Το Κατάρ αναδυόμενη δύναμη

    Στέφανος Κωνσταντινίδης*

Το Κατάρ είναι ένα ανεξάρτητο εμιράτο της Μέσης Ανατολής για το οποίο γίνεται πολύς λόγος τα τελευταία χρόνια για τις διάφορες δραστηριότητες τοθ, πρωτίστως βέβαια οικονομικές, αλλά και για τις πολιτικές του πρωτοβουλίες. Καταλαμβάνει τη χερσόνησο Κατάρ, επί της ανατολικής ακτής της Σαουδικής Αραβίας στον Περσικό Κόλπο. Κατ’ακρίβεια είναι στριμωγμένο ανάμεσα σε δύο ισχυρά κράτη, το Ιράν και την Σαουδική Αραβία, με τα οποία οι σχέσεις του δεν είναι και οι καλύτερες.

Πρόκειται για ένα μικρό κράτος και μόνο οι πλουτοπαραγωγικοί του πόροι, το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο του επιτρέπουν να διαδραματίζει ρόλο μεγαλύτερο του γεωγραφικού και δημογραφικού μεγέθους του. Έχει έκταση 11.437 km² και πληθυσμό 833.285 κατοίκους. Έχει ένα από τα υψηλότερα κατά κεφαλή εισοδήματα στον κόσμο, λόγω φυσικά του πετρελαίου.

Το Κατάρ έγινε ανεξάρτητο κράτος το 1971. Ως γεωγραφική περιοχή είναι δημιούργημα της βρετανικής πολιτικής στην περιοχή, ήδη από το 1916, σε μια εποχή που δημιουργήθηκαν τα περισσότερα κράτη της περιοχής με το τέλος της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας και σύμφωνα με τα βρετανικά κατά κύριο λόγο συμφέροντα και δευτερευόντως τα γαλλικά. Είναι μια απολυταρχική μοναρχία αν και τα τελευταία χρόνια έχουν εισαχθεί κάποιες πολιτικές μεταρρυθμίσεις ιδίως με το σημερινό εμίρη Χαμάντ μπιν Χαλίφα αλ-Θανί που ανέλαβε την εξουσία το 1995 ανατρέποντας τον πατέρα του.

Μια από τις μεγάλες αδυναμίες του Κατάρ είναι το δημογραφικό του μέγεθος, δυσανάλογο των φιλοδοξιών του. Μόνο  ένα 20% του πληθυσμού του είναι Καταρινοί πολίτες, ενώ οι υπόλοιποι είναι ξένοι εργάτες από το Πακιστάν και διάφορες αραβικές χώρες. Μεγάλο μέρος επίσης εξειδικευμένου προσωπικού σε διάφορες θέσεις της παραγωγής και των υπηρεσιών είναι ξένοι.

Το Κατάρ παρουσιάζεται τα τελευταία χρόνια με μεγάλες πολιτικές φιλοδοξίες. Χάρη στα τεράστια πλούτη του, τις τεράστιες επενδύσεις του σε όλο τον κόσμο, ασκεί μια δυναμική πολιτική στον αραβικό κόσμο και καταβάλλει προσπάθειες να επηρεάζει καταστάσεις τόσο στο παλαιστινιακό πρόβλημα όσο και στην Συρία όπου στηρίζει τους αντικαθεστωτικούς. Στηρίζει επίσης τα νέα ισλαμικά καθεστώτα που προέκυψαν με τις εξεγέρσεις στην Τυνησία και την Αίγυπτο. Πρόσφατα πρότεινε την μεταφορά  του Διεθνούς Οργανισμού Πολιτικής Αεροπορίας από το Μοντρεάλ στην πρωτεύουσα του Ντόχα, κάτι που θα αποφασιστεί από τα κράτη μέλη. Ο Καναδάς έχει αποδυθεί σε αγώνα δρόμου για την διατήρηση της έδρας του Οργανισμού στο Μοντρεάλ, καθώς μια μετακίνηση του θα αποτελούσε πλήγγμα για την χώρα αυτή.

Στο Κατάρ ιδρύθηκε το πρώτο δορυφορικό αραβικό κανάλι, το Αλ Τζαζίρα το 1996, το οποίο με τις υψηλές επαγγελματικές προδιαγραφές του και την ανεξαρτησία του στον τομέα της πληροφόρησης έγινε ένας θεσμός με παναραβική εμβέλεια, αν όχι και παγκόσμια με το αγγλόφωνο δίκτυο του. Η ανεξαρτησία του καναλιού έχει υποχωρήσει τελευταία με την προβολή και την στήριξη που παρέχει στα ισλαμικά κινήματα.

Τόσο η Κύπρος όσο και η Ελλάδα διατηρούν καλές σχέσεις με το Κατάρ και προσβλέπουν στις επενδύσεις του, μολονότι η κυπριακή εμπειρία στο θ΄εμα αυτό έμεινε στο επίπεδο της μακέτας... Σε κάθε περίπτωση και δεδομένης της τουρκικής προσπάθειας διείσδυσης σστον αραβικό κόσμο, οι καλές σχέσεις με το εμιράτο αυτό είναι προς το συμφέρον τόσο της Λευκωσίας όσο και της Αθήνας.

  

*Ο Στέφανος Κωνσταντινίδης είναι καθηγητής πολιτικών επιστημών στο Κεμπέκ του Καναδά και επιστημονικός συνεργάτης του Πανεπιστημίου Κρήτης.

 e-mail   stephanos.constantinides@gmail.com

Πηγή: Ο Φιλελεύθερος

Δημοσιεύτηκε στις 23/06/2013