Αναδίπλωση Ερντογάν και γεωπολιτικά δεδομένα

Στέφανος Κωνσταντινίδης

Η ομαλοποίηση των σχέσεων Τουρκίας-Ισραήλ συνιστά επί της ουσίας διπλωματική ήττα της Άγκυρας, η οποία αναγκάστηκε να αποδεχτεί τους όρους του Ισραήλ. Το ίδιο θα συμβεί και με τη Ρωσία. Η όποια ωραιοποίηση της πραγματικότητας αυτής από τουρκικής πλευράς δεν αλλάζει τα δεδομένα. Ο Ερντογάν αναδιπλώνεται γιατί το οικονομικό κόστος της ρήξης με το Ισραήλ, αλλά κυρίως με τη Ρωσία, υπήρξε τεράστιο. Οι ζαριές της μεγαλομανίας και της αλαζονείας δεν του βγήκαν και τώρα πληρώνει για την πολιτική απερισκεψία του. Οι υπολογισμοί του για οφέλη από τον αραβικό κόσμο και ειδικά για οικονομική στήριξη από τη Σαουδική Αραβία και τα Εμιράτα αποδείχτηκαν λανθασμένοι. Αλλά και η αποκατάσταση των σχέσεων με τις χώρες αυτές θα αφήσει πίσω της καχυποψίες και πληγές που θα χρειαστούν χρόνια για να επουλωθούν. Ακόμη και οικονομικά δεν θα αποδώσει άμεσα αυτή η ομαλοποίηση, ειδικά στον τομέα του τουρισμού, που θα υποφέρει λόγω των τρομοκρατικών επιθέσεων. Στο διπλωματικό επίσης επίπεδο οι σχέσεις δύσκολα θα επανέλθουν στην παλιά τους θέρμη. Η στήριξη που η Ρωσία δίνει στον Σύρο πρόεδρο Μπασάρ αλ Άσαντ θα αποτελεί πάντα ένα στοιχείο τριβής. Εκτός και αν ο Ερντογάν κάνει τη μεγάλη κωλοτούμπα να ομαλοποιήσει τις σχέσεις του και με τον Άσαντ! Επιπλέον, το Ισραήλ υπόγεια και η Ρωσία ανοιχτά, θα συνεχίσουν να στηρίζουν τους Κούρδους.

Πολλοί από ελληνικής και κυπριακής πλευράς εξέφρασαν απογοήτευση για τις εξελίξεις αυτές με την ιδέα ότι η ομαλοποίηση των σχέσεων της Τουρκίας με το Ισραήλ και τη Ρωσία θα έχει κόστος για τα ελληνικά και τα κυπριακά συμφέροντα. Πρόκειται για μια λανθασμένη εκτίμηση. Η αποκατάσταση των σχέσεων της Τουρκίας με τις δύο αυτές χώρες δεν οδηγεί κατ΄ανάγκη στην υποβάθμιση των σχέσεών τους με την Ελλάδα και την Κύπρο. Πολλά πράγματα θα κριθούν από τους διπλωματικούς χειρισμούς της Αθήνας και της Λευκωσίας. Άλλωστε στο παρελθόν, πριν τη ρήξη της Τουρκίας μαζί τους, και η Κύπρος και η Ελλάδα διατηρούσαν καλές σχέσεις με το Ισραήλ, πολύ δε περισσότερο με την Ρωσία. Αν τυχόν υπάρξει κάποια διαφοροποίηση, θα είναι κυρίως με το Ισραήλ που ασφαλώς θα είναι πολύ πιο διακριτικό στις σχέσεις του με την Ελλάδα και την Κύπρο, κρατώντας τις αναγκαίες ισορροπίες. Στη Λευκωσία όμως όταν έβρεχε μυαλά κάποιοι κρατούσαν ομπρέλες. Όταν το Ισραήλ μας πρότεινε πριν μερικά χρόνια τη δημιουργία τερματικού στην Κύπρο, τότε που οι τιμές του φυσικού αερίου ήταν πολύ υψηλές και το έργο πραγματοποιήσιμο, ο Αναστασιάδης ουσιαστικά απέρριψε την πρόταση γιατί αυτό του είπαν να κάνει οι φίλοι οι Αμερικανοί. Για να μη διαταραχτεί το καλό κλίμα των συνομιλιών και για να μη δυσαρεστηθεί η Άγκυρα. Αν αυτό γινόταν τότε, θα ήταν σήμερα ένα κεκτημένο για την Κύπρο.
Βεβαίως υπάρχουν και αυτοί που πολύ χαίρονται για τις κωλοτούμπες του Ερντογάν που τις χαρακτηρίζουν μάλιστα και μεγάλες διπλωματικές επιτυχίες. Μόνο πολιτικά αστοιχείωτοι θα ανέμεναν να μη βελτιωθούν οι σχέσεις της Άγκυρας με το Ισραήλ και τη Μόσχα αφού αυτό θα το επέβαλλαν κάποια στιγμή τα αμοιβαία συμφέροντα των εμπλεκομένων, αλλά κυρίως, όπως αποδείχτηκε, γιατί η Τουρκία δεν μπορούσε να αντέξει τη ρήξη. Το κόστος ήταν πολύ μεγάλο. Ασφαλώς απ΄εδώ και πέρα Ελλάδα και Κύπρος θα αναμετρηθούν με τα νέα δεδομένα και θα φανεί αν ήταν προετοιμασμένες γι΄αυτή την εξέλιξη, που ούτως ή άλλως ήταν νομοτελειακά αναπόφευκτη. Η γεωπολιτική σημασία της Κύπρου παραμένει πάντα σημαντική και της αφήνει αποφασιστικό ρόλο στις διεργασίες εκμετάλλευσης του φυσικού αερίου της περιοχής. Από την ίδια εξαρτάται αν θα αξιοποιήσει θετικά αυτό το ρόλο ή αν θα τον παραχωρήσει στην Τουρκία με μια λύση στο Κυπριακό που θα δίνει στην Άγκυρα τη δυνατότητα να αποφασίζει στη θέση της. Και ασφαλώς αυτό θα συμβεί αν ευοδωθούν οι τουρκο-νατοϊκές βλέψεις κατάλυσης της Κυπριακής Δημοκρατίας.
Υ.Γ. Νεοφιλελεύθεροι όλου του κόσμου ενωθείτε... για τη σωτηρία της Βρετανίας! Παραφράζοντας τον Μαρξ, κάτι τέτοιο συμβαίνει αυτή τη στιγμή με πρώτη προσπάθεια τον έλεγχο της ίδιας της βρετανικής πολιτικής ζωής. Με απόδόμηση του Τζέρεμι Κόρμπιν και τον έλεγχο του Εργατικού Κόμματος. Και με τον αποκλεισμό του Μπόρις Τζόνσον από την ηγεσία των Συντηρητικών. Στο παρασκήνιο και οι Αμερικανοί που ασκούν πιέσεις στους Ευρωπαίους και ειδικά στο Βερολίνο για μια νέα συμφωνία με το Λονδίνο, που ουσιαστικά θα ακύρωνε το Brexit. Μένει να δούμε αν το βρετανικό δημοψήφισμα θα έχει την τύχη του ελληνικού! Εντύπωση πάντως προκαλεί και η συσπείρωση των νεοφιλελεύθερων ελληνικών ελίτ υπέρ της Bρετανίας. Ειδικά κάποιων διανοουμένων και ακαδημαϊκών που έκαναν καριέρα με την Αριστερά και τώρα ομνύουν στα νάματα του νεοφιλελευθερισμού. Και προσδοκούν ανάσταση νεκρών από τον Κυριάκο Μητσοτάκη! Στην Κύπρο βέβαια περισσεύει η αγγλολαγνεία !

*Ο Στέφανος Κωνσταντινίδης είναι καθηγητής Πολιτικών Επιστημών στο Κεμπέκ του Καναδά και επιστημονικός συνεργάτης του Πανεπιστημίου Κρήτης.

E-mail stephanos.constantinides@gmail.com

- See more at: http://www.philenews.com/el-gr/s-konstantinidis/1460/320770/anadiplosi-erntogan#sthash.vy2dqlTX.dpuf