Σταύρος Λυγερός Πριν από μία εβδομάδα, η επανάσταση στη Λιβύη έπνεε...τα λοίσθια ή, τουλάχιστον, είχε περιέλθει σε δυσχερή θέση. Μετά τις πρώτες επιτυχίες των εξεγερμένων, το καθεστώς Καντάφι, με τη βοήθεια μισθοφόρων από τη Μαύρη Αφρική και χρησιμοποιώντας όλα τα διαθέσιμα οπλικά συστήματα, κατάφερε όχι μόνο να αναχαιτίσει την προέλαση των αντιπάλων του, αλλά και να περάσει στην αντεπίθεση. Καθοριστικό ρόλο έπαιξε το γεγονός ότι με διάφορα μέτρα απέτρεψε την αποσκίρτηση πρόσθετων στρατιω τικών μονάδων. Από τη στιγμή που το καθεστώς κατάφερε να ελέγξει τον κορμό των ενόπλων δυνάμεων, η εξέλιξη ήταν προδιαγεγραμμένη.
Οι επαναστάτες διακρίνονται για τον ενθουσιασμό και την αυτοθυσία τους, αλλά από επιχειρησιακής απόψεως είναι αδύναμοι. Από πολύ νωρίς ήταν σαφές ότι η τύχη της επανάστασης θα κρινόταν από τη στάση της Δύσης. Αμερικανοί και Ευρωπαίοι καταδίκαζαν το καθεστώς, αλλά υπήρχαν επιφυλάξεις για την ανάληψη στρατιωτικής δράσης. Το γεγονός αυτό ενθάρρυνε τον Καντάφι να επιχειρήσει τη δημιουργία τετελεσμένου με την κατάληψη της Βεγγάζης. Ο άμεσος κίνδυνος, όμως, ενός λουτρού αίματος διευκόλυνε την έγκριση από το Συμβούλιο Ασφαλείας του ψηφίσματος για επιβολή Ζώνης Απαγόρευσης Πτήσεων. Οι ΗΠΑ έμειναν σε δεύτερο πλάνο, προκειμένου να μην ξύσουν πληγές και αναζωπυρώσουν τον αντιαμερικανισμό. Η κυβέρνηση Ομπάμα, όμως, έχει αποφασίσει να διευκολύνει το κύμα αλλαγής που σαρώνει τον αραβικό κόσμο. Η αμερικανική διπλωματία εργάστηκε παρασκηνιακά για να πείσει τον Αραβικό Σύνδεσμο να ταχθεί υπέρ του ψηφίσματος αλλά και για να εξασφαλίσει τη συμμετοχή αεροπορικών δυνάμεων από το Κατάρ. Η έκβαση της σύγκρουσης στη Λιβύη θα καθορίσει όχι μόνο το μέλλον της χώρας αυτής, αλλά και τις εξελίξεις σε όλη τη Μέση Ανατολή. Εάν ο Καντάφι κατέπνιγε την επανάσταση, το εξεγερσιακό κύμα θα παλινδρομούσε. Αντιθέτως, η ανατροπή του καθεστώτος θα προσδώσει νέα δυναμική στο εξεγερσιακό κύμα, το οποίο έχει δείξει ότι δεν κάνει εξαιρέσεις. Με τον ίδιο τρόπο που απειλεί αντιαμερικανικά καθεστώτα, απειλεί και φιλοαμερικανικά. Τα καθεστώτα στο Μπαχρέιν και στην Υεμένη ήδη κλυδωνίζονται. Είναι αξιοσημείωτο ότι παραλλήλως με το αίτημα για ελευθερία και δημοκρατία, στην εξέγερση έχει υπεισέλθει και η αντίθεση σουνιτών - σιιτών, η οποία, εκτός από θρησκευτικό, εκεί έχει και κοινωνικοταξικό χαρακτήρα. Οι αντιθέσεις στους κόλπους του ΝΑΤΟ για το ζήτημα της Λιβύης όχι μόνο εμπόδισαν τη Συμμαχία να αναλάβει τη διοίκηση των επιχειρή σεων, αλλά και διαμορφώνουν κλίμα μη υπέρβασης της εντολής του Συμβουλίου Ασφαλείας. Η Ουάσιγκτον δήλωσε ότι στόχος της επιχείρησης είναι η προστασία των αμάχων, όχι η ανατροπή του καθεστώτος. Από την άλλη πλευρά, όμως, το δέλεαρ του ελέγχου των πετρελαίων είναι ένα ισχυρό κίνητρο για Αμερικανούς και Ευρωπαίους να επιδιώξουν τελικώς την ανατροπή του Καντάφι. Εάν, πάντως, η επίσημη δήλωση ισχύσει στην πράξη, δεν αποκλείεται να προκύψει de facto διχοτόμηση της Λιβύης, παρότι αυτό δεν είναι στις προθέσεις ούτε της μίας ούτε της άλλης πλευράς. Η δυτική επέμβαση απομακρύνει το ενδεχόμενο οι καθεστωτικές δυνάμεις να καταπνίξουν την επανάσταση. Από την άλλη, μένει να αποδειχτεί εάν οι επαναστατικές δυνάμεις είναι ικανές να καταλάβουν την Τρίπολη, όταν η Δύση δηλώνει πως δεν πρόκειται να τους προσφέρει αεροπορική υποστήριξη. Εάν, πάντως, το καθεστώς ανατραπεί, το πιθανότερο είναι ότι η πυρκαγιά θα φουντώσει στις χώρες του Κόλπου, με απρόβλεπτες συνέπειες όχι μόνο για τις γεωπολιτικές ισορροπίες, αλλά και για τη διεθνή οικονομία, λόγω πετρελαίου. Οι Αμερικανοί το γνωρίζουν, αλλά ξεπέρασαν τις επιφυλάξεις τους, ελπίζοντας ότι θα ελέγξουν τις εξελίξεις και στο τέλος θα εξέλθουν με αυξημένη επιρροή. Μεγάλο είναι το διακύβευμα και για την Τουρκία, η οποία εμπόδισε την εμπλοκή του ΝΑΤΟ στις επιχειρήσεις. Ο λόγος δεν είναι, βεβαίως, η συμπάθεια προς τον Καντάφι ή γενικά το νεοοθωμανικό όραμα του Ερντογάν. Η Άγκυρα φοβάται δικαιολογημένα ότι, εάν ανατραπεί το καθεστώς στη Λιβύη, η τύχη του καθεστώτος Άσαντ θα έχει κριθεί. Στη Συρία έχουν ήδη πραγματοποιηθεί μαχητικές διαδηλώσεις, στις οποίες το καθεστώς απάντησε με σκληρή καταστολή. Εάν πέσει και η Συρία, οι Νεοοθωμανοί θα χάσουν ένα σημαντικό έρεισμα και, κυρίως, θα δουν τον κουρδικό παράγοντα να αποκτά πλεονέκτημα. Το κουρδικό κρατίδιο στο βόρειο Ιράκ θα εξασφαλίσει πρόσβαση στη θάλασσα και, ως εκ τούτου, δεν θα εξαρτάται, όπως σήμερα, από την Άγκυρα. Το γεγονός αυτό αναπόφευκτα θα κλιμακώσει περαιτέρω και τις πιέσεις που ήδη ασκούν οι Κούρδοι της Τουρκίας για πολιτική αυτονομία.
Πηγή: www.epikaira.gr |
Aucun commentaire:
Enregistrer un commentaire