Τρία δέντρα με «ταυτότητα» που έγιναν σημεία αναφοράς
για πολλά χρόνια στην πόλη της Λεμεσού
Του Αδάμου Κόμπου
Τρία σημεία αναφοράς της Λεμεσού, συνδέονται με τρία δένδρα, τη συκαμινιά, την κουνναπιά και τον πλάτανο. Αυτά τα δένδρα ευρίσκοντο σε διαφορετικά σημεία της παλιάς Λεμεσού και με την εντυπωσιακή εμφάνισή τους κατάφεραν να γίνουν σημεία αναφοράς και να χρησιμοποιείται το όνομά τους για τις περιοχές αυτές, ακόμη μέχρι και σήμερα. Αυτά τα «επώνυμα» δένδρα, κυρίως λόγω του φυλλώματός τους, της θαλερότητάς τους, του ύψους και του όγκου τους, ήταν εντυπωσιακά, ενώ πρόσφεραν πλούσιο ίσκιο τα καυτά καλοκαίρια. Οι Λεμεσιανοί συνήθιζαν να κάθονται κάτω απ’ αυτά απολαμβάνοντας τον καφέ του και κουβεντιάζοντας για τα διάφορα προβλήματα της εποχής.
Βέβαια ανεπτυγμένη περιβαλλοντική συνείδηση δεν υπήρχε τότε, και τούτο φάνηκε με την εξαφάνισή τους με τη μεγαλύτερη ευκολία, όμως όλοι εκτιμούσαν τη χρησιμότητά τους σαν σκιαστικά μέσα και όχι μόνο. Υπήρχαν και άλλοι που αγαπούσαν το πράσινο και τη θέα του πράσινου. Όμως τελικά και τα τρία «επώνυμα» δένδρα της Λεμεσού φαγώθηκαν από την πρόοδο, την ανάπτυξη και την αναγκαιότητα. Απέμεινε μόνο η ανάμνηση των παλαιοτέρων που τα έζησαν και των ονομάτων τους που παρέμειναν ως σημεία αναφοράς.
Βέβαια ανεπτυγμένη περιβαλλοντική συνείδηση δεν υπήρχε τότε, και τούτο φάνηκε με την εξαφάνισή τους με τη μεγαλύτερη ευκολία, όμως όλοι εκτιμούσαν τη χρησιμότητά τους σαν σκιαστικά μέσα και όχι μόνο. Υπήρχαν και άλλοι που αγαπούσαν το πράσινο και τη θέα του πράσινου. Όμως τελικά και τα τρία «επώνυμα» δένδρα της Λεμεσού φαγώθηκαν από την πρόοδο, την ανάπτυξη και την αναγκαιότητα. Απέμεινε μόνο η ανάμνηση των παλαιοτέρων που τα έζησαν και των ονομάτων τους που παρέμειναν ως σημεία αναφοράς.
Η «κουνναπιά»
Η «Κουνναπιά» είναι λιγότερο γνωστή διότι μετά την εκκοπή της δεν κρατήθηκε πολύ στις αναφορές των Λεμεσιανών όπως η Συκαμινιά και ο «Πλάτανος. Βέβαια είναι αρκετά γνωστή ως σημείο αναφοράς στους παλαιότερους λεμεσιανούς. Η «Κουνναπιά» ήταν υπαρκτό δένδρο και βρισκόταν στην πλατεία όπου στη θέση της κτίστηκε η Β’ Δημοτική Αγορά, πίσω από το πρατήριο της ΚΕΟ στην ανατολική πλευρά του κάστρου. Σήμερα, αυτό το κτίσμα της αγοράς λειτουργεί σαν μικρό θέατρο. Η κουνναπιά είναι δένδρο αειθαλές. Είναι λίγο σπάνιο και εισήχθηκε στην Κύπρο γύρω στο 1800. Ο καρπός του είναι περίπου στρογγυλός μεγέθους μπίλιας. Έχει κουκούτσι κι όταν είναι ώριμος έχει χρώμα ελαφρώς πορτοκαλί. Τρώγεται και έχει πολύ ωραία γεύση, ιδίως όταν είναι αρκετά ώριμος. Μάλιστα λέγεται ότι έχει θεραπευτικές ιδιότητες ιδίως για τον βήχα. Χρειάζεται λίγη φαντασία για να αντιληφθεί κάποιος πώς ήταν η πλατεία της «Κουνναπιάς» χωρίς το κτήριο της Β’ Δημοτικής Αγοράς με το δένδρο αυτό να βρίσκεται στο κέντρο ή λίγο νοτιότερα απ’ αυτήν. Ήταν ένα εντυπωσιακό δένδρο καταπράσινο, ολόχρονα, χαρίζοντας με τη φυλλωσιά του σκιά και δροσιά το καλοκαίρι. Στα δυτικά της πλατείας υπήρχε καφενείο πίσω ακριβώς από το πρατήριο της ΚΕΟ, το οποίο εξυπηρετούσε τους πολυπληθείς πελάτες. Η πλατεία χρησιμοποιείτο ως υπαίθρια αγορά ζώων, κρεάτων, λαχανικών, φρούτων κ.λπ. Ερχόντουσαν οι παραγωγοί από τα χωριά και άλλες περιοχές για να προωθήσουν τα προϊόντα τους ή να κάνουν ανταλλαγές προϊόντων ή και ζώων. Ήταν επίσης τόπος συνάντησης για συζήτηση θεμάτων που τους απασχολούσαν, πίνοντας τον καφέ τους ή και καπνίζοντας το ναργιλέ τους στο καφενείο της «Κουνναπιάς», κάτω από το επώνυμο δένδρο. Εκεί υπήρχε και το «χάνι της Κουνναπιάς», όπου ερχόμενοι οι χωρικοί άφηναν τα ζώα τους (γαϊδάρους, άλογα κ.λπ.) και διανυκτέρευαν εκεί. Στην περιοχή υπήρχαν επίσης, εστιατόρια, εργαστήρια κατασκευών και επιδιορθώσεων διαφόρων αντικειμένων και μέσων, όπως κωμοδρομιά, πεταλωτήρια, στρατουράδικα, καταστήματα κουρέων, ραφτάδων κ.λπ. Ήταν πολύ ζωηρή και δραστήρια η περιοχή της «Κουνναπιάς» απ’ όπου περνούσε αρκετός κόσμος, γι’ αυτό παρέμεινε αρκετά γνωστή για αρκετά χρόνια και μετά την κατάργηση της πλατείας. Η πλατεία της «Κουνναπιάς», καταργήθηκε όταν το “επώνυμο” δένδρο κόπηκε και το καφενείο γκρεμίστηκε το 1934 για να κτιστεί στη θέση τους η Β’ Δημοτική Αγορά.
Ο «πλάτανος»
Ο «Πλάτανος» είναι ένα ακόμη σημείο αναφοράς της Λεμεσού που μέχρι και σήμερα χρησιμοποιείται, κυρίως από τους παλαιότερους. Ήταν ένα υπερμεγέθες δένδρο με πυκνό φύλλωμα και χονδρό κορμό, στη νοτιοδυτική πλευρά του κήπου της Δημοτικής Βιβλιοθήκης Πηλαβάκη, κοντά στην οδό Αγίου Ανδρέου. Με την υπερμεγέθη παρουσία του, και το πυκνό φύλλωμά του χάριζε τη σκιά του σε όσους ευρίσκοντο στην περιοχή και ιδιαιτέρως στα παιδιά που έπαιζαν κάτω απ’ αυτό.
Το δένδρο αυτό είναι αρκετά γνωστό, αν και σπανίζει το είδος του στη Λεμεσό, όμως στην περιοχή του Τροόδους υπάρχουν πολλά. Το σχήμα των φύλλων του μοιάζει με παλάμη, είναι αποτυπωμένο στη σημαία του Καναδά όπου το δένδρο αφθονεί. Χρήσιμους καρπούς δεν παράγει, απλά φυτεύεται για το πράσινο και τη σκιά του. Ο πλάτανος, επειδή ακριβώς ήταν σπάνιο δένδρο στη Λεμεσό, ήταν πόλος έλξης, ιδίως για τα παιδιά. Επειδή η οδός Αγίου Ανδρέου ήταν ο κυριότερος δρόμος που οδηγούσε στην ανατολική περιοχή της Λεμεσού, είχε για την εποχή εκείνη αρκετή κίνηση αυτοκινήτων, αμαξών, ζώων και ανθρώπων. Μάλιστα δε, όλες οι πομπές που πήγαιναν για το κοιμητήριο του Αγίου Νικολάου συνοδεύοντας κάποιον που πέθανε, χρησιμοποιούσαν την οδό Αγίου Ανδρέου. Υποχρεωτικά περνούσε όλη η συνοδεία και ο αποθανόντας μπροστά από τον γνωστό Πλάτανο. Έτσι τα παιδιά που συγκεντρώνονταν στον Πλάτανο για να παίξουν, σταματούσαν το παιγνίδι για να παρακολουθήσουν την πομπή της κηδείας και εντυπωσιάζονταν για το μέσο μεταφοράς του φερέτρου, που ήταν ανάλογο της οικονομικής ή κοινωνικής τάξης. Εάν ο αποθανών ήταν πάμπτωχος μεταφερόταν με το τετράτροχο αμάξι του Δήμου, εάν ήταν καλύτερης οικονομικής και κοινωνικής τάξης με την άμαξα του κοιμητηρίου με ένα άλογο ή δύο ή τέσσερα ή τέσσερα και ντυμένα με μαύρα πανιά, ενώ εάν ήταν αρκετά επώνυμος υπήρχε και συνοδεία φιλαρμονικής.
*Αρκετές από τις πληροφορίες των κειμένων δόθηκαν από τον κ. Άντρο Σωτηρίου και τον ευχαριστώ ιδιαιτέρως.
Το δένδρο αυτό είναι αρκετά γνωστό, αν και σπανίζει το είδος του στη Λεμεσό, όμως στην περιοχή του Τροόδους υπάρχουν πολλά. Το σχήμα των φύλλων του μοιάζει με παλάμη, είναι αποτυπωμένο στη σημαία του Καναδά όπου το δένδρο αφθονεί. Χρήσιμους καρπούς δεν παράγει, απλά φυτεύεται για το πράσινο και τη σκιά του. Ο πλάτανος, επειδή ακριβώς ήταν σπάνιο δένδρο στη Λεμεσό, ήταν πόλος έλξης, ιδίως για τα παιδιά. Επειδή η οδός Αγίου Ανδρέου ήταν ο κυριότερος δρόμος που οδηγούσε στην ανατολική περιοχή της Λεμεσού, είχε για την εποχή εκείνη αρκετή κίνηση αυτοκινήτων, αμαξών, ζώων και ανθρώπων. Μάλιστα δε, όλες οι πομπές που πήγαιναν για το κοιμητήριο του Αγίου Νικολάου συνοδεύοντας κάποιον που πέθανε, χρησιμοποιούσαν την οδό Αγίου Ανδρέου. Υποχρεωτικά περνούσε όλη η συνοδεία και ο αποθανόντας μπροστά από τον γνωστό Πλάτανο. Έτσι τα παιδιά που συγκεντρώνονταν στον Πλάτανο για να παίξουν, σταματούσαν το παιγνίδι για να παρακολουθήσουν την πομπή της κηδείας και εντυπωσιάζονταν για το μέσο μεταφοράς του φερέτρου, που ήταν ανάλογο της οικονομικής ή κοινωνικής τάξης. Εάν ο αποθανών ήταν πάμπτωχος μεταφερόταν με το τετράτροχο αμάξι του Δήμου, εάν ήταν καλύτερης οικονομικής και κοινωνικής τάξης με την άμαξα του κοιμητηρίου με ένα άλογο ή δύο ή τέσσερα ή τέσσερα και ντυμένα με μαύρα πανιά, ενώ εάν ήταν αρκετά επώνυμος υπήρχε και συνοδεία φιλαρμονικής.
*Αρκετές από τις πληροφορίες των κειμένων δόθηκαν από τον κ. Άντρο Σωτηρίου και τον ευχαριστώ ιδιαιτέρως.
ΑΥΤΟ το σημείο αναφοράς, που βρίσκεται στην πολύ γνωστή οδό Ελευθερίας, βαφτίστηκε έτσι από το μεγάλο και εντυπωσιακό δένδρο που βρισκόταν σ’ αυτή. Η συκαμινιά ή κατά άλλους βαβατσινιά, είναι πλατύφυλλο φυλλοβόλο δένδρο που αποδείχθηκε ότι ευδοκιμεί καλά στην Κύπρο. Παλιά φυτευόταν για τη χρήση των φύλλων της ως τροφή για τους μεταξοσκώληκες. Οι καρποί της, οι βαβάτσινοι, τρώγονται και είναι αρκετά εύγευστοι. Το δένδρο αυτό σύμφωνα με μαρτυρίες ανθρώπων που το έζησαν βρισκόταν έξω από το μουσικοχορευτικό κέντρο Νότες, προς το τέλος του κτιρίου, εκεί που αρχίζει να σχηματίζεται γωνία ερχόμενοι από την οδό Ειρήνης. Όταν υπήρχε η συκαμινιά δεν ήταν κτισμένο το κτίριο που στεγάζονται σήμερα οι Νότες, έτσι ο χώρος ήταν ελεύθερος γύρω από το δένδρο. Κάτω από τη σκιά του καθόταν ο κόσμος κι απολάμβανε τον καφέ του. Στην απέναντι πλευρά του δρόμου και λίγο ψηλότερα υπήρχε και καφενείο με την ονομασία Συκαμινιά. Η οδός Ελευθερίας ήταν από τους πλέον εμπορικούς και βιοτεχνικούς δρόμους της Λεμεσού την πολύ παλιά περίοδο, από το 1850-1970 περίπου. Η περιοχή του καφενείου της «Συκαμινιάς» υπήρξε και θέατρο παράνομων δραστηριοτήτων με απόπειρες φόνων και δολοφονίες. Το δένδρο συκαμινιά πρέπει να αποκόπηκε μεταξύ 1930-1940 για ρυμοτομία και ανέγερση κτηρίων. Όμως το σημείο αναφοράς κρατείται ακόμη ζωντανό και μάλιστα, ένας εστιάτορας το διατηρεί ως επωνυμία του καταστήματός του.
Πηγή: Ο Φιλελεύθερος
Δημοσιεύτηκε στις 26/02/2012
Aucun commentaire:
Enregistrer un commentaire