Κοινωνία - Η οικονομική κρίση έχει ήδη φτάσει στον πυρήνα της ελληνικής κοινωνίας, την οικογένεια. Πολιτικοί αντί θρησκευτικών γάμων, παιδιά εκτός γάμου και μείωση των διαζυγίων. Ολα αποτέλεσμα της οικονομικής στενότητας...

Ζευγάρια-όμηροι του Μνημονίου

Φαίνεται ότι την τελευταία τετραετία της κρίσης οι Ελληνες σταμάτησαν να παίρνουν τόσο εύκολα την απόφαση για διαζύγιο και να το ξανασκέφτονται

Δήμητρα ΕΥΘΥΜΙΑΔΟΥ

Η κρίση άλωσε όχι μόνο τις τσέπες μας αλλά και τα οικογενειακά πρότυπα που επί δεκαετίες ήταν ριζωμένα στην ελληνική κοινωνία. Η παραδοσιακή μορφή της οικογένειας, στα χρόνια του Μνημονίου, αποσυντίθεται λίγο λίγο με συνέπεια να μειώνονται δραματικά οι θρησκευτικοί γάμοι, να αυξάνονται οι πολιτικοί, να γεννιούνται πολλά παιδιά εκτός γάμου, αλλά και να μην εκδίδονται διαζύγια λόγω έλλειψης ρευστού. Συνέπεια όμως είναι τα ζευγάρια να μένουν κάτω από την ίδια στέγη χωρίς το βασικό συστατικό της ευτυχίας. Ξένοι δηλαδή στο ίδιο σπίτι...

Μαζί εξ ανάγκης
Μελέτη που πραγματοποιήθηκε από την ερευνήτρια Εφη Σίμου, του Τομέα Επιδημιολογίας και Βιοστατιστικής της Εθνικής Σχολής Δημόσιας Υγείας (ΕΣΔΥ) με τη συμμετοχή στη στατιστική ανάλυση της Ελευθερίας Καναβού και με βάση ανάλυση στοιχείων της ΕΛΣΤΑΤ και του ΑΕΠ από το 1995 έως και το 2011, δείχνει ξεκάθαρα ότι τα τελευταία τέσσερα χρόνια της κρίσης υπάρχει εμφανέστατη πτώση των διαζυγίων.
Με βάση την ανάλυση της κ. Σίμου: «Το κλασικό πρότυπο της πυρηνικής οικογένειας άρχισε να διασπάται και από τη ραγδαία ανάπτυξη των διαζυγίων που, όπως φαίνεται στο διάγραμμα "ΑΕΠ και δείκτης διαζυγίων, 1995-2011", κατά τη διάρκεια των ετών 1995-2005 το ποσοστό των διαζυγίων αυξήθηκε από 1,03 (10.995) στο 1,21 (13.494) ανά 1.000 κατοίκους. Φαίνεται όμως ότι την τελευταία τετραετία της κρίσης οι Ελληνες σταμάτησαν να παίρνουν τόσο εύκολα την απόφαση για διαζύγιο και να το ξανασκέφτονται αφού ο αριθμός των διαζυγίων άρχισε να μειώνεται στο 1,17 (13.275 διαζύγια το χρόνο) το έτος 2010».
Και όλα αυτά την ώρα που η οικογένεια, πυρηνική ή διευρυμένη, στη χώρα μας αποτέλεσε σε πολλές εποχές το συνεκτικό δίχτυ που συγκράτησε τον ευρύτερο κοινωνικό ιστό. «Ο θεσμός της οικογένειας αποτέλεσε για χρόνια το βασικό κύτταρο της οργανωμένης κοινωνικής συμβίωσης. Η παραδοσιακή μορφή οικογένειας τα τελευταία χρόνια φαίνεται να υφίσταται μετασχηματισμό όχι μόνο λόγω των νέων τύπων-συμφώνων συμβίωσης, αλλά και λόγω της ραγδαίας αύξησης των διαζυγίων που κάνουν πλέον τους γάμους να μη διαρκούν μια ζωή», εξηγεί η κ. Σίμου.

Οι αλλαγές που έχουν επέλθει στις τσέπες μας επηρεάζουν όμως ακόμη και τον τρόπο που επιλέγουμε να παντρευτούμε. Πλέον οι Ελληνες γυρίζουν την πλάτη στους ακριβούς θρησκευτικούς γάμους και προτιμούν να περάσουν την πόρτα του δημαρχείου με διαδικασίες-εξπρές και χωρίς πολλά έξοδα. Η έρευνα καταγράφει αύξηση στους πολιτικούς γάμους τα χρόνια της κρίσης και δραστική μείωση των θρησκευτικών γάμων.
Οπως φαίνεται στο διάγραμμα «ΑΕΠ και δείκτες γαμηλιότητας» η τυπολογία των γάμων φαίνεται να έχει επηρεαστεί και από την οικονομική κρίση. Οι γάμοι ανά κάτοικο φαίνεται ότι είχαν μείνει σταθεροί για παραπάνω από μία δεκαετία, δηλαδή 5 γάμοι ανά 1.000 κατοίκους, περίπου 50.000 έως 60.000 γάμοι το χρόνο. Παρ' όλα αυτά οι θρησκευτικοί γάμοι άρχισαν να μειώνονται από 3,39 (43.601) που ήταν το 2005 στο 2,63 (28.472) το 2011. Η τάση αυτή συνοδεύτηκε από αύξηση του ποσοστού των πολιτικών γάμων από 1,57 (17.442) το 2005 σε 2,46 (26.627) το 2011.



Δηλαδή οι πολιτικοί γάμοι έφτασαν σχεδόν στο ίδιο ποσοστό με τους θρησκευτικούς γάμους. Η ερευνήτρια περιγράφει: «Θα μπορούσε να πει κανείς ότι πλέον οι Ελληνες δεν παντρεύονται λόγω του γεγονότος ότι ένας θρησκευτικός γάμος κοστίζει πολύ περισσότερο σε σχέση με έναν πολιτικό ή γιατί το πρότυπο της οικογένειας έχει αλλάξει και στην Ελλάδα λόγω ευρύτερων κοινωνικών μετασχηματισμών. Σε κάθε περίπτωση η επιλογή είναι προσωπική υπόθεση που υπαγορεύεται από προσωπικούς, κοινωνικούς οικονομικούς και ευρύτερους πολιτισμικούς παράγοντες».
Αστεφάνωτοι
Το Μνημόνιο όμως οδηγεί πολλά ζευγάρια στο να αποκτούν παιδί χωρίς... στεφάνι. Από την έρευνα προκύπτει ότι υπάρχει αυξητική τάση στις γεννήσεις εκτός γάμου. «Οι αλλαγές στο παραδοσιακό πρότυπο οικογένειας φαίνεται να συνοδεύονται όπως ήταν αναμενόμενο και από αύξηση του αριθμού των εκτός γάμου γεννήσεων, οι οποίες παρουσιάζουν έντονη ανοδική τάση από 0,49 (5.485) το 2005 σε 0,73 (7849) το 2011. Αύξηση που και πάλι συνδέεται με την πτώση του ΑΕΠ» εξηγεί η Εφη Σίμου.

ΙΩΑΝΝΗΣ ΤΖΙΦΑΣ (δικηγόρος Αθηνών)
«Εχουν παγώσει τα διαζύγια»
«Η κρίση έχει αφήσει τα σημάδια της και στα δικαστήρια, αφού οι σχετικές διαδικασίες έκδοσης διαζυγίων έχουν στην ουσία παγώσει. Είναι χαρακτηριστικό ότι περισσότερο από το 50% των αιτήσεων διαζυγίων, είτε αυτό αφορά σε αντιδικία είτε στη συναινετική διαδικασία, δεν συζητούνται λόγω έλλειψης χρημάτων των ζευγαριών. Η προσωπική μου εμπειρία δείχνει ότι πολλά ζευγάρια που ουσιαστικά έχουν χωρίσει παραμένουν κάτω από την ίδια στέγη γιατί δεν έχουν χρήματα να μετεγκατασταθεί κάποιος εκ των συζύγων».

ΜΙΝΑ ΚΑΝΤΑΡΟΥ (ψυχοθεραπεύτρια)
«Συμβίωση σαν συμφωνία»
«Η αλήθεια είναι ότι όταν έχουμε δύσκολες οικονομικές συνθήκες δύο τινά συμβαίνουν: από τη μία έχουμε τη θετική πλευρά κατά την οποία τα ζευγάρια έρχονται πιο κοντά. Κάποιες οικογένειες δένονται και αντιμετωπίζουν το πρόβλημα ως ομάδα, ενισχύοντας το θεσμό.
Και από την άλλη, υπάρχει ο αρνητικός παράγοντας όπου πολλοί σκέφτονται διπλά και τριπλά να χωρίσουν λόγω των εξόδων. Γίνεται δηλαδή μια συμβίωση σαν συμφωνία. Είναι κάτι που πια συμβαίνει πολύ συχνά, το αντιμετωπίζω καθημερινά στο ιατρείο μου.
Οταν και οι δύο πλευρές θεωρούν ότι αυτό τους συμφέρει, τότε μπορεί ο καθένας να κάνει τη ζωή του. Απαραίτητη προϋπόθεση όμως είναι να υπάρχει κοινή συνεννόηση».



Πηγή: Ελευθεροτυπία
Δημοσιεύτηκε στις 09/03/2013