Κύπρος : Άλλο στρατηγική σκέψη και άλλο νομική τέχνη

Άρης Πετάσης

ΣΕ ΣΧΟΛΙΟ του επί του τελευταίου μου άρθρου, όπου υποστήριζα πως η Τουρκία βρίσκεται μια μόνο αναπνοή από τον στόχο ανάκτησης της Κύπρου, αγαπητός αναγνώστης με το ψευδώνυμο «Κλέαρχος», με καλούσε να δώσω εισηγήσεις. Στο παρόν άρθρο βρίσκεται η πρώτη μου σκέψη από μια σειρά ιδεών που θα καταθέσω σταδιακά. Αρχίζω από το κεφάλαιο ανάσχεση, γιατί όπως γνωρίζει ο κάθε πρωτοετής φοιτητής του μάνατζμεντ η ανάσχεση (containment) προηγείται της ανατροπής (reversal).        

 Κύριο χαρακτηριστικό των μεγάλων παιχτών στρατηγικής είναι η αλλαγή πορείας στον κατάλληλο χρόνο (timing) και μόλις διαπιστώσουν πως η ακολουθούμενη πορεία οδηγεί σε όλεθρο. Από το 1990 μέχρι σήμερα πορευόμαστε σε  πορεία ολέθρου, γιατί απλά δεν διαθέταμε ποτέ μεγάλους (ούτε μικρούς!) παίχτες στρατηγικής.  

Χαράξαμε μια πορεία λίγο μετά το 1974 ενώ βρισκόμασταν κάτω από θανάσιμη στρατιωτική απειλή γιατί: α.) η Αμερική (και ο Kissinger ιδιαίτερα) είχαν ταχθεί απροκάλυπτα υπέρ των Τούρκων και στην πραγματικότητα στήριξαν την Τουρκική εισβολή και β.) η Ελλάδα είχε ξεκαθαρίσει πως καμιά βοήθεια δεν μπορούσε να αναμένει η Κύπρος γιατί βρισκόταν μακριά (ενώ τα Falklands βρισκόντουσαν κοντά για τη Βρετανία!). Η σημερινή κατάσταση είναι διαφορετική: α) η Κύπρος είναι μέλος της ΕΕ, β) η Τουρκία σήμερα δεν μπορεί να μας απειλήσει στρατιωτικά όσο και εάν μας φοβερίζει, γ) διαθέτουμε ενεργειακά κοιτάσματα που με τον σωστό στρατηγικό χειρισμό μπορούν να λειτουργήσουν σαν όπλο σωτηρίας, δ) οι σχέσεις της Τουρκίας με τους κοινούς μας γείτονες Ισραήλ, Αίγυπτο και Συρία βρίσκονται στο ναδίρ έχοντας φθαρεί ανεπανόρθωτα και ε) οι προβλέψεις του μεγάλου στοχαστή Huntington (στο "Clash of Civilizations") επαληθεύονται σήμερα κυριολεκτικά μπροστά στα μάτια μας. Ο Huntington προέβλεψε πως η Ρωσία θα διεκδικούσε το ρόλο προστάτη των ομοεθνών και ομόθρησκων της καθώς και των χωρών της κεντρικής Ασίας….Και ο νοών νοείτω.            

 Για 35 χρόνια δεν λειτουργήσαμε στρατηγικά λόγω παντελούς έλλειψης παιχτών στρατηγικής που να μπορούσαν να διαγνώσουν εξελίξεις και να ανατρέψουν καταστάσεις. Αντιθέτως, η Τουρκία πάντοτε λειτουργεί στρατηγικά. Η Τουρκία έχει μακρά ιστορία στην στρατηγική σκέψη 7 και πλέον αιώνων και συνεχώς ανατρέφει ταλέντα μέσα από την μακρά της παράδοση. Εμείς δεν έχουμε τέτοια παράδοση και έτσι μέσα στα τελευταία 40 τόσα χρόνια αναγάγαμε τις διαπραγματεύσεις με τους Τούρκους σε θέμα των νομικών μας. Παλιά, οι Τούρκοι ανταγωνίστηκαν με γίγαντες της στρατηγικής όπως ο Μέτερνιγκ, ο Βίσμαρκ και ο πρίγκιπας Μενζικόφ και πιο σύγχρονα με τον Γκρομίκο και Kissinger. Συγκριτικά η δική μας ομάδα είναι ερασιτεχνική και αφελής, χωρίς υπόβαθρο και χωρίς αντίληψη της τεράστιας σημασίας της ιστορίας στον τομέα της στρατηγικής. Κατά τη δεκαετή περίοδο διαμόρφωσης του σχεδίου Ανάν την δική μας ομάδα πλαισίωναν κυρίως νομικοί της μάχιμης δικηγορίας που λόγω πολιτικών/κομματικών συγκυριών καλούνταν να αφήσουν για λίγο τα ιδιωτικά τους δικηγορικά γραφεία και να δώσουν μάχη με τους επαγγελματίες του Τουρκικού διπλωματικού σώματος. Έτσι, το αποτέλεσμα ήταν τραγικά προκαθορισμένο. Μπορεί μεν οι νομικοί μας να ήταν άριστα μορφωμένοι και έγκριτοι όμως σε ότι αφορά  στρατηγική βρισκόντουσαν εκτός θέματος. Εξάλλου, η στρατηγική δεν ενέπιπτε στα πλαίσια του ρόλου τους. Οι νομικοί δεν διαμορφώνουν στρατηγική απλά καταγράφουν με νομικούς όρους αυτά που συμφωνούνται και κερδίζονται από την σωστή στρατηγική.      

Σε ό,τι αφορά στη στρατηγική η δική μας πλευρά δεν μπορεί ούτε κατά διάνοια να τα βγάλει πέρα με τους Τούρκους και τους συνεργάτες τους Εγγλέζους. Εισηγούμαι να ζητήσουμε βοήθεια αφού πρώτα αποδεχτούμε την γύμνια μας και μειώσουμε την αδικαιολόγητη έπαρση μας. Χρειαζόμαστε εδώ και τώρα ομάδα στρατηγικής χωρίς όμως να περιοριστούμε στγν μόρφωσης μόνο. Χρειαζόμαστε ειδικούς που πέραν της μόρφωσης γαλουχήθηκαν σε θέματα στρατηγικής σε μεγάλα κέντρα (και υπουργεία;) χωρών με παράδοση στην στρατηγική (π.χ. Ρωσία, Βρετανία, Γαλλία.)  Άτομα που μαθήτευσαν δίπλα σε ιερά τέρατα της υψηλής στρατηγικής με πολλαπλές εμπειρίες παγκοσμίου επιπέδου. Για να δώσω το προφίλ των ατόμων που μπορούν να μας βοηθήσουν αναφέρω αυτό του Nikolai Bazili (με ελληνικές ρίζες) που διετέλεσε αρχηγός του αυτοκρατορικού διπλωματικού σώματος μέσα στο Γενικό Επιτελείο του Ρωσικού στρατού κατά τον πρώτον παγκόσμιο πόλεμο. Στο βιβλίο The Russian Origins of the First World War αναφέρεται πως, «...κεντρικός παίκτης στον στρατηγικό σχεδιασμό της Ρωσίας ήταν ο Nikolai Bazili εγγονός του μεγάλου Ρώσου Konstantine Bazili». Λίγη σημασία εάν αυτοί που θα μας βοηθήσουν είναι ξένοι, νοουμένου πως προωθούν την υπόθεση μας.  Τόσο ο λόρδος Βύρωνας όσο και ο στρατηγός Richard Church (αρχηγός στρατού δυτικής Ελλάδος--ο Υψηλάντης αρχηγός στρατού ανατολικής Ελλάδος) ήταν Βρετανοί.  Εξάλλου, ο ιστορικός του μέλλοντος είναι την Νοτιο Αφρικάνα συνταγματολόγο Claire Palley (και όχι, φευ, Ελλαδίτη ή Ε/κ) που θα υμνήσει σαν υπερασπιστή των ανθρωπίνων δικαιωμάτων των Ε/κ κατά την μακρόχρονη διαμόρφωση του εφιαλτικού σχεδίου Ανάν. Τέλος, για σκοπούς σύγκρισης επιπέδων αναφέρω πως σε άρθρο του στο Washington Post, μόλις εκδηλώθηκε η πρόσφατη κρίση στην Ουκρανία, ο πρώην υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ Henry Kissinger προειδοποίησε τους Αμερικάνους και τη Δύση πως ο Vladimir Putin είναι μεγάλος παίχτης στρατηγικής-προϊόν της κλασικής σχολής στρατηγικής της Ρωσίας.      

*Ο δρ Άρης Πετάσης είναι μέλος του Board of Trustees, Int'l Fund, Moscow State Aviation University.

Άρης Πετάσης
 

- See more at: http://www.philenews.com/el-gr/f-me-apopsi-eponymes-gnomes/385/190837/allo-stratigiki-skepsi-kai-allo-nomiki-techni#sthash.9zsvgKpb.vobEKnBJ.dpuf