Διεθνείς Σχέσεις - Για ποιους λόγους ήταν αναγκαστικά συμβολικές οι κυρώσεις της Δύσης κατά της Ρωσίας;

 Η Δύση επέδειξε «κατανόηση», μετριοπάθεια κι αυτοσυγκράτηση απέναντι στη Ρωσία κι όχι το ανάποδο, αφού ούτε τα Δαρδανέλια έκλεισαν για το ρωσικό στόλο, ούτε φραγμοί στο εξωτερικό εμπόριο με τη Ρωσία μπήκαν

Του Κώστα ΚΑΛΛΩΝΙΑΤΗ

 

Μετά την ανακοίνωση των οικονομικών κυρώσεων από τις ΗΠΑ - Ε.Ε. κατά της Ρωσίας, αναφέρθηκε πως στη συνομιλία Ομπάμα - Πούτιν ο Ρώσος ηγέτης τηρούσε στάση χαμηλών τόνων κι ήταν πιο διαλλακτικός. Ορισμένοι, δε, συμπέραναν πως αυτό ήταν αποτέλεσμα των κυρώσεων (απαγόρευση έκδοσης βίζας σε Ρώσους αξιωματούχους και πολίτες, κατάσχεση περιουσιακών στοιχείων πλούσιων Ρώσων από τις ΗΠΑ και πάγωμα σύμπηξης εμπορικής συμφωνίας Ε.Ε. - Ρωσίας) που θα οδηγούσαν πιθανά και τη Ρωσία να συμμορφωθεί. Ομως, ενώ η μετριοπαθέστερη στάση του Πούτιν οφειλόταν ασφαλώς στις κυρώσεις, αυτή είχε να κάνει με τον πρακτικά ασήμαντο χαρακτήρα τους κι όχι με κάποιο μεγάλο ειδικό βάρος που θα συνέτιζε τη ρωσική ηγεσία και την πολιτική της στην ουκρανική κρίση.

Με άλλα λόγια, ήταν η Δύση που επέδειξε «κατανόηση», μετριοπάθεια κι αυτοσυγκράτηση απέναντι στη Ρωσία κι όχι το ανάποδο, αφού ούτε τα Δαρδανέλια έκλεισαν για το ρωσικό στόλο, ούτε φραγμοί στο εξωτερικό εμπόριο με τη Ρωσία μπήκαν, ούτε κάποιο άλλο μέτρο ελήφθη που να ήταν απαγορευτικό σε επενδύσεις ή δανειοδοτήσεις προς τη «μεγάλη ρωσική αρκούδα».
Βεβαίως, ορισμένοι θα πουν πως αυτό συνέβη γιατί η Δύση είχε επιδείξει απληστία και επιπολαιότητα στις προηγούμενες πολιτικές μεθοδεύσεις της στο ουκρανικό ζήτημα με την ανατροπή της κυβέρνησης Γιανουκόβιτς χάρις στην ακροδεξιά και τις άστοχες πολιτικές πρωτοβουλίες της νέας κυβέρνησης. Ομως, επειδή στην πολιτική η ηθική ελάχιστα μετρά, η αλήθεια είναι πως το συμφέρον της Δύσης δεν επέτρεπε σοβαρές κυρώσεις στη Ρωσία εξαιτίας των συνεπειών που θα είχαν εάν λαμβάνονταν. Αυτό γίνεται εύκολα αντιληπτό αν λογαριάσουμε τα εξής δεδομένα:
1Το εξωτερικό χρέος της Ρωσίας ανέρχεται σε 732 δισ. δολ. κι οποιαδήποτε αντίποινα εκ μέρους της χώρας αυτής σε δυτικές κυρώσεις που θα περιελάμβαναν άρνηση πληρωμής κι εξυπηρέτησης του χρέους αυτής (βλ. κήρυξη χρεοκοπίας) θα είχε τεράστιες επιπτώσεις στην κρίση χρεών που αντιμετωπίζει η Ευρώπη και η παγκόσμια οικονομία.
2Οι απαιτήσεις (δάνεια) των ξένων τραπεζών απέναντι στην Ουκρανία είναι σύμφωνα με τη Διεθνή Τράπεζα Διακανονισμών 27,4 δισ. δολ., από τα οποία τα 24,3 δισ. αφορούν ευρωπαϊκές τράπεζες, ενώ οι αντίστοιχες απαιτήσεις ξένων τραπεζών προς τη Ρωσία ανέρχονται σε 264,2 δισ., από τα οποία τα 193,8 δισ. αφορούν τις ευρωπαϊκές τράπεζες (20 δισ. έχουν μόνο οι αμερικανικές). Αυτό δείχνει όχι μόνο τη δυσανάλογα μεγάλη βαρύτητα της ρωσικής οικονομίας για τη Δύση αλλά και το συντριπτικό βαθμό έκθεσης σε αυτήν της Ευρώπης (τα 3/4 των δανείων έχει δώσει η Ε.Ε.).
3Σε αντίθεση με τις ΗΠΑ, οι οικονομικοί δεσμοί της Ε.Ε. με τη Ρωσία είναι τέτοιοι που οι κυρώσεις έχουν τη δυνατότητα να ανοίξουν πραγματική πληγή. Η Ρωσία απολαμβάνει μεγάλο εμπορικό πλεόνασμα με την Ε.Ε., το οποίο η Μόσχα δεν θα θέλει να διακυβεύσει. Η Γερμανία είναι ένας από τους κύριους εμπορικούς εταίρους της Ρωσίας. Το ένα τρίτο των εισαγωγών φυσικού αερίου της Γερμανίας προέρχεται από τη Ρωσία. Η Ιταλία επίσης εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από το ρωσικό φυσικό αέριο. Ο ενεργειακός κολοσσός της Ιταλίας, η ΕΝΙ, έχει ζωτικά συμφέροντα στην περιοχή. Η Βρετανία ανησυχεί μήπως με τα μέτρα αυτά το Λονδίνο δεν θα είναι πλέον χρηματοοικονομικό κέντρο για τους πλούσιους Ρώσους.
4Το ετήσιο ΑΕΠ της Ουκρανίας είναι 175 δισ. δολ. (ισοδύναμο με 4 μέρες ΑΕΠ των ΗΠΑ), όταν το αντίστοιχο της Ρωσίας ανέρχεται σε 2.015 δισ.
5Πέρσι το συνολικό εξωτερικό εμπόριο της Ρωσίας με τις ΗΠΑ ήταν 38 δισ. δολ., ενώ το αντίστοιχο με την Ε.Ε. υπερέβη τα 280 δισ. δολ.
6Επίσης, το 75% των ξένων άμεσων επενδύσεων προς τη Ρωσία προέρχεται από χώρες-μέλη της Ευρωπαϊκής Ενωσης.
7Στο τέλος Ιανουαρίου, η Ρωσία ήταν η τέταρτη χώρα στον κόσμο με τα περισσότερα συναλλαγματικά αποθέματα (μετά τις Κίνα, Ιαπωνία, Σ. Αραβία) τα οποία ανέρχονται σε 486 δισ. δολ., εκ των οποίων σχεδόν τα μισά είναι σε δολάρια. Εάν η Ρωσία προχωρούσε σε μαζικές πωλήσεις δολαρίων ως αντίμετρα στις δυτικές κυρώσεις θα προκαλούσε σημαντική αναστάτωση στις αγορές.
8Οποιαδήποτε ρωσική κίνηση για αύξηση των τιμών φυσικού αερίου με αφορμή τις καθυστερούμενες αποπληρωμές του ουκρανικού χρέους ύψους 1,5 δισ. δεν θα έπληττε μόνο την Ουκρανία την οποία θα έπρεπε να ενισχύσουν ακόμη περισσότερο οι δυτικές χώρες αλλά και τις τελευταίες που εισάγουν μαζικά ρωσικό φυσικό αέριο. Η αύξηση των ενεργειακών τιμών από οποιοδήποτε περιορισμό ή διακοπή της ροής φυσικού αερίου από τη Ρωσία θα έθετε σε άμεσο κίνδυνο την εύθραυστη οικονομική ανάκαμψη στην Ευρώπη και τη Δύση συνολικά.
9Πέρα όμως από τον κίνδυνο αύξησης των τιμών του φυσικού αερίου, η Δύση θα είχε πιθανότατα να αντιμετωπίσει τον κίνδυνο παγώματος των δικών της περιουσιακών στοιχείων στη Ρωσία περιλαμβανομένων όσων ιδιωτικών ευρωπαϊκών και αμερικανικών εταιρειών δραστηριοποιούνται στη χώρα αυτή, όπως απείλησε Ρώσος βουλευτής με δηλώσεις του στην «Ιζβέστια».
10Οπως δήλωσαν κορυφαίοι Γερμανοί επιχειρηματίες, από ουσιαστικές κυρώσεις κατά της Ρωσίας οι αμερικανικές επιχειρήσεις θα είχαν να χάσουν πολύ λιγότερα συγκριτικά με τις ευρωπαϊκές ομολόγους των. Στις αμερικανικές εταιρείες αναλογεί το 3,8% των ρωσικών εισαγωγών, όταν το αντίστοιχο μερίδιο μόνον των γερμανικών επιχειρήσεων φθάνει το 10%.
Κι αυτοί είναι μόνον οι οικονομικοί λόγοι που δεν επέτρεψαν στη Δύση να δείξει πυγμή στη Ρωσία.



Πηγή: Ελευθεροτυπία
Δημοσιεύτηκε στις 09/03/2014