Εξεγέρσεις, επεμβάσεις και θεωρίες συνωμοσίας
Του Πέτρου Παπακωνσταντίνου
Oι αραβικές εξεγέρσεις συνάντησαν εξαρχής την καχυποψία ευρέoς φάσματος κρατών, πολιτικών δυνάμεων και αναλυτών. Αλλοι παρακινούμενοι από το κρατικό συμφέρον και άλλοι από ιδεολογικές εμμονές, βιάστηκαν να ερμηνεύσουν την εκδίωξη των Μπεν Αλι και Μουμπάρακ ως στρατιωτικά πραξικοπήματα υπό αμερικανική καθοδήγηση. Η επέμβαση των Δυτικών στη Λιβύη και η εξάπλωση της πυρκαγιάς στην αντισιωνιστική Συρία ενίσχυσαν την υπόνοια μιας μεγάλης, ιμπεριαλιστικής συνωμοσίας, στο ίδιο μήκος κύματος με τις «βελούδινες επαναστάσεις» της Ανατολικής Ευρώπης. Την οπτική αυτή υιοθετούν και ριζοσπαστικών αντιλήψεων αναλυτές, οι οποίοι όσο καυτηριάζουν την Αμερική, τόσο αναπαράγουν την αυταπάτη της «παντοδυναμίας» της, ενισχύοντας την πολιτική μοιρολατρία.
Ασφαλώς, κρατικές συνωμοσίες γίνονταν, γίνονται και θα γίνονται. Για τον σκοπό αυτό υπάρχουν η CIA, η Μοσάντ, η FSB (πρώην KGB) και όλες οι σοβαρές, μυστικές υπηρεσίες του κόσμου, με τις στρατιές των αναλυτών και των εκτελεστών, τους δορυφόρους και τους υπερυπολογιστές τους. Ωστόσο, το όποιο συνωμοτικό «κέντρο» δεν μπορεί να δράσει παρά μόνο εντός των στενών ορίων που καθορίζουν οι υπάρχοντες κοινωνικοί και διακρατικοί συσχετισμοί δύναμης. Οποιος το παραβλέπει, περνάει το όριο που χωρίζει τη σοβαρή πολιτική ανάλυση από την οπτική του Κώδικα ντα Βίντσι και του Λιακόπολου, έστω κι αν οι Ναΐτες Ιππότες και τα Πρωτόκολλα της Σιών έχουν αντικατασταθεί από το ΝΑΤΟ και την Ε.Ε.
Στη χώρα - οδηγό του αραβικού κόσμου, την Αίγυπτο, οι εξελίξεις όχι μόνο δεν κινήθηκαν βάσει κάποιου προαποφασισμένου αμερικανικού σχεδίου, αλλά κατέδειξαν την έντονη αμηχανία και διαρκή ταλάντευση της υπερδύναμης απέναντι στην ηφαιστειακή αφύπνιση των λαϊκών μαζών. Για μεγάλο διάστημα, η Ουάσιγκτον στήριζε τον Μουμπάρακ κι ύστερα τον επικεφαλής των μυστικών υπηρεσιών του, αντιπρόεδρο Ομάρ Σουλεϊμάν, έστω κι αν το Ιδρυμα Σόρος είχε εξασφαλίσει εφεδρείες, εκπαιδεύοντας νεαρούς ακτιβιστές της αντιπολίτευσης. Σήμερα, Μουμπάρακ και Σουλεϊμάν βρίσκονται ένα βήμα από το κελί της φυλακής, το μέχρι χθες πανίσχυρο κόμμα τους έχει διαλυθεί, Αδελφοί Μουσουλμάνοι και Νασερικοί διεκδικούν την ηγεμονία, ιρανικά πολεμικά πλοία περνούν το Σουέζ, ενώ η Αίγυπτος ανοίγει τα σύνορα με τη Γάζα και ενθαρρύνει τον Παλαιστίνιο πρόεδρο Μαχμούντ Αμπάς να συμφιλιωθεί με τη Χαμάς.
Στη Συρία, οι Αμερικανοί χρηματοδοτούν καιρό τώρα παράγοντες της παράνομης αντιπολίτευσης, σύμφωνα με τις αποκαλύψεις του WikiLeaks. Οπως και στην περίπτωση της Αιγύπτου, όμως, πρόκειται περισσότερο για εξασφάλιση εφεδρειών (που φαίνεται να έχουν μεγαλύτερη επιρροή στο Λονδίνο, παρά στη Δαμασκό) και λιγότερο για την πρώτη επιλογή της Ουάσιγκτον. Προχθές ακόμη η Χίλαρι Κλίντον χαρακτήριζε ενώπιον του Κογκρέσου «εκσυγχρονιστή» τον Ασαντ, εξηγώντας ότι η κυβέρνηση Ομπάμα επιθυμεί να τον ωθήσει στη μεταρρύθμιση (και στη διάρρηξη της συμμαχίας με το Ιράν) και όχι να τον ανατρέψει. Αμερικανοί και Ισραηλινοί προτιμούν να μείνει στην εξουσία ο (πραγματιστής) «δαίμονας που γνωρίζουν», παρά να έρθουν απρόβλεπτες δυνάμεις, όπως το ριζοσπαστικό Ισλάμ ή το καταπιεσμένο από τους Ασαντ κομμάτι του Μπάαθ, εκατοντάδες στελέχη του οποίου προχώρησαν ήδη σε ανταρσία εναντίον της ηγεσίας. Ακόμη χειρότερα, ενδεχόμενη ανατροπή του Ασαντ απειλεί να «μολύνει» και την Ιορδανία, όπου η μοναρχία στηρίζεται μόνο στη μειονότητα των βεδουίνικων φυλών, ενώ η παλαιστινιακή πλειονότητα στηρίζει μαζικά το αντιπολιτευτικό μέτωπο ισλαμιστών και κομμουνιστών.
Ακόμη και στη Λιβύη, οι Αμερικανοί ουδόλως επιθυμούσαν την ανατροπή του Καντάφι, ο γιος του οποίου, Σαΐφ αλ Ισλάμ, συνομιλούσε με την Κλίντον, συνέτρωγε με τη βασίλισσα στο ανάκτορο του Μπάκιγχαμ και είχε προσκληθεί να παρευρεθεί στον βασιλικό γάμο. Ασφαλώς και δεν σχεδίασε η Ουάσιγκτον τη λιβυκή εξέγερση, επικεφαλής της οποίας τέθηκαν κορυφαία στελέχη της επανάστασης του 1969, συνεπικουρούμενοι από ισλαμιστές που πολέμησαν τους Αμερικανούς στο Ιράκ. Ενας από τους βασικούς λόγους που επενέβησαν στρατιωτικά ήταν όχι να «σώσουν» την εξέγερση από τον Καντάφι, αλλά να τη χαλιναγωγήσουν και, τελικά, να την απαγάγουν - κάτι που απέχει ακόμη από το να έχει κριθεί.
Ασφαλώς, η Αμερική διαθέτει ευρύ φάσμα μοχλών πίεσης, εφεδρειών και εναλλακτικών λύσεων, που της επιτρέπουν να ελπίζει ότι θα ελέγξει, τελικά, τις θυελλώδεις εξελίξεις στη Μέση Ανατολή. Ωστόσο, η πτώση των απολυταρχικών καθεστώτων που είτε στήριζαν ενεργητικά είτε συμβιβάζονταν παθητικά με την αμερικανοϊσραηλινή κυριαρχία στην περιοχή ανοίγει ούτως ή άλλως μια νέα σελίδα. Κι αυτή τη φορά, η καινούργια σελίδα ανοίγει όχι από μια δράκα φωτισμένων αξιωματικών ή από φλογερούς ιμάμηδες, αλλά από εκατομμύρια απλούς ανθρώπους, κυρίως νέους, που ζητούν ψωμί και ελευθερία, σπάνε το φράγμα του φόβου και γράφουν Ιστορία.
Oι αραβικές εξεγέρσεις συνάντησαν εξαρχής την καχυποψία ευρέoς φάσματος κρατών, πολιτικών δυνάμεων και αναλυτών. Αλλοι παρακινούμενοι από το κρατικό συμφέρον και άλλοι από ιδεολογικές εμμονές, βιάστηκαν να ερμηνεύσουν την εκδίωξη των Μπεν Αλι και Μουμπάρακ ως στρατιωτικά πραξικοπήματα υπό αμερικανική καθοδήγηση. Η επέμβαση των Δυτικών στη Λιβύη και η εξάπλωση της πυρκαγιάς στην αντισιωνιστική Συρία ενίσχυσαν την υπόνοια μιας μεγάλης, ιμπεριαλιστικής συνωμοσίας, στο ίδιο μήκος κύματος με τις «βελούδινες επαναστάσεις» της Ανατολικής Ευρώπης. Την οπτική αυτή υιοθετούν και ριζοσπαστικών αντιλήψεων αναλυτές, οι οποίοι όσο καυτηριάζουν την Αμερική, τόσο αναπαράγουν την αυταπάτη της «παντοδυναμίας» της, ενισχύοντας την πολιτική μοιρολατρία.
Ασφαλώς, κρατικές συνωμοσίες γίνονταν, γίνονται και θα γίνονται. Για τον σκοπό αυτό υπάρχουν η CIA, η Μοσάντ, η FSB (πρώην KGB) και όλες οι σοβαρές, μυστικές υπηρεσίες του κόσμου, με τις στρατιές των αναλυτών και των εκτελεστών, τους δορυφόρους και τους υπερυπολογιστές τους. Ωστόσο, το όποιο συνωμοτικό «κέντρο» δεν μπορεί να δράσει παρά μόνο εντός των στενών ορίων που καθορίζουν οι υπάρχοντες κοινωνικοί και διακρατικοί συσχετισμοί δύναμης. Οποιος το παραβλέπει, περνάει το όριο που χωρίζει τη σοβαρή πολιτική ανάλυση από την οπτική του Κώδικα ντα Βίντσι και του Λιακόπολου, έστω κι αν οι Ναΐτες Ιππότες και τα Πρωτόκολλα της Σιών έχουν αντικατασταθεί από το ΝΑΤΟ και την Ε.Ε.
Στη χώρα - οδηγό του αραβικού κόσμου, την Αίγυπτο, οι εξελίξεις όχι μόνο δεν κινήθηκαν βάσει κάποιου προαποφασισμένου αμερικανικού σχεδίου, αλλά κατέδειξαν την έντονη αμηχανία και διαρκή ταλάντευση της υπερδύναμης απέναντι στην ηφαιστειακή αφύπνιση των λαϊκών μαζών. Για μεγάλο διάστημα, η Ουάσιγκτον στήριζε τον Μουμπάρακ κι ύστερα τον επικεφαλής των μυστικών υπηρεσιών του, αντιπρόεδρο Ομάρ Σουλεϊμάν, έστω κι αν το Ιδρυμα Σόρος είχε εξασφαλίσει εφεδρείες, εκπαιδεύοντας νεαρούς ακτιβιστές της αντιπολίτευσης. Σήμερα, Μουμπάρακ και Σουλεϊμάν βρίσκονται ένα βήμα από το κελί της φυλακής, το μέχρι χθες πανίσχυρο κόμμα τους έχει διαλυθεί, Αδελφοί Μουσουλμάνοι και Νασερικοί διεκδικούν την ηγεμονία, ιρανικά πολεμικά πλοία περνούν το Σουέζ, ενώ η Αίγυπτος ανοίγει τα σύνορα με τη Γάζα και ενθαρρύνει τον Παλαιστίνιο πρόεδρο Μαχμούντ Αμπάς να συμφιλιωθεί με τη Χαμάς.
Στη Συρία, οι Αμερικανοί χρηματοδοτούν καιρό τώρα παράγοντες της παράνομης αντιπολίτευσης, σύμφωνα με τις αποκαλύψεις του WikiLeaks. Οπως και στην περίπτωση της Αιγύπτου, όμως, πρόκειται περισσότερο για εξασφάλιση εφεδρειών (που φαίνεται να έχουν μεγαλύτερη επιρροή στο Λονδίνο, παρά στη Δαμασκό) και λιγότερο για την πρώτη επιλογή της Ουάσιγκτον. Προχθές ακόμη η Χίλαρι Κλίντον χαρακτήριζε ενώπιον του Κογκρέσου «εκσυγχρονιστή» τον Ασαντ, εξηγώντας ότι η κυβέρνηση Ομπάμα επιθυμεί να τον ωθήσει στη μεταρρύθμιση (και στη διάρρηξη της συμμαχίας με το Ιράν) και όχι να τον ανατρέψει. Αμερικανοί και Ισραηλινοί προτιμούν να μείνει στην εξουσία ο (πραγματιστής) «δαίμονας που γνωρίζουν», παρά να έρθουν απρόβλεπτες δυνάμεις, όπως το ριζοσπαστικό Ισλάμ ή το καταπιεσμένο από τους Ασαντ κομμάτι του Μπάαθ, εκατοντάδες στελέχη του οποίου προχώρησαν ήδη σε ανταρσία εναντίον της ηγεσίας. Ακόμη χειρότερα, ενδεχόμενη ανατροπή του Ασαντ απειλεί να «μολύνει» και την Ιορδανία, όπου η μοναρχία στηρίζεται μόνο στη μειονότητα των βεδουίνικων φυλών, ενώ η παλαιστινιακή πλειονότητα στηρίζει μαζικά το αντιπολιτευτικό μέτωπο ισλαμιστών και κομμουνιστών.
Ακόμη και στη Λιβύη, οι Αμερικανοί ουδόλως επιθυμούσαν την ανατροπή του Καντάφι, ο γιος του οποίου, Σαΐφ αλ Ισλάμ, συνομιλούσε με την Κλίντον, συνέτρωγε με τη βασίλισσα στο ανάκτορο του Μπάκιγχαμ και είχε προσκληθεί να παρευρεθεί στον βασιλικό γάμο. Ασφαλώς και δεν σχεδίασε η Ουάσιγκτον τη λιβυκή εξέγερση, επικεφαλής της οποίας τέθηκαν κορυφαία στελέχη της επανάστασης του 1969, συνεπικουρούμενοι από ισλαμιστές που πολέμησαν τους Αμερικανούς στο Ιράκ. Ενας από τους βασικούς λόγους που επενέβησαν στρατιωτικά ήταν όχι να «σώσουν» την εξέγερση από τον Καντάφι, αλλά να τη χαλιναγωγήσουν και, τελικά, να την απαγάγουν - κάτι που απέχει ακόμη από το να έχει κριθεί.
Ασφαλώς, η Αμερική διαθέτει ευρύ φάσμα μοχλών πίεσης, εφεδρειών και εναλλακτικών λύσεων, που της επιτρέπουν να ελπίζει ότι θα ελέγξει, τελικά, τις θυελλώδεις εξελίξεις στη Μέση Ανατολή. Ωστόσο, η πτώση των απολυταρχικών καθεστώτων που είτε στήριζαν ενεργητικά είτε συμβιβάζονταν παθητικά με την αμερικανοϊσραηλινή κυριαρχία στην περιοχή ανοίγει ούτως ή άλλως μια νέα σελίδα. Κι αυτή τη φορά, η καινούργια σελίδα ανοίγει όχι από μια δράκα φωτισμένων αξιωματικών ή από φλογερούς ιμάμηδες, αλλά από εκατομμύρια απλούς ανθρώπους, κυρίως νέους, που ζητούν ψωμί και ελευθερία, σπάνε το φράγμα του φόβου και γράφουν Ιστορία.
Aucun commentaire:
Enregistrer un commentaire