Η «διακήρυξη» Αναστασιάδη-΄Ερογλου δεν απαντά στα ουσιαστικά. Οσα προβλέπει και προετοιμάζει (πέραν των κινδύνων που εμπεριέχει και έχουν επισημανθεί από πολλούς αναλυτές) κινούνται πάλι στο γνώριμο και παράλογο μοτίβο.

Κύπρος στο λάκκο των λεόντων

Με τη ΜΑΡΙΑ ΣΑΜΠΑΤΑΚΑΚΗ

Σχοινοβασία η διαδρομή της Κύπρου στους νεότερους χρόνους. Κι αποδεδειγμένα οδυνηρή η προσπάθεια ισορρόπησης ανάμεσα σε εθνικές προσδοκίες και τις επιδιώξεις του διεθνούς παράγοντα. Ο σημερινός επαναπροσδιορισμός των συσχετισμών στο χώρο της Νοτιοανατολικής Μεσογείου (με το βλέμμα στραμμένο στους υδρογονάνθρακες) δεν επιτρέπει ψευδαισθήσεις.

 
Ο πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας, Ν. Αναστασιάδης, με τον Τουρκοκύπριο ηγέτη, Ντερβίς Ερογλου  

Το «χρυσοπράσινο φύλλο» μπαίνει και πάλι σε τροχιά κακορίζικης μοίρας. Δεν πάνε παρά λίγες μέρες που το κοινό ανακοινωθέν Αναστασιάδη-Ερογλου ήρθε και αναμόχλευσε τα ύδατα της κυπριακής υπόθεσης κατά τρόπο που εγείρει ερωτηματικά και προξενεί ανησυχίες. Ενα πλαίσιο, ένα προδιάγραμμα λύσης που φανερώνει πίεση, βιασύνη, προχειρότητα και διόλου αγαθές προθέσεις. Δεν είναι η πρώτη φορά...

Η σύγχρονη ιστορία της Κύπρου διαμορφώθηκε από την εξής παράδοξη και αντιφατική πραγματικότητα: από τη μία, η πληθυσμιακή σύνθεση, με το 80% των Ελληνοκυπρίων και το 18% των Τουρκοκυπρίων (το 2% αποτελούσαν οι Μαρωνίτες), συνιστούσε έναν τόπο ξεκάθαρα βαλκανικό, που σε περίοδο συγκρότησης εθνικών κρατών στην περιοχή καθιστούσε φυσική τη συμμετοχή του στη διαδικασία. Από την άλλη, η γειτνίαση με τη σημαίνουσα για τα δυτικά (αρχικώς βρετανικά, ακολούθως αμερικανικά και προσφάτως προστιθέμενα γερμανικά) συμφέροντα Μέση Ανατολή ήταν ο παράγοντας που τελικώς θα καθόριζε την τύχη του.
Τον Φεβρουάριο του 1959, η συμφωνία που υπογράφηκε στη Ζυρίχη της Ελβετίας αναγνώριζε μεν την κυπριακή ανεξαρτησία, αλλά κουτσουρεμένη και εγκλωβισμένη στις βρετανικές αποικιοκρατικές εμμονές και την ψυχροπολεμική αντιπαλότητα. Το νησί απέκτησε μία δυσλειτουργική διοίκηση, καταρτισμένη επί τη βάσει του διαχωρισμού και όχι της ενότητας, καθώς και σειρά από εγγυητές-κηδεμόνες.
Η Συνθήκη της Ζυρίχης αγνόησε επιδεικτικά την εσωτερική κατάσταση στην Κύπρο. Η τακτοποίηση του ζητήματος έγινε μόνο στη λογική της εξυπηρέτησης της τάξης εντός της ευρωατλαντικής οικογένειας. Γι' αυτό και το εγχείρημα δημιούργησε πολύ περισσότερα προβλήματα απ' όσα υποθετικά έλυσε.
Τέσσερις δεκαετίες αργότερα, έκανε δυναμική εμφάνιση και προωθήθηκε έντονα το «σχέδιο Ανάν». Κουβαλούσε την οσμή της Ζυρίχης. Δεν κόμιζε τίποτα το καινούργιο. Αναμασούσε την παλιά συνταγή. Πρότεινε ξανά ένα πολύπλοκο κρατικό μόρφωμα αμφίβολης βιωσιμότητας, με κύριο γνώμονα την τακτοποίηση έξωθεν επιδιώξεων.
Είναι σαφές ότι η θέση της Κύπρου στο χάρτη αποτελεί το βάσανο και το κλειδί στην ιστορία επίλυσης του ζητήματος. Κι είναι ακόμη σαφέστερο ότι τα γεωπολιτικά παιχνίδια δεν μπορούν να κρατηθούν εκτός της υπόθεσης. Πόσω μάλλον όταν αυτή συνδυάζεται και με εκμεταλλεύσιμα ενεργειακά κοιτάσματα. Επιπλέον, κάθε πνεύμα πρακτικό οφείλει να λαμβάνει υπ' όψιν του και τα στενά περιθώρια ελιγμών μιας μικρής χώρας.
Αν όμως τα εμπλεκόμενα μέρη μιλούν σοβαρά για λύση του Κυπριακού, αν ο άξονας περιστροφής της δεν είναι παρά το διεθνές δίκαιο και η νομιμότητα, όπως διατείνονται και ισχυρίζονται, τότε ποιος ο λόγος της μόνιμης επανάληψης ενός χιλιο-κακοπαιγμένου έργου; Πώς ακριβώς νοείται ανεξάρτητη χώρα με «εγγυήτριες δυνάμεις» και τα μισά της εδάφη υπό κατοχή; Η «διακήρυξη» Αναστασιάδη-Ερογλου δεν απαντά στα ουσιαστικά. Οσα προβλέπει και προετοιμάζει (πέραν των κινδύνων που εμπεριέχει και έχουν επισημανθεί από πολλούς αναλυτές) κινούνται πάλι στο γνώριμο και παράλογο μοτίβο.

Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία, Κυριακή 9 Μαρτίου 2014