Ρωσία - Πού πήγαν τα λεφτά;

 
Ο Εντουαρτ Σνόουντεν, πρώην συνεργάτης της Εθνικής Υπηρεσίας Ασφαλείας των ΗΠΑ (NSA), του έφερε ένα δώρο από τους θεούς των δημοσίων σχέσεων. Από εκεί που δεν είχε καμία ελπίδα, η συμφωνία για τη Συρία αναδείχθηκε σε μια χρυσή ευκαιρία μέσα σε ένα απόγευμα.
Το περιοδικό Forbes επέλεξε τον Πούτιν ως τον ισχυρότερο άνδρα στον κόσμο. Ωστόσο, όλες αυτές οι επιτυχίες κρύβουν ένα βασικό γεγονός: τα... λεφτά της Ρωσίας τελειώνουν!

Για να τα πούμε σωστά, όχι ότι η χώρα βρίσκεται στα πρόθυρα της πτώχευσης. Τα έσοδα συνεχίζουν να έρχονται από τις πωλήσεις πετρελαίου και φυσικού αερίου και η Μόσχα διατηρεί ένα γερό κομπόδεμα για πιθανές, δύσκολες ημέρες. Η Μόσχα δεν αρέσκεται επίσης στα δημόσια ελλείμματα και διατηρεί χαμηλό το εξωτερικό χρέος της. Πρόκειται για ένα δημοσιονομικό μοντέλο, το οποίο οι περισσότερες χώρες της Δύσης μπορούν μόνο να ονειρευθούν.
Παρ’ όλα αυτά, όμως, η ρωσική κυβέρνηση υπέβαλε έναν προϋπολογισμό λιτότητας φέτος στη Δούμα. Που προβλέπει το πάγωμα των μισθών των δημοσίων υπαλλήλων και σημαντικές οριζόντιες περικοπές δαπανών για τις περισσότερες κυβερνητικές υπηρεσίες. Αν και η Δούμα έκανε διορθωτικές κινήσεις για ορισμένα προγράμματα κοινωνικής πρόνοιας, η ρωσική κυβέρνηση θα λειτουργήσει τα επόμενα χρόνια υπό καθεστώς οικονομικών περιορισμών.
Πού πήγαν τα λεφτά; Πολλά κεφάλαια εγκατέλειψαν τη χώρα με καταστροφικούς ρυθμούς, κυρίως λόγω της διαφθοράς. Είναι τόσο πολλά μάλιστα, ώστε οι αναπτυξιακοί ρυθμοί να περιορίζονται φέτος κάτω από το ετήσιο 2%, ενώ δεν διαφαίνονται προοπτικές βελτίωσής τους στον ορίζοντα.
Οι εναλλακτικές πηγές κεφαλαίων έχουν επίσης στερεύσει. Ο Πούτιν επέστρεψε στην προεδρία της χώρας το 2012 έχοντας μεγάλα σχέδια για την ιδιωτικοποίηση αριθμού κρατικών επιχειρήσεων, αντλώντας δισεκατομμύρια δολάρια για τα δημόσια ταμεία. Ωστόσο, η απαίτησή του να υλοποιηθούν αυτές οι αποκρατικοποιήσεις μέσω του χρηματιστηρίου της Μόσχας (σε μια προσπάθεια να ενθαρρυνθούν οι εγχώριες επενδύσεις και να αποθαρρυνθούν οι εκροές κεφαλαίων) σημαίνει ότι τα περιουσιακά στοιχεία που πρόκειται να διατεθούν θα είναι υποτιμημένα και στόχοι περιορισμένης ζήτησης.
Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα της ALROSA, εταιρείας εξόρυξης διαμαντιών, της οποίας το 16% των μετοχών που πουλήθηκε πρόσφατα μέσω του ρωσικού χρηματιστηρίου απέφερε μόλις 1,3 δσ. δολάρια, ποσό πολύ χαμηλότερο του προσδοκώμενου.
Οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις αποτελούν μιαν άλλη πηγή φορολογικών εσόδων. Ωστόσο, αυτές έχουν σηκώσει ήδη τέτοια φορολογικά βάρη, που οδήγησαν πολλές από αυτές στα πρόθυρα της κατάρρευσης. Μόνο τον τελευταίο χρόνο, 500.000 επιχειρήσεις αυτής της κατηγορίας είτε κατέβασαν ρολά είτε δραστηριοποιήθηκαν στην παραοικονομία, στερώντας το κράτος από τα ποθητά έσοδα.
Ο πρόεδρος Πούτιν χρειάζεται χρήματα για να υλοποιήσει τα μεγάλα του σχέδια. Σε αυτά περιλαμβάνονται οι χειμερινοί αγώνες στο Σότσι, η φιλοξενία των αγώνων του Παγκοσμίου Κυπέλλου, η ανάπτυξη των περιοχών της Απω Ανατολής...
Ετσι, η κυβέρνησή του βάζει τώρα βαθιά το χέρι στις... τσέπες των μεγάλων ρωσικών επιχειρήσεων. Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα της μητρικής της Rosneft, η οποία έλαβε 4,9 δισ. δολάρια από την ΒΡ για την πώληση της TNK-BP. Η κυβέρνηση της Μόσχας επιδιώκει τώρα να διαθέσει αυτό το κεφάλαιο για να κλείσει την τρύπα του κρατικού προϋπολογισμού αντί να επιτρέψει στην εταιρεία να το επενδύσει όπως κρίνει σκόπιμο.
Είναι ξεκάθαρο ότι η Ρωσία έχει ανάγκη νέες πηγές εσόδων. Η Μόσχα δεν φαίνεται διατεθειμένη όμως να λάβει τις σκληρές οικονομικές και πολιτικές αποφάσεις που θα της τα εξασφαλίσουν... υγιώς. Ολα δείχνουν ότι η ώρα της κρίσης ίσως δεν αργήσει ούτε για τη ρωσική οικονομία, αλλά ούτε και για τον πρόεδρο Πούτιν ως τον ισχυρότερο πολιτικό ηγέτη παγκοσμίως.



Πηγή: Η Καθημερινή/Reuters
Δημοσιεύτηκε στις 26/11/2013