Ένας Πακιστανός μιλά για την Ελλάδα

H Ελλάδα πρέπει να δει τον αληθινό εαυτό της Ο εκδότης Χαμίντ Χαρούν, ένας θερμός αλλά αυστηρός φίλος της χώρας μας Της Μαργαρίτας Πουρνάρα Αν ο 19ος αιώνας εξέθρεψε ρομαντικούς φιλέλληνες που αναζήτησαν την άκρη του νήματος στην Αθήνα του Περικλή, ο 21ος σίγουρα επιβάλλει έναν εκσυγχρονισμένο ορισμό για τους ξένους που μετέχουν της ελληνικής παιδείας και αγαπούν τη χώρα μας. Ο εκδότης Χαμίντ Χαρούν, από τους πιο ισχυρούς άνδρες του Πακιστάν, ενσαρκώνει έναν πραγματιστή εραστή της σημερινής Ελλάδας. Δεν είναι λάτρης μόνον της ελληνικής αρχαιότητας. Γνωρίζει άριστα τη βυζαντινή τέχνη, τους πίνακες του Τσαρούχη, την ποίηση του Ελύτη, τα βιβλία του Καζαντζάκη και του Χένρι Μίλερ, τις ταινίες του Κακογιάννη, την κουζίνα της Κρήτης, τις πρόσφατες πολιτικές εξελίξεις. Μια συζήτηση μαζί του ξεκινά από τη μινωική Κνωσό αλλά φτάνει ώς τη γενιά του ’30 και την Αθήνα της κρίσης. Είναι ένας παθιασμένος αλλά αυστηρός φίλος της χώρας, συχνά με ανορθόδοξες ή αιρετικές απόψεις για το πώς θα βγούμε από το αδιέξοδο. Στην πρόσφατη επίσκεψή του, δέχθηκε να μιλήσει στην «Κ» για όλα αυτά που αγαπά και επικρίνει σε εμάς. Yπάρχει ευμάρεια «Λυπάμαι που πρέπει να το επισημάνω αλλά έχω έρθει πολλές φορές τα τελευταία χρόνια από το Πακιστάν, δηλαδή την άλλη άκρη του κόσμου, για να δω το αρχαιολογικό μουσείο Ηρακλείου ή το Εθνικό Αρχαιολογικό στην Αθήνα. Το μόνο που κατάφερα ήταν να περιηγηθώ στις ελάχιστες αίθουσες που ήταν ανοικτές στο κοινό, επειδή υπάρχει έλλειψη φυλάκων. Δεν υποτιμώ τα οικονομικά προβλήματα που δημιουργεί η οικονομική ύφεση. Είμαι βέβαιος, όμως, ότι υπάρχουν λύσεις, όταν μιλάμε για δύο από τις πιο σπουδαίες μουσειακές συλλογές παγκοσμίως. Αν κάνεις μια βόλτα στο Ηράκλειο λ.χ. ως τουρίστας αντιλαμβάνεσαι ότι υπάρχουν εύποροι ιδιώτες και επαγγελματίες, η ευμάρεια είναι εμφανής. Αναρωτιέσαι λοιπόν τι πραγματικά συμβαίνει», λέει ο εκδότης που είναι επικεφαλής στον μεγαλύτερο όμιλο αγγλόφωνων εφημερίδων της χώρας του και γενναιόδωρος χορηγός σε μουσεία του Καράτσι. ΑνισότητεςΟ Χαρούν ξέρει πολύ καλά ποια είναι η σημασία της εικόνας μιας χώρας στο εξωτερικό από την περίπτωση του Πακιστάν: «Είμαστε μια χώρα – νησίδα ανάμεσα σε πολλούς πολιτισμούς, με τους οποίους πρέπει να συμφιλιωθούμε και να συμπορευτούμε: Ιράν, Κίνα, Αφγανιστάν, Ινδία. Το σπουδαιότερο πρόβλημα της χώρας δεν είναι μόνο η οικοδόμηση μιας στέρεης ταυτότητας ανάμεσα σε ανταγωνιστικά στοιχεία αλλά η άνοδος του βιοτικού επιπέδου, έτσι ώστε να βελτιωθεί η ζωή όλου του πληθυσμού. Ο τρόπος με τον οποίο είναι κατανεμημένες οι πήγες πλούτου, δημιουργεί μεγάλες ανισότητες. Η εικόνα μας στη Δύση είναι αμφιλεγόμενη, η γεωπολιτική μας θέση σημαντική, γεμάτη προκλήσεις, κοντά σε εύφλεκτες ή εμπόλεμες ζώνες. Ως άνθρωπος του Τύπου, καταλαβαίνω τι σημαίνει να έχει η Ελλάδα κακή εικόνα στο εξωτερικό. Ομως αυτό δεν έχει τόση σημασία, όσο το τι πιστεύουν οι ίδιοι οι Ελληνες για τους πολιτικούς, την οικονομία τους, τις λάθος επιλογές τους, το μέλλον τους. Θα σας δώσω ένα παράδειγμα. Πολύ συχνά σε άρθρα για το Πακιστάν από τις ξένες εφημερίδες δίνεται έμφαση στην ισλαμική θρησκεία, οι μουσουλμάνοι έχουν εν γένει δαιμονοποιηθεί στη Δύση. Ομως και στη χώρα μου αξίες όπως η δημοκρατία, έχουν επίσης δαιμονοποιηθεί μόνο και μόνο επειδή θεωρούνται δυτικές. Υπάρχουν παντού στερεότυπα, προκαταλήψεις, ιδεοληψίες, πρότυπα που επιβάλλουν τα ΜΜΕ. Πριν φτάσουμε στην αντανάκλαση της εικόνας μιας χώρας στο εξωτερικό, ας ξεκινήσουμε από τον πυρήνα της. Αυτό που πρέπει να κάνει η Ελλάδα σήμερα, είναι να δει την πραγματική της ταυτότητα, πέρα από το πώς τη βλέπουν οι άλλοι.» Η υποκρισία των ΕυρωπαίωνΚαι ποια είναι λοιπόν η ταυτότητα αυτή; «Σίγουρα όχι εκείνη που κατασκευάστηκε τον 19ο αιώνα από τις ευρωπαϊκές δυνάμεις για να βολέψει τις δικές τους ανάγκες, παραγκωνίζοντας και αγνοώντας το Βυζάντιο και όλη την ιστορική διαδρομή που είχε κάνει ο ελληνικός κόσμος από την κατάρρευση της αρχαιότητας. Η υποκρισία των Ευρωπαίων είναι ότι μέχρι σήμερα ομιλούν για το λίκνο του Δυτικού πολιτισμού, το οποίο ταπεινώνουν εύκολα όταν έρχεται η ώρα των οικονομικών διαπραγματεύσεων. Πώς μπορείς να δέχεσαι ένα κράτος-μέλος στην Ευρωπαϊκή Ενωση και μετά να περιμένεις ότι οι κάτοικοί του θα ξεχάσουν τι σημαίνει αξιοπρεπή διαβίωση διότι βρέθηκαν στην ανάγκη να ζητήσουν δανεικά; Τούτο δεν σημαίνει ότι δεν έχετε ευθύνες αλλά επίσης η δική σας υπαιτιότητα της κακής διαχείρισης δεν στερεί και τους ξένους από τις δικές τους ευθύνες». Το «στενό κοστούμι» της Ε.Ε. και η ιστορία σαςΕυθύς, συναρπαστικός συνομιλητής, με ξεκάθαρη σκέψη και αποκρυσταλλωμένες απόψεις, ο Χαμίντ Χαρούν συνεχίζει: «Η εθνική ταυτότητα προέρχεται από την ώσμωση πολλών άλλων στοιχείων. Αν οι ξένοι επέλεξαν να τονίσουν ορισμένα και να αγνοήσουν άλλα κατά τη γέννηση του σύγχρονου ελληνικού κράτους, ήρθε η ώρα να κάνετε τη δική σας αποτίμηση. Ας πάρουμε το παράδειγμα της Θεσσαλονίκης. Από σπουδαία πόλη της Οθωμανικής αυτοκρατορίας και κέντρο των Ελλήνων Εβραίων, έγινε σήμερα η δεύτερη σε πληθυσμό πόλη του ελληνικού κράτους. Κατανοώ ότι ιστορικοί και πολιτικοί λόγοι απάλειψαν το πλούσιο παρελθόν της. Ομως η διχοτόμηση ανάμεσα στον ανατολίτη και τον δυτικό σας εαυτό, είναι τεχνητή και σήμερα δεν σας βοηθάει καθόλου. Πρέπει να δείτε την ιστορία σας με νέα ματιά, με γενναιοδωρία, με ανοιχτό μυαλό, με τον κοσμοπολιτισμό των αρχαίων Ελλήνων. Ο πλούτος σας δεν είναι μόνο η αρχαία ελληνική κληρονομιά. Είναι αυτή η πολυκύμαντη πορεία, γεμάτη θριάμβους και καταστροφές, που σας κάνει τόσο ξεχωριστούς. »Αυτό το ιστορικό βάθος δεν χωρά εύκολα σε ένα στενό κοστούμι που ήρθε με την είσοδό σας στην Ευρωπαϊκή Ενωση. Ας πάμε πίσω στα βασικά. Ναι, η Ελλάδα είναι στραμμένη στην Ευρώπη και σύμμαχος του ΝΑΤΟ. Ομως από την αρχαιότητα είχε άρρηκτους δεσμούς με όλους τους πολιτισμούς της Νοτιοανατολικής Μεσογείου. Εκεί είναι οι ρίζες της, τα βιώματά της. Αν η χώρα σας είχε ένα πιο σοφά σχεδιασμένο εκπαιδευτικό σύστημα για παράδειγμα, θα μπορούσε να έχει φοιτητές από όλες αυτές τις χώρες. Το ελληνικό εμπορικό δαιμόνιο και η ελληνική ναυτιλία ακτινοβολούν παντού διότι έχουν διατηρήσει την ικανότητα που έχετε ως λαός να μπορείτε να συνομιλείτε με όλους».