Βρετανία : Τρίζουν τα θεμέλια της αυτοκρατορίας

 

  Δύσκολες  επιλογές

Του Στέφανου Κωνσταντινίδη*

Το μετεκλογικό τοπίο στη Βρετανία παραμένει θολό. Οι εκλογές της 7^ης Μαίου 2015 έχουν δημιουργήσει βαθιά ρήγματα που απειλούν τήν ίδια την ενότητα της χώρας. Μπορεί το Συντηρητικό Κόμμα και ο πρωθυπουργός Ντέιβιντ Κάμερον να έχουν εξέλθει ενισχυμένοι από τις εκλογές, αλλά συμβαίνει ακριβώς το αντίθετο με τη χώρα. Από τη μια ο ευρωσκεπτικισμός κινδυνεύει να οδηγήσει την Βρετανία σε πολιτική απομόνωση. Από την άλλη ο εθνικισμός και η προσπάθεια ορισμένων περιοχών της χώρας να αποκτήσουν περισσότερη αυτονομία που στην περίπτωση της Σκωτίας μπορεί να οδηγήσει και μέχρι την ανεξαρτησία, θέτουν σε κίνδυνο την ενότητα της χώρας.

 Για να αντιμετωπίσει τον ευρωσκεπτικισμό ο Κάμερον, υποσχέθηκε να προχωρήσει σε δημοψήφισμα με το ερώτημα της αποχώρησης από την Ευρωπαική Ένωση. Οι ευρωσκεπτικιστές είναι διάσπαρτοι τόσο στα δύο μεγάλα κόμματα, Συντηρητικό και Εργατικό, όσο και σε μικρότερα κόμματα και ιδίως στο κόμμα της Άκρας Δεξιάς, Κόμμα για την Ανεξαρτησία του Ηνωμένου Βασιλείου – UKIP, του Νάιτζελ Φάρατζ. Το κόμμα αυτό αν και δεν πέτυχε να εκλέξει παρά μονάχα έναν βουλευτή, εντούτοις παρουσιάζει μια θεαματική άνοδο σε ποσοστό ψήφων και από το 3,1%  που πέτυχε στις εκλογές του 2010, στις τελευταίες εκλογές ανέβηκε στο 12,6%, με 3,8 εκατομμύρια ψήφους.

Εντούτοις, παρά τον έντονο ευρωσκεπτικισμό είναι μάλλον απίθανο να υπάρξει θετική ψήφος στο δημοψήφισμα για την αποχώρηση από την Ευρωπαική ΄Ενωση. Και αυτό γιατί οι βρετανικές πολιτικές και οικονομικές ελίτ γνωρίζουν ότι τα βρετανικά συμφέροντα εξυπηρετούνται καλύτερα στο πλαίσιο της Ευρωπαικής Ένωσης. Ούτως ή άλλως η Βρετανία δεν μετέχει της Ευρωζώνης και διατηρεί έτσι τον έλεγχο του νομίσματός της και της οικονομίας της. Αυτό που μάλλον ο Κάμερον θα επιδιώξει είναι να πετύχει να εξαιρεθεί η Βρετανία της ελεύθερης διακίνησης των ευρωπαίων πολιτών. Και αυτό γιατί η ξενοφοβία, κυρίως απέναντι στους Ανατολικοευρωπαίους, είναι εξαιρετικά έντονη τον τελευταίο καιρό. Είναι όμως απίθανο η Ευρωπαική Ένωση να αποδεχτεί τον περιορισμό της ελεύθερης κυκλοφορίας των ευρωπαίων πολιτών σε μια από τις χώρες μέλη της. Είναι όμως δυνατό ο βρετανός πρωθυπουργός να πετύχει ελαφρύνσεις στη συμμετοχή του Λονδίνου στον ευρωπαικό προυπολογισμό. Επί της ουσίας βεβαίως ο Κάμερον θα διαπραγματευτεί με το Βερολίνο για επιστροφή κυριαρχίας στο Λονδίνο. Κάτι που δύσκολα θα αποδεκτεί η Γερμανία, αφού κάτι τέτοιο θα πριμοδοτούσε τη Μαρίν Λεπέν στις γαλλικές προεδρικές εκλογές του 2017 η οποία έχει δεσμευτεί σε δημοψήφισμα για την αποχώρηση της Γαλλίας από την ΕΕ.

Περισσότερο όμως κι από τον ευρωσκεπτικισμό αυτό που απειλεί τη Βρετανία είναι η άνοδος στη Σκωτία των εθνικιστκών δυνάμεων που τάσσονται υπέρ της ανεξαρτησίας της. Το Σκωτσέζικο Εθνικό Κόμμα (SNP) έχει εκτοπίσει από τη Σκωτία τα υπόλοιπα κόμματα και κυρίως τους Εργατικούς, με την εκλογή των 56 από τους 58 βουλευτές της περιοχής, από τις μόλις 6 έδρες που είχε εξασφαλίσει στις εκλογές του 2010. Η   πανωλεθρία του Εργατικού Κόμματος οφείλεται κατά ένα μεγάλο μέρος στην απώλεια των εδρών που κατείχε στη Σκωτία. Μολονότι δεν υπάρχουν σχέδια για την ώρα για ένα νέο δημοψήφισμα υπέρ της ανεξαρτησίας της Σκωτίας, με ένα ποσοστό ψήφων που ξεπερνά το 50%, είναι πολύ πιθανόν ότι στο μέλλον θα υπάρξει και νέο δημοψήφισμα για την ανεξαρτησία.

Πέραν όμως όσων αναφέρθηκαν, ως οι δύο κύριες προκλήσεις που αντιμτωπίζει η Βρετανία, υπάρχουν επίσης και πολλά άλλα προβλήματα όπως αυτό της φτώχειας και της έντονης δραστηριοποίησης των Ισλαμιστών που καταφέρνουν να στρατολογούν εκατοντάδες εθελοντές και να τους αποστέλλουν στο μέτωπο της Συρίας και του  Ιράκ. Η άλλοτε κραταιά αυτοκρατορία φαίνεται να πληρώνει τώρα τις αμαρτίες του παρελθόντος της. Το φάντασμα της πολιτικής του διαίρει και βασίλευε που εφάρμοσε με πολλή κυνικότητα στις αποικίες της, επιστρέφει τώρα πίσω  στην ίδια απειλητικό. Ο δε μουσουλμανικός πληθυσμός της, κατάλοιπο επίσης της αποικιοκρατίας, ριζοσπαστικοποιείται στο ίδιο το βρετανικό έδαφος και μετατρέπεται σε ισλαμική απειλή.     Η εποχή του Κυβέρνα Βρετανία, τότε που η αυτοκρατορία κυριαρχούσε σε όλο τον κόσμο, έχει παρέλθει ανεπιστρεπτί.

Ο Στέφανος Κωνσταντινίδης είναι καθηγητής πολιτικών επιστημών στο Κεμπέκ του Καναδά και επιστημονικός συνεργάτης του Πανεπιστημίου Κρήτης.

* .E-mail   stephanos.constantinides@gmail.com