Μέση Ανατολή - Κλειδί η σχέση ΗΠΑ - Ιράν

 
Γιώργος Καπόπουλος


Υπάρχει κάποιος κοινός παρονομαστής στην προέλαση της ISIS στο Ιράκ και στη Συρία, στη σύγκρουση Ισραήλ-Παλαιστινίων στη Γάζα, στην εσωτερική σταθερότητα στον Λίβανο και στην Ιορδανία, στις εσωτερικές ισορροπίες στη Σαουδική Αραβία και στα Εμιράτα με το Κατάρ να αποτελεί ξεχωριστή περίπτωση; Μπορούμε να επεκτείνουμε το ερώτημα προσθέτοντας τις εξελίξεις στο Κουρδικό στο Ιράκ και στη Συρία αλλά και το τι θα συμβεί στο Αφγανιστάν μετά την αποχώρηση των ΗΠΑ στα τέλη του χρόνου, και τέλος μπορούμε να περιλάβουμε και την περιφερειακή πολιτική της Τουρκίας;

Ο κοινός παρονομαστής υπάρχει και δεν είναι άλλος από τη δυναμική και την οριστική κατάληξη των διαπραγματεύσεων ΗΠΑ-Ιράν, που δεν αφορούν τον έλεγχο του πυρηνικού προγράμματος της Τεχεράνης, αλλά επεκτείνονται στην αναζήτηση μιας συνολικής σύγκλισης συμφερόντων των δύο πλευρών στην ευρύτερη Μέση Ανατολή. Μια συνολική σύγκλιση ΗΠΑ-Ιράν είναι αυτήν τη στιγμή ο στρατηγικός εφιάλτης της κυβέρνησης Νετανιάχου στο Ισραήλ, της βασιλικής δυναστείας Σαούντ στο Ριάντ και ταυτόχρονα αποτελεί την άγνωστη μεταβλητή στην περιφερειακή στρατηγική της Αγκυρας. Στις συνομιλίες Ουάσιγκτον-Τεχεράνης και οι δυο πλευρές έχουν κάθε λόγο να επείγονται: Στο Αφγανιστάν, μετά την αποχώρηση του ΝΑΤΟ και των ΗΠΑ στα τέλη του χρόνου, το Ιράν είναι η μόνη εξωτερική στήριξη στην οποία μπορούν να προσβλέπουν οι αντίπαλοι των Ταλιμπάν που στο παρελθόν είχαν συσπειρωθεί κάτω από την ομπρέλα της Βόρειας Συμμαχίας.
Το εύρος και το βάθος της όποιας συμφωνίας διαμορφώσουν ΗΠΑ και Ιράν θα επηρεάσει καθοριστικά το μέλλον της Συρίας και του Ιράκ ως ενιαίων κρατών, αν δηλαδή η Τεχεράνη αποσπάσει την έγκριση της Ουάσιγκτον να στηρίξει χωρίς περιορισμούς τις κυβερνήσεις της Βαγδάτης και της Δαμασκού στην προσπάθεια καταστολής των τζιχαντιστών.
Σαουδική Αραβία και Ισραήλ έχουν ως κοινή ανησυχία ότι θα δουν να μειώνεται η γεωπολιτική τους υπεραξία για τις ΗΠΑ, ενώ η Τουρκία έχει διευρυμένο περιθώριο ελιγμών, καθώς μπορεί άλλοτε να ρίχνει το βάρος της υπέρ των σουνιτών και άλλοτε να αναζητά διανομή ζωνών επιρροής με το Ιράν. Οταν το 2011 ξέσπασε η εξέγερση στη Συρία, ΗΠΑ και Ισραήλ την είδαν ως ευκαιρία να τερματίσουν την επιρροή του Ιράν στη Μέση Ανατολή και η Τουρκία ως ευκαιρία εισόδου της στο περιφερειακό παιχνίδι. Σήμερα οι ΗΠΑ έχουν εγκαταλείψει τον παραπάνω στόχο.
kapopoulos@pegasus.gr



Πηγή: Έθνος
Δημοσιεύτηκε στις 13/08/2014