό είναι ένα θεμελιώδες πρόβλημα. Να ξέρουμε ποια είναι η ατζέντα αυτού που δημοσιοποιεί κάτι. Ισχύει και εδώ το «ακολούθα το χρήμα». Ομως και η δημοσιογραφία των πολιτών δεν είναι απολύτως καθαρή. Υπάρχει πολύς χώρος για φήμες και ψέματα. Ετσι πρέπει να είμαστε διαρκώς σ’ επαγρύπνηση. Δεν πρέπει να δίνουμε προσοχή μόνο σε ό,τι ήδη ξέρουμε ή ήδη πιστεύουμε. Τις περισσότερες φορές ψάχνουμε πληροφορίες που επιβεβαιώνουν αυτό που ήδη γνωρίζουμε.
• Εννοείτε ότι είμαστε δέσμιοι προκαταλήψεων ή προκατασκευασμένων νοητικών σχημάτων;
Ναι, ακριβώς. Μοιάζει σαν μια φυσική απόκριση. Αυτό πρέπει να το προσέξουμε πολύ.
• Λέτε ότι ζούμε στην εποχή του εκδημοκρατισμού της γνώσης, αλλά την ίδια στιγμή ζούμε στην εποχή του «πληθωρισμού της πληροφόρησης» και τη σύγχυσης. Πώς μπορούμε να οργανώσουμε έναν σχετικά αυτόνομο τρόπο σκέψης, επαρκή για έναν κόσμο συνθετότητας και αβεβαιότητας;
Πρέπει να εξετάζουμε διάφορες απόψεις. Για παράδειγμα, στο τουίτερ δεν πρέπει να «ακολουθούμε» μόνο τους ανθρώπους που έχουν τις ίδιες απόψεις με εμάς. Να μην επιβεβαιώνουμε αυτά που ήδη γνωρίζουμε και με τα οποία συμφωνούμε. Επίσης, να ελέγχουμε προσεκτικά τις πηγές μας, καθώς στις μέρες μας έχουμε μεγάλες δυνατότητες να συγκεντρώσουμε πληροφορίες όχι μόνο από τα παραδοσιακά ΜΜΕ, αλλά και από άλλες ανεξάρτητες πηγές. Να έχουμε ανοιχτά τα μάτια μας διαρκώς, διότι αντιμετωπίζουμε μια μεγάλη ποικιλία και διαφοροποίηση των πηγών. Η αλήθεια καθορίζεται με αυξανόμενο ρυθμό από τις δυνάμεις της αγοράς.
• Ποιος είναι ο ρόλος της εκπαίδευσης στην προσπάθεια να αλλάξουμε τη σημερινή κατάσταση;
Ο ρόλος της είναι κρίσιμος. Δείτε πώς προσεγγίζουν τα πράγματα οι νέοι και οι σπουδαστές μέσω του Ιντερνετ. Είναι σοκαριστικό. Γι’ αυτό είναι απολύτως κρίσιμο ήδη από την πρωτοβάθμια εκπαίδευση τα παιδιά να μαθαίνουν να σκέφτονται κριτικά, να συνηθίζουν στην αναζήτηση της αλήθειας. Πρέπει να βελτιωθούμε στην αποδοχή του χάους που μας περιβάλλει, να μάθουμε να συμβιώνουμε με τις πολυπλοκότητες και τις αβεβαιότητες που χαρακτηρίζουν την εποχή μας. Να μην ενδίδουμε στην τάση μας να υπεραπλουστεύουμε τον κόσμο και να αφήνουμε τους άλλους να μας ταΐζουν με βολικές πληροφορίες διασκευασμένες σε καθησυχαστικές μορφές.
• Πώς βλέπετε σήμερα τον ρόλο της τεχνολογίας και των κοινωνικών μέσων στη διαμόρφωση της κοινωνικής συνείδησης;
Είναι τεράστιος ο ρόλος τους. Στα κοινωνικά μέσα υπάρχει ένας ανταγωνισμός δημοτικότητας. Ετσι προσπαθούμε να είμαστε πιο δημοφιλείς, πιο ευχάριστοι, πιο σέξι. Εχουμε λανθασμένη αντίληψη για τον κόσμο. Ολος ο χώρος γεμίζει με φήμες, παράπονα, διαδόσεις κ.λπ. Ετσι φαίνεται σαν να μη μας νοιάζει τίποτε άλλο. Και αυτό είναι μεγάλο πρόβλημα. Προκαλείται ένα σημαντικό στένεμα του ορίζοντα της ενημέρωσής μας για τον κόσμο.
…………………………………………….
Ποια είναι
Γεννημένη το 1967, είναι σύμβουλος κορυφαίων πολιτικών, οικονομικών και επιχειρηματικών παραγόντων σε όλο τον κόσμο και καθηγήτρια στο University College του Λονδίνου. Αποφοίτησε από το Πανεπιστήμιο σε ηλικία δεκαεννέα ετών. Στα είκοσι τρία της είχε αναλάβει τον ρόλο συμβούλου της ρωσικής κυβέρνησης σε ό,τι αφορά το μεταρρυθμιστικό πρόγραμμα της χώρας. Στα είκοσι εννιά της δούλευε για τις κυβερνήσεις του Ισραήλ, της Αιγύπτου, της Παλαιστίνης και της Ιορδανίας, στο πλαίσιο των ειρηνευτικών συνομιλιών στη Μέση Ανατολή.
Στα ελληνικά έχουν κυκλοφορήσει τα βιβλία της «Η βόμβα του παγκόσμιου χρέους» (Κριτική, 2006), στο οποίο προέβλεπε τις καταιγιστικές οικονομικές εξελίξεις των τελευταίων ετών, και πρόσφατα (2014) από τις εκδόσεις Μεταίχμιο το «Μάτια ορθάνοιχτα: Πώς να παίρνετε τις καλύτερες αποφάσεις σ’ έναν περίπλοκο κόσμο».
Πηγή: Η Εφημερίδα των Συντακτών
Δημοσιεύτηκε στις 24/08/2014
Aucun commentaire:
Enregistrer un commentaire