Κρίση στα Βαλκάνια και επιπτώσεις για τη Κύπρο

    Στέφανος Κωνσταντινίδης*

Μια νέα κρίση ξέσπασε στα Βαλκάνια ύστερα από επίθεση ομάδας αλβανόφωνων στο Κουμάνοβο της πρώην Γιουγκοσλαβικής Δημοκρατίας της Μακεδονίας-πΓΔΜ. Η επίθεση και οι συγκρούσεις που ακολούθησαν προκάλεσαν τον θάνατο 22 ατόμων μεταξύ των οποίων και 8 αστυνομικών. Πέρα από τις διαφορές που υπάρχουν ανάμεσα στην αλβανική μειοψηφία και τη σλαβόφωνη πλειοψηφία της πΓΔΜ, η κρίση έχει και εξωτερικά αίτια. Είναι γνωστή η επιδίωξη των Αλβανών για τη δημιουργία της Μεγάλης Αλβανίας, η οποία θα περιλαμβάνει το Κόσοβο και τις αλβανόφωνες περιοχές της πΓΔΜ.

Κάποιοι ακόμη διεκδικούν και ελληνικά εδάφη ως τμήματα αυτής της Μεγάλης Αλβανίας, την οποία οι γειτονικές της χώρες θεωρούν απειλή. Υπάρχουν άλλωστε πληροφορίες ότι τα μέλη της ομάδας που επιτέθηκαν στο Κουμάνοβο και προκάλεσαν τις συγκρούσεις προέρχονταν από το Κόσοβο. Οι γειτονικές χώρες είναι τώρα σε επιφυλακή, επειδή φοβούνται ότι η κρίση μπορεί να επεκταθεί και σε άλλες περιοχές των Βαλκανίων.

Για άλλη μια φορά τα Βαλκάνια είναι σε κρίση, μετά τη διάλυση της Γιουγκοσλαβίας από τους σταυροφόρους της Δύσης. Η Γιουγκοσλαβία ήταν ένα κράτος βιώσιμο που θα μπορούσε να εξασφαλίσει τη σταθερότητα στα Βαλκάνια, αν έλειπαν οι επεμβάσεις της Δύσης και του στρατιωτικού βραχίονά της, του ΝΑΤΟ. Βεβαίως υπήρχαν εθνοτικές διαφορές και κοινωνικές ανισότητες ανάμεσα στις διάφορες περιοχές της, αλλά οι δυσκολίες αυτές θα μπορούσαν να  ξεπεραστούν, αν η Δύση, με προεξάρχουσα  τη Γερμανία, δεν τις υπέθαλπε και δεν επενέβαινε στα εσωτερικά της χώρας αυτής. Το Βερολίνο στήριξε την απόσχιση της Σλοβενίας και της Κροατίας, περιοχές στις οποίες υπήρξαν κατά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο πολλές ομάδες που συνεργάστηκαν με τους  Ναζί. Ακολούθησαν και οι υπόλοιπες χώρες της Δυτικής Ευρώπης και στη συνέχεια οι ΗΠΑ και το ΝΑΤΟ, με στρατιωτικές επεμβάσεις και βομβαρδισμούς. Οι επεμβάσεις αυτές και τα συμφέροντα της Δύσης προκάλεσαν όπως ήταν φυσικό εμφυλίους πολέμους, εθνοκαθάρσεις και χιλιάδες νεκρούς.

Η εύκολη λύση ήταν να επιρριφθούν οι ευθύνες στη Σερβία και τον Μιλόσεβιτς, χωρίς αυτό να σημαίνει πως δεν είχαν ευθύνες. Αντίθετα οι φίλοι των Γερμανών, μερικοί με ναζιστικό παρελθόν, ηρωοποιήθηκαν και απαλλάχτηκαν των ευθυνών τους και για τον Εμφύλιο Πόλεμο και για τις εθνοκαθάρσεις. Η επέμβαση αυτή της Δύσης στη Γιουγκοσλαβία οδήγησε μεταξύ άλλων και στη δημιουργία υβριδικών κρατιδίων, όπως αυτό της Βοσνίας και αυτό του Κοσόβου. Η Βοσνία έχει παραμείνει ουσιαστικά δυτικό προτεκτοράτο με ένα δυτικό  Ύπατο Αρμοστή, κάτι σαν τους ξένους δικαστές του σχεδίου Ανάν, χωρισμένη σε κρατίδια, με ένα συνομοσπονδιακό δεσμό και σε μόνιμη πολιτική κρίση. Το Κόσοβο είναι επίσης περισσότερο αμερικάνικο προτεκτοράτο, με μια μαφιόζικη διακυβέρνηση που έχει οδηγήσει δεκάδες χιλιάδες Κοσοβάρους να το εγκαταλείψουν και να φύγουν μετανάστες. Ακόμη μια επέμβαση της Δύσης, υποτίθεται για την ειρήνη και τη δημοκρατία, που οδήγησε την περιοχή σε αποσταθεροποίηση και  μόνιμη κρίση.

Στο μέτρο που το μοντέλο λύσης που προτείνεται στην Κύπρο δεν απέχει και πολύ από το βοσνιακό μοντέλο, αντιλαμβάνεται κανείς τι μπορεί να συμβεί όταν δεν θα υπάρχει η Κυπριακή Δημοκρατία αλλά δύο κρατίδια με μια μορφή συνομοσπονδιακού δεσμού, ένα υβριδικό μόρφωμα που θα θυμίζει βοσνιοποίηση. Στην περίπτωση της Κύπρου θα υπάρχει επιπλέον και η μόνιμη παρουσία της Άγκυρας, ενώ ασφαλώς με τη λύση που προτείνεται θα διασφαλιστούν και τα στρατηγικά συμφέροντα των Αγγλοαμερικανών και του ΝΑΤΟ. Θα ρωτήσει κανείς αν υπάρχει καμιά νομοτέλεια για να συμβεί στην Κύπρο ότι συμβαίνει στην Βοσνία, το Κόσοβο και την πΓΔΜ. Νομοτέλεια ασφαλώς δεν υπάρχει, αλλά θα μπορούσε να τεθεί και διαφορετικά  το ερώτημα: Σε ποια περιοχή του πλανήτη έχουν επέμβει οι Δυτικοί και δεν έχουν προκαλέσει χάος και καταστροφή; Στη Γιουγκοσλαβία; Στο Ιράκ; Στη Συρία; Στο Αφγανιστάν; Και βεβαίως με την αναβάθμιση της στρατηγικής σημασίας της Κύπρου λόγω και των υδρογονανθράκων αλλά και της κρίσης στην περιοχή, οι Αγγλοαμερικανοί και οι Τούρκοι θέλουν ένα υβριδικό μόρφωμα  απόλυτα ελεγχόμενο που να εξυπηρετεί τα στρατηγικά τους συμφέροντα. Με τη λύση στο μοντέλο της Βοσνίας,  την στρατηγική υπεραξία της Κύπρου θα υφαρπάσουν άλλοι. Και σίγουρα όχι οι Ελληνοκύπριοι και οι Τουρκοκύπριοι. Επιπλέον το βοσνιακό μοντέλο λύσης  θα οδηγήσει στην παλαιστινιοποίηση της Κύπρου, σε μια μόνιμη πολιτική  αστάθεια  και σε  έλλειψη ασφάλειας με ότι αυτό σημαίνει.

*Ο Στέφανος Κωνσταντινίδης είναι καθηγητής Πολιτικών Επιστημών στο Κεμπέκ του Καναδά και επιστημονικός συνεργάτης του Πανεπιστημίου Κρήτης.

E-mail:   stephanos.constantinides@gmail.com

Πηγή: Ο Φιλελεύθερος

Δημοσιεύτηκε στις 24/05/2015