Ήταν για πάντα το δέος τής κιθαριστικής τέχνης! Ταχύτατος, βιρτουόζος όσο δεν έπαιρνε, σώφρων, ρομαντικός, ήρεμος, που ανέδυε μια φυσιογνωμία φιλική, δίχως αποστάσεις. Όπως όλων των απλών ανθρώπων. Ο Paco de Lucia, ο βαθύτατα μουσικός-κιθαρίστας του φλαμένκο, έζησε μόνο 66 χρόνια. Υπήρξε ο απόλυτος άρχοντας μιας τεχνικής απαράμιλλης, ενός άμεσου ανακλαστικού ενστίκτου που βοηθάει πάντα στον αυτοσχεδιασμό. Υπήρξε μια αστείρευτη μηχανή ιδεών παραλλαγής μουσικών φράσεων που είναι αναγκαίες στη δημιουργία του αυτοσχεδιασμού. Με την ισπανική παράδοση στις φλέβες του, κατακτούσε και άλλες μουσικές φιλοσοφίες, όπως εκείνη της μαύρης κουλτούρας της τζαζ. Άρχοντας που ήξερε να «γεφυρώνει», διαφορετικά μουσικά είδη με την τέχνη (και την τεχνική) τού φλαμένκο.

Στις 26 Φεβρουαρίου μάς ήρθε η κακή πληροφορία για τον θάνατό του και απανταχού ο κιθαρόκοσμος (και όχι μόνο) πάγωσε! Δεν έχει την πολυτέλεια (ο κόσμος) να χάνει τέτοιους καλλιτέχνες-μουσικούς, αυτοσχεδιαστές, σε ηλικίες που θεωρούνται άδικες και πρόωρες. Ο Paco νιώθω πως ήταν ένα πρόσωπο οικείο, σαν να τον γνώριζα προσωπικά, φιλικός, πρόσωπο με ιστορική σημασία. Το είδος τής μουσικής που υπηρετούσε έως τα 66 του χρόνια είχε σχέση με ένα νέο-σύγχρονο πνεύμα, παρ' ότι το πάθος του ήταν πάντα η ιβηρική παράδοση των φλαμένκος και των απαράμιλλων χορών-ρυθμών τής Μεσογείου, όσων συγγενεύουν με την ισπανική παράδοση, στο πέρασμα των αιώνων και στην αλυσίδα του χρόνου...
Ο Paco, παρ' όλο που είναι σύγχρονος, ανέπτυξε τη δράση του και ζυμώθηκε στον 20ο αιώνα, από τις ρίζες τού πατέρα του, που τον ενέπλεξε από μικρό παιδί στο παίξιμο της κιθάρας φλαμένκο, ανάμεσα στο κατάλληλο περιβάλλον αυτής της μουσικής, που είναι σύνθετο μίγμα εμπειριών από έναν ιδιόμορφο κόσμο, βασισμένο σε φιλοσοφίες και ιστορίες νομάδων, μεταναστών, ξεριζωμένων, φτωχών και ταλαιπωρημένων ανθρώπων με τις αναμφισβήτητες επιρροές τού αραβικού στοιχείου. Η λαϊκή μουσική, σε οποιοδήποτε μέρος τού πλανήτη, είναι απόσταγμα φυλετικών ενώσεων και προσμίξεων.
Τίποτα δεν είναι τυχαίο! Ο Paco έζησε όλη τη ζωή του μέσα στο κατάλληλο περιβάλλον και, όπως αποδείχτηκε, διέθετε το πάθος, τον οίστρο, το κατάλληλο στιλ, την αρχιτεκτονική ιδιαιτερότητα του φλαμένκο, και όλα αυτά μαζί θα αναδυθούν και θα σχηματίσουν εκείνο που σηματοδοτεί για τους γνώστες και παλιούς παραδοσιακούς φλαμενκίστες η λέξη: duende και cante jondo (βαθύ τραγούδι). Λέξεις και έννοιες που περικλείουν τις σταθερές αξίες τής κιθαριστικής τέχνης του φλαμένκο. Υπήρξε ο ιδιοφυής φλαμενκίστας που μπόρεσε με την ερμηνεία του να μπολιάσει τη λόγια ισπανική μουσική με τέτοιο τρόπο ώστε ακούγοντάς τη από την κιθάρα του, να σου φέρνει αέρα και ανανεωτική δροσιά. Από την άλλη μεριά, η κλασική κιθάρα, με τις δικές της ιδιομορφίες και παράλληλη ιστορία, κρατάει τα δικά της ονόματα και αξίες (Andres Segovia, Williams, Bream, Russel κ.λπ.), ωστόσο το βλέμμα όλων εστιάζεται στον Paco, που αποτελεί μια ξεχωριστή περίπτωση λόγιου φλαμενκίστα, άξιου για να παραδειγματιζόμαστε όλοι, λόγιοι και λαϊκοί. Ίσως να είναι ο μόνος από τους αυτοσχεδιαστές που προσελκύει τόσον θαυμασμό από άλλους μουσικούς χώρους.
Ο Paco, απόλυτος κάτοχος της τεχνικής τού οργάνου κιθάρα, υπήρξε ο εμπνευστής μιας ιδιάζουσας περίπτωσης αυτοσχεδιασμού, που κράτησε την πόρτα ανοιχτή για να μπουν στο παίξιμό του αέρηδες από άλλες θάλασσες και στεριές. Ενέταξε στα ενδιαφέροντά του (στο παίξιμό του) και άλλα μουσικά ιδιώματα, που φιλτραρίστηκαν δίχως διακρίσεις και παρωπίδες. Άφησε τις αρμονίες να εισχωρήσουν και ο ίδιος ζύγισε με τις αισθήσεις και το ένστικτό του τις ιδιαίτερες ηχητικές αποχρώσεις από όλο το ιβηρικό και μεσογειακό τοπίο...
Δεν επιθυμώ να κάνω μουσικολογική ανάλυση του παιξίματος του Paco, για να τον καταστήσω σημαντική persona της παγκόσμιας σκηνής. Η ίδια η ιστορία του και η διαδρομή του αποδεικνύουν το μέγεθος της προσωπικότητας. Εξάλλου, δεν κατέχω τον τρόπο γραφής και ομιλίας μιας εξειδικευμένης μουσικολογικής παρουσίασης σε ένα μουσικό ιδίωμα όπως το φλαμένκο, που είναι απόσταγμα τέχνης και βιώματος μιας κοινωνίας τής οποίας δεν γνωρίζω τα βαθύτερα χαρακτηριστικά...
Ένα «αντίο» σε έναν σπουδαίο κιθαριστή τής γενιάς μου θέλω να πω και να καταθέσω μια πρώτη σκέψη, αφού είναι πολλά χρόνια τώρα που έχω πάρα πολλές φορές εστιάσει το βλέμμα μου στον τρόπο που κατέχει και ερμηνεύει απαράμιλλα τις δικές του μουσικές, των προγόνων του, τις προσμίξεις που επιδίωξε να προσθέσει στο πλούσιο σεντούκι τού προσωπικού του ταξιδιού.
Όχι πως ήταν ο μόνος ικανός φλαμενκίστας, αντιθέτως, η Ισπανία έχει γεννήσει εκατοντάδες καταπληκτικούς κιθαριστές αυτού τού ιδιώματος. Το παίξιμο του Paco όμως ήταν μια κλωστή που πέρναγε από την μικρή τρύπα τής βελόνας... Ισορροπίες, προσμίξεις με βαρύτητα, μνήμες και οικογενειακά βιώματα, πολλά-πολλά μαζί, και αν προσθέσουμε τον κοσμοπολίτη Paco, που γύριζε ακούραστα όλο τον κόσμο για εμφανίσεις, θα έχουμε το κάδρο τής προσωπικότητάς του ακέραιο!
Η ζωή του ήταν σύντομη και αυτή η φυγή ξάφνιασε όλους μας, από οποιονδήποτε μουσικό χώρο κι αν προέρχεται ο καθένας. Εάν κανείς θέλει να ανακαλύψει τα βαθύτερα μυστικά τής μουσικής Τέχνης, ας σταθεί στους δίσκους του και στις λεπτομέρειες της πορείας του. Θα αποκομίσει συμπεράσματα που θα είναι χρήσιμα και δημιουργικά για όλους...



Πηγή: Η Αυγή
Δημοσιεύτηκε στις 09/03/2013