Τα ποδηλατικά επιτεύγματα της Κοπεγχάγης - Ποια θα μπορούσαν να προσαρμόσει και να υλοποιήσει και η Αθήνα.

Εργάζομαι ως δημοσιογράφος στα «ΝΕΑ» από το 1998. Καλύπτω το ελεύθερο και εκκλησιαστικό ρεπορτάζ. Από το 2010 – τότε που μπήκαμε στο μνημόνιο – η ζωή μου έχει γίνει…ποδήλατο. Εννοώ ότι από τότε χρησιμοποιώ το ποδήλατο για τις μετακινήσεις μου διότι δε ρυπαίνει, προσφέρει δωρεάν γυμναστική και βέβαια το πετάλι διώχνει την σπατάλη (πόσο έχει πάει η βενζίνη είπαμε;). Με το ποδήλατο τσέπης (εντάξει ένα «σπαστό» είναι) πηγαίνω στην εφημερίδα διανύοντας καθημερινά 10 χιλιόμετρα κατά μέσο όρο. Διότι αν δεν ποδηλατώ εγώ αν δεν ποδηλατείς εσύ πώς θα γεμίσει η Αθήνα ποδήλατα; Μ’ αρέσει όμως και να γράφω για το ποδήλατο: ρεπορτάζ, για τα πλεονεκτήματα του, για το πώς μπορούμε να ακολουθήσουμε ποδηλατικά παραδείγματα άλλων χωρών. Καλές πεταλιές και προσοχή στους δρόμους.

Οι πολίτες στην Κοπεγχάγη ποδηλατούν κάτω από οποιεσδήποτε καιρικές συνθήκες χάρη στο εκτεταμένο και οργανωμένο δίκτυο ποδηλατόδρομων 

Μάνος Χαραλαμπάκης

Μπορείς να ποδηλατήσεις με άνεση και ασφάλεια χάρη στο εκτεταμένο και οργανωμένο δίκτυο ποδηλατόδρομων. Μπορείς να σταθμεύσεις το ποδήλατό σου στα δεκάδες σημεία που έχει τοποθετήσει ο δήμος. Μπορείς να πας παντού με το ποδήλατο μέσα στην πόλη διότι οι ποδηλατόδρομοι φτάνουν σε κάθε γωνιά της. Και έτσι να μετακινηθείς γρήγορα και να εξοικονομήσεις χρήματα. Μπορείς να κάνεις πετάλι με ασφάλεια με όλες τις καιρικές συνθήκες: με βροχή, με δυνατούς ανέμους, με χιόνι. 

 

 















Όλα τα παραπάνω μπορεί να ακούγονται κάπως εξωγήινα τουλάχιστον για την ελληνική και αθηναϊκή πραγματικότητα. Όμως συμβαίνουν ακριβώς όπως περιγράφονται, εντός του…Πλανήτη Γη: στην Κοπεγχάγη. Οι υπεύθυνοι του δήμου και η Πολιτεία εδώ και περίπου τρεις δεκαετίες ξεκίνησαν οργανωμένα και συστηματικά την κατασκευή υποδομών για το ποδήλατο με στόχο την εξοικονόμηση ενέργειας και τη βελτίωση του περιβάλλοντος και της ποιότητας ζωής των κατοίκων. Τα κατάφεραν. Και συνεχίζουν.

Το να κάνεις ποδήλατο στην Κοπεγχάγη είναι απόλαυση και αξιόπιστη λύση μετακίνησης ακόμη κι αν στην πόλη έχει χτυπήσει η καταιγίδα Ξάβερ και πνέουν θυελλώδεις άνεμοι - όπως την προηγούμενη εβδομάδα. Ή αν έχει στρωθεί παντού χιόνι. Όπως το περασμένο Παρασκευοσαββατοκύριακο. Και στις δύο περιπτώσεις οι κάτοικοι και επισκέπτες της Κοπεγχάγης ποδηλατούσαν χωρίς προβλήματα.

Όποιος νομίζει ότι οι εξαιρετικής ποιότητας ποδηλατόδρομοι και οι υπόλοιπες ποδηλατικές υποδομές έγιναν με…μαγικά κάνει μεγάλο λάθος. Οι υπεύθυνοι πήραν απλώς την απόφαση να πάρουν χώρο από το αυτοκίνητο και την υλοποίησαν. Μάλιστα, έφτιαξαν ποδηλατόδρομους διαχωρισμένους από τα αυτοκίνητα και έτσι η μετακίνηση με το ποδήλατο έγινε προσιτή σε όλους. Στους δρόμους της Κοπεγχάγης θα δει κανείς σήμερα πολίτες όλοι των ηλικιών νέους, γέρους, παιδιά να ποδηλατούν.

Α, επίσης αν νομίζει κανείς ότι οι ποδηλατόδρομοι έγιναν σε τίποτα δρόμους τεράστιου πλάτους επίσης κάνει μεγάλο λάθος. Σε λεωφόρους λιγότερο στενούς από την Πατησίων, οι Δανοί έχουν καταφέρει να διαθέτουν ποδηλατόδρομο (και στα δύο ρεύματα) άνετο πεζοδρόμιο και μία λωρίδα για τα αυτοκίνητα (σε μερικά σημεία γίνονται και δύο). Αλλά βέβαια εκεί δεν υπάρχει παράνομο παρκάρισμα. Ούτε  διανοείται κανείς να παρκάρει πάνω στο πεζοδρόμιο ή τον ποδηλατόδρομο. Απλώς δηλαδή οι κανόνες τηρούνται.

Αυτά ως προκαταβολική απάντηση σε όσους ειδικούς ή μη ειδικούς υποστηρίζουν ότι εδώ δεν μπορούν να γίνουν παρόμοιες υποδομές διότι δεν υπάρχει χώρος. Ή σε όσους λένε ότι εδώ έχουμε ανηφόρες. Γιατί τότε στους επίπεδους δρόμους δεν έχουμε φτιάξει τίποτε; Εδώ τα πράγματα δεν γίνονται διότι δεν θέλουμε να γίνουνε. Ή όπως είχε πει ο Δανός Αρχιτέκτονας Γιαν Γκελ, ειδικός στον αστικό σχεδιασμό, στα «ΝΕΑ»: «Θέλει πράγματι η Αθήνα να εισαγάγει μια ποδηλατική κουλτούρα; Φυσικά και μπορεί να το κάνει εάν είναι κάτι που οι άνθρωποι και οι αρμόδιες Αρχές θέλουν να εφαρμόσουν».

Ναι, μπορεί κάποιες απ’ αυτές τις υποδομές να είναι ακριβές – ειδικά τώρα που είμαστε εν μέσω κρίσης. Όμως όπως έχουν επισημάνει και στο παρελθόν ειδικοί  το ξεκίνημα μπορεί να γίνει σιγά σιγά. Φτιάχνοντας ένα ποδηλατόδρομο. Μετά άλλον έναν.

Προλαβαίνω επίσης κάποιους που θα προτρέξουν υποστηρίζοντας πως εδώ δεν έχουμε ποδηλατική κουλτούρα, ότι κάνουμε τα πάντα με το αυτοκίνητο, συνεπώς δεν μπορούμε να υιοθετήσουμε τέτοιες υποδομές. Στην Κοπεγχάγη πάντως τα στοιχεία και οι αριθμοί δείχνουν πως όσο αυξάνονταν οι ποδηλατόδρομοι τόσο αυξανόταν η μετακίνηση με ποδήλατο και ταυτόχρονα περιορίζονταν οι μετακινήσεις με αυτοκίνητο αλλά και ο θόρυβος, η ρύπανση, το κυκλοφοριακό.

Τα πολλά λόγια είναι φτώχεια όμως. Οι «Ορθοπεταλιές» θα σας παρουσιάσουν ένα φωτορεπορτάζ με τις ποδηλατικές υποδομές της Κοπεγχάγης. Πολλές απ’ αυτές θα μπορούσαν να προσαρμοστούν και να υλοποιηθούν κι εδώ. Στην Αθήνα.  Άλλες άμεσα. Άλλες σταδιακά. Άλλες αργότερα. Η βασική όμως προϋπόθεση είναι να υπάρχει βούληση.

Ποδηλατόδρομοι σε όλη την πόλη
Η συγκεκριμένη λεωφόρος, η Norrebrogade, έχει πλάτος ίσως και μικρότερο από την Πατησίων. Κι όμως εδώ χωρούν ένας ποδηλατόδρομος ανά κατεύθυνση, μία λωρίδα αυτοκίνητων ανα κατεύθυνση και μεγάλα πεζοδρόμια!Αυτό θα πει σχεδιασμός. Και ο ποδηλατόδρομος διαχωρισμένος από τη λεωφόρο. Είναι δε από τους πιο "φρέσκους" ποδηλατόδρομους. Τα έργα ξεκίνησαν το 2008.



Τα λεωφορεία εκτός ποδηλατόδρομου
Τον συγκεκριμένο ποδηλατόδρομο τον χρησιμοποιούν άφοβα όλες οι ηλικίες. Κι αυτό διότι σ' αυτόν κινούνται αποκλειστικά και μόνο ποδήλατα. Τα λεωφορεία, όπως φαίνεται και στη φωτό είναι εκτός για να μην εμποδίζουν. Γι' αυτό και η στάση έχει τοποθετηθεί σε μικρή νησίδα μεταξύ δρόμου και ποδηλατόδρομου.



Θέσεις στάθμευσης για τα ποδήλατα παντού
Ένας δήμος που έχει πάρει χώρο από τα αυτοκίνητα φροντίζει να διευκολύνει τη μετακίνηση με πετάλι προσφέροντας στους πολίτες χώρους στάθμευσης σε όλη την πόλη. Έτσι έχει λιγότερο θόρυβο, λιγότερη ρύπανση. Στην 1η φωτό θέσεις στάθμευσης στην Πλατεία Δημαρχείου.


Και στην 2η φωτογραφία, πάρκινγκ ποδηλάτων έξω από την Εθνική Βιβλιοθήκη

 


Διευκολύνσεις στα φανάρια
To μεταλλικό Π υπάρχει στα φανάρια για να ακουμπούν πάνω οι ποδηλάτες, να κρατιούνται και να δίνουν ώθηση στην εκκίνησή τους. Επίσης δίπλα από το μεγάλο φανάρι, υπάρχει το μικρότερο για τους ποδηλάτες. Ανάβει 6 δευτερόλεπτα νωρίτερα από το κανονικό. Κι αυτό για να δώσει τον χρόνο στους ποδηλάτες να φύγουν γρηγορότερα και να αποφευχθεί επαφή με τα αυτοκίνητα.


Μέτρα προστασίας στις διασταυρώσεις
Μαρκάρονται με μπλε χρώμα τα σημεία απ' όπου περνούν οι ποδηλάτες για να είναι καλύτερα ορατοί και να αποφεύγονται οι συγκρούσεις με τα τα αυτοκίνητα



Θέσεις στάθμευσης από μαγαζιά
Όι καταστηματάρχες της Κοπεγχάγης γνωρίζουν ότι ένα πολύ μεγάλο ποσοστό των καταναλωτών μετακινείται με ποδήλατο. Έτσι έχουν φροντίσει να φτιάξουν υποδομές στάθμευσης έξω από τα μαγαζιά τους για να τους διευκολύνουν.


Μετακίνηση με όλες τις καιρικές συνθήκες
Όταν μετακινείσαι σε ποδηλατόδρομο διαχωρισμένο από τα αυτοκίνητα δεν σε φοβίζει ούτε η βροχή ούτε το χιόνι ούτε το χαλάζι. Μετακινείσαι με ασφάλεια. Κι αν πέσεις δεν θα πέσεις στον αυτοκινητόδρομο αλλά μέσα στον ποδηλατόδρομο.

Με μπόλικο στρωμένο χιόνι στο δρόμο...
 

  

Με λιγότερο χιόνι στο δρόμο...


Το παράδειγμα από τις δημόσιες υπηρεσίες: Ταχυδρόμος με ποδήλατο
Το παράδειγμα προς τους πολίτες οφείλουν να το δίνουν οι δημόσιες υπηρεσίες. Στην Κοπεγχάγη συμβαίνει αυτό. Ο ταχυδρόμος μετακινείται με ποδήλατο. Γιατί άλλωστε να πάει αλλιώς, αφού με τους ποδηλατόδρομους η διανομή θα γίνει εύκολα και γρήγορα.
  

Μικροί και μεγάλοι μετακινούνται με ποδήλατο
Οι γονείς πηγαίνουν τα παιδιά βόλτα ή στο σχολεία με τα ειδικά καλάθια των ποδηλάτων


Αλλά και τα παιδιά χάρη στους ποδηλατόδρομους κάνουν πετάλι με ασφάλεια ανεξαρτήτως συνθηκών
  


Η ποδηλατική κουλτούρα πανταχού παρούσα
Πλανόδιος που φτιάχνει κρέπες πάνω σε...ποδήλατο, στον πεζόδρομο Stroget



Οι υποδομές για το ποδήλατο στην Κοπεγχάγη δεν τελειώνουν ποτέ.
Δείτε πώς κατασκευάστηκε ο ποδηλατόδρομος στη λεωφόρο Norrebrogade, στη γειτονιά του Norrebro (τα έργα ξεκίνησαν πριν από μία 5ετία) αλλά και τα σημερινά οφέλη για τους κατοίκους και το περιβάλλον.

Mερικές πληροφορίες για τη «μεταμόρφωση» της λεωφόρου κι εδώ


Τα ποδηλατικά επιτεύγματα της Κοπεγχάγης σε αριθμούς
-40.000 περισσότερα είναι τα ποδήλατα στην Κοπεγχάγη σε σύγκριση με τους κατοίκους
-1,2 εκατομμύρια χιλιόμετρα καθημερινά διανύονται με ποδήλατο. Το 55% των κατοίκων κάνουν πετάλι για να πάνε στη δουλειά, στο σχολείο, στο Πανεπιστήμιο
-400 χιλιόμετρα ποδηλατόδρομων διαθέτει η ευρύτερη περιοχή του Μητροπολιτικού Δήμου της Κοπεγχάγης
-25% των οικογενειών που έχουν δύο παιδιά διαθέτουν cargo bike (ποδήλατο με μεγάλο καλάθι για τη μεταφορά των παιδιών)
-63% των μελών του Δανέζικού Κοινοβουλίου μετακινούνται με ποδήλατο

Η ιστορία
Ποδηλατική κουλτούρα υπήρχε ανέκαθεν στην Κοπεγχάγη. Όμως και αυτή η πόλη έπεσε θύμα της κυριαρχίας του αυτοκινήτου για περίπου 20 χρόνια, από το 1950 έως το 1970.
Το ποδήλατο ήταν ένας δημοφιλής τρόπος μετακίνησης στην Κοπεγχάγη από τις αρχές του 20ού αιώνα. Μάλιστα ο πρώτος ποδηλατόδρομος κατασκευάστηκε το 1892. Το 1917 στην πόλη υπήρχαν 80.000 ποδήλατα και ήδη η Κοπεγχάγη θεωρούνταν ο «παράδεισος» του ποδηλάτου.

Τα πράγματα άρχισαν να αλλάζουν από τη δεκαετία του '50 και μετά. Το βιοτικό επίπεδο ανέβηκε, τα αυτοκίνητα αυξήθηκαν όπως και οι αυτοκινητόδρομοι. To μερίδιο των ποδηλάτων στις αρχές του '70 είχε πέσει στο 10%.

Η επιστροφή στο ποδήλατο άρχισε από τα μέσα της δεκαετίας του '70. Λόγω της ενεργειακής - πετρελαϊκής κρίσης που είχε πλήξει πολύ έντονα τη Δανία περισσότερα ποδήλατα κυκλοφορούσαν στους δρόμους. Έγιναν διαδηλώσεις από τους πολίτες που απαιτούσαν ποδηλατικές υποδομές και ώθησαν τις αρχές να καθιερώσουν τις Κυριακές χωρίς αυτοκίνητο για εξοικονόμηση ενέργειας. Τα παραπάνω συνέβαλαν ώστε σταδιακά να αρχίσει η κατασκευή ποδηλατόδρομων που έγινε πιο συστηματική από τη δεκαετία του ΄80. Κι ακόμη συνεχίζεται.



Πηγή: Τα Νέα
Δημοσιεύτηκε στις 13/12/2013