Στις φυλακές του Ερντογάν

Μαλαβάκης Σάκης  

Ντοκιμαντέρ για την «άλλη» Τουρκία από τη φυλακή

Ο φυλακισμένος διευθυντής της Τζουμχουριέτ σπάει τη σιωπή

Ο 54χρονος αρχισυντάκτης της «Τζουμχουριέτ» Τζαν Ντουντάρ, προοδευτικός αστός και φιλοευρωπαίος ως προς τις πολιτικές αντιλήψεις του, ο πιο διάσημος φυλακισμένος δημοσιογράφος στην Τουρκία του Ερντογάν

Αθήνα 

Ο ίδιος είναι προφυλακισμένος εδώ και μήνες για αποκαλύψεις σχετικά με την παροχή όπλων και πυρομαχικών στους τζιχαντιστές της Συρίας από τις τουρκικές μυστικές υπηρεσίες. Σύντομα ωστόσο πρόκειται να προβληθεί ένα ντοκιμαντέρ που φέρει την υπογραφή του ως συνσεναριογράφου - μέσα από τη φυλακή. Για τον Τζαν Ντουντάρ ο λόγος, διευθυντή της ιστορικής κεντροαριστερής εφημερίδας «Τζουμχουριέτ», ο οποίος ανέλαβε την παραγωγή, μαζί με τους βετεράνους δημοσιογράφους Νεμπίλ Οζγκεντούρκ και Κοτσκούν Αράλ, ενός τηλεοπτικού ντοκιμαντέρ 11 επεισοδίων με θέμα την πολυπολιτισμικότητα: τις διαφορετικές κουλτούρες και ταυτότητες της Τουρκίας.

Πριν από τη σύλληψη του Ντουντάρ, τον περασμένο Νοέμβριο, οι τρεις δημοσιογράφοι είχαν ταξιδέψει στην Τουρκία αλλά και αλλού ανά την υφήλιο με στόχο να αναδείξουν πρόσωπα και στοιχεία που καθόρισαν τις σχέσεις της χώρας τους με τον υπόλοιπο κόσμο.

Ο Χικμέτ, ο Χέμινγκγουεϊ και ο Αλμπέρτο Κόρντα

Κατά τη διάρκεια του ντοκιμαντέρ παρουσιάζεται, μεταξύ άλλων, η πορεία τριών διάσημων και εμβληματικών μορφών της τέχνης: του τούρκου ποιητή και θεατρικού συγγραφέα Ναζίμ Χικμέτ, του αμερικανού πεζογράφου και δημοσιογράφου Ερνεστ Χέμινγκγουεϊ και του κουβανού φωτογράφου Αλμπέρτο Κόρντα.

Το 1961 ο Χικμέτ ταξίδεψε στην Κούβα, όπου και έμεινε για διάστημα δύο μηνών με στόχο να συναντήσει συγγραφείς και καλλιτέχνες της Αβάνας. Αναζητώντας τα ίχνη του Χικμέτ, οι τρεις δημοσιογράφοι επισκέφθηκαν τη νησιωτική χώρα τον περασμένο Σεπτέμβριο, ενώ στο ντοκιμαντέρ παρουσιάζεται και μια συνέντευξη που είχε πάρει ο Κοτσκούν Αράλ από τον Αλμπέρτο Κόρντα. Αναζητώντας τα ίχνη του Χέμινγκγουεϊ, ο οποίος κατά τη νεότητά του εργάστηκε ως πολεμικός ανταποκριτής στην Κωνσταντινούπολη, παρουσιάζουν τα εστιατόρια και τα μπαρ στα οποία σύχναζε ο αμερικανός συγγραφέας, το σπίτι όπου έμενε, καθώς και την παραθαλάσσια πόλη όπου εμπνεύστηκε το εμβληματικό έργο του «Ο γέρος και η θάλασσα».

Οταν συνελήφθη ο Τζαν Ντουντάρ βρισκόταν ήδη στο στάδιο του μοντάζ της εκπομπής. Ολοκλήρωσε μάλιστα το σενάριο του επεισοδίου που είναι αφιερωμένο στον Ναζίμ Χικμέτ - «Η Αβάνα του Ναζίμ» - μέσα από τη φυλακή. Αφηγητές του ντοκιμαντέρ είναι ο Εγκέ Ντουντάρ, γιος του προφυλακισμένου δημοσιογράφου, και οι ηθοποιοί Τζιχάν Ουνάλ και Σουνγκούν Μπαμπακάν, ενώ το γνωστό και στην Ελλάδα συγκρότημα Γενί Τουρκουλέρ και ο διεθνούς φήμης μουσικοσυνθέτης Ζουλφί Λιβανελί ανέλαβαν τη μουσική επένδυση της σειράς.

Αποκάλυψαν ότι η ΜΙΤ εξοπλίζει τζιχαντιστές

Υπενθυμίζεται ότι ο 54χρονος και πολυβραβευμένος για τη δημοσιογραφική εργασία του Ντουντάρ, καθώς και ο επικεφαλής του γραφείου της «Τζουμχουριέτ» στην Αγκυρα Ερντέμ Γκιουλ, συνελήφθησαν με την κατηγορία της «στήριξης της τρομοκρατίας» στις 26 Νοεμβρίου 2015. Πίσω από τη δίωξη κρύβεται η άκρως ενοχλητική για το καθεστώς του προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν αποκάλυψη της εφημερίδας ότι οι τουρκικές μυστικές υπηρεσίες εξοπλίζουν μυστικά τζιχαντιστές στη Συρία προκειμένου να πολεμούν Κούρδους.

Τον Ιανουάριο του 2014 οι Αρχές εντόπισαν κομβόι φορτηγών που κινούνταν κοντά στη μεθόριο με τη Συρία. Σύμφωνα με το επίμαχο ρεπορτάζ της εφημερίδας που δημοσιεύτηκε τον περασμένο Μάιο και είχε ως αποτέλεσμα τη σύλληψη των δύο δημοσιογράφων, τα φορτηγά αυτά ανήκαν στην Εθνική Οργάνωση Πληροφοριών (MIT) της Τουρκίας. Παρά τη δημοσιοποίηση βίντεο που έδειχνε αστυνομικούς να ανακαλύπτουν κιβώτια γεμάτα όπλα κάτω από κασόνια με «φάρμακα», η τουρκική κυβέρνηση δήλωσε πως τα φορτηγά μετέφεραν «ανθρωπιστική βοήθεια» σε κοινότητες Τουρκμένων, τουρκόφωνων μειονοτικών της Βόρειας Συρίας.

Σύμφωνα με στοιχεία της οργάνωσης Δημοσιογράφοι Χωρίς Σύνορα (http://en.rsf.org/), η Τουρκία έχει μία από τις χειρότερες επιδόσεις διεθνώς σε θέματα ελευθεροτυπίας και διώξεων εναντίον εργαζομένων στα μίντια. Από τις αρχές του 2016 έχουν σκοτωθεί οκτώ δημοσιογράφοι, ενώ αυτή τη στιγμή στις τουρκικές φυλακές κρατούνται 154 δημοσιογράφοι και 163 πολίτες που αντιμετωπίζουν κατηγορίες για παράβαση των νόμων περί Τύπου.

Το 2015 στην Τουρκία είχαν χάσει τη ζωή τους κατά την άσκηση του λειτουργήματός τους 64 δημοσιογράφοι, έξι υπάλληλοι ΜΜΕ και 19 συνεργάτες ειδησεογραφικών ιστότοπων και πολίτες.