Κύπρος : Το πολιτικό σύστημα νοσεί βαρύτατα

                           

 Η ώρα της αλήθειας

Τώρα ο ίδιος ο Δήμαρχος, λέει,/βγήκε να παραδώσει τα κλειδιά τής πόλης./
Μην περιμένεις πια να σ' ανοίξουν. Πρέπει μονάχος να νοιαστείς. 
Γιάννης Ρίτσος

Του Στέφανου Κωνσταντινίδη*

Η κρίση που ξέσπασε με την υπόθεση Ρίκκου Ερωτοκρίτου έφερε στην επιφάνεια πολλαπλά θέματα διαπλοκής και διαφθοράς που κρύβονταν κάτω από το χαλί. Για άλλη μια φορά ο Νίκος Αναστασιάδης δεν ενήργησε σαν Πρόεδρος της Δημοκρατίας αλλά ως κομματάρχης παλαιάς κοπής για την προστασία ενός ανθρώπου του κυκλώματός του. Είναι προς τιμή του Γενικού Εισαγγελέα Κώστα Κληρίδη ότι αντιστάθηκε στις μεθοδεύσεις Αναστασιάδη που συνιστούσαν μέχρι και συνταγματική εκτροπή από τη στιγμή που επιδίωξε να εκβιάσει έναν ανεξάρτητο θεσμό με τον διορισμό ποινικών ανακριτών. Τούτων λεχθέντων όμως, ο κ. Κληρίδης βρίσκεται αυτή τη στιγμή μπροστά σ΄ ένα σταυροδρόμι : Ή θα αναλάβει τις ευθύνες του για την δίωξη όσων οδήγησαν τον τόπο στην οικονομική καταστροφή και θα γράψει ιστορία, ή θα επιβεβαιώσει αυτούς που θεωρούν ότι στην καλύτερη περίπτωση θα διωκτούν μόνον κάποιοι επιλεκτικά για να μη θιγεί το κυπριακό πολιτικο-οικονομικό κατεστημένο με το οποίο, παρά την εντιμότητά του, έχει ιδεολογική συγγένεια.

Το πρόβλημα όμως της διαπλοκής και της διαφθοράς δεν είναι μόνο νομικό, είναι κυρίως πολιτικό. Και ανεξάρτητα από την όποια νομική έκβασή του με την τιμωρία των ενόχων, είναι ανάγκη να αντιμετωπιστεί πολιτικά. Ένας τρόπος αντιμετώπισής του σε πολιτικό επίπεδο είναι η προκήρυξη εκλογών σε όλα τα επίπεδα, αλλά κατά κύριο λόγο προεδρικών και βουλευτικών.

Αλλά και σε αυτή την περίπτωση, δεδομένων των κομματικών μηχανισμών που υπάρχουν, το πιθανότερον είναι ότι θα εκλεγούν οι ίδιοι άνθρωποι, ή και αν ακόμη δεν είναι οι ίδιοι, αυτοί που θα εκλεγούν θα είναι καθ’ εικόνα και ομοίωση των σημερινών. Επομένως τίθεται το ερώτημα τί δέον γενέσθαι. Οι εκλογές είναι λύση υπό την προυπόθεση ότι θα υπάρξουν νέες πολιτικές δυνάμεις, νέοι πολιτικοί σχηματισμοί, που θα προσφέρουν κάποια ελπίδα. Από τα υπάρχοντα πολιτικά κόμματα ούτε ο ΔΗΣΥ ούτε το ΑΚΕΛ προσφέρουν αυτή την ελπίδα. Ο ΔΗΣΥ γιατί έχει το γνωστόν αμαρτωλό παρελθόν και το παρόν κυβερνητικό έργο και το ΑΚΕΛ γιατί εξήλθε από την εξουσία σοβαρά τραυματισμένο, δεν έδειξε ουσιαστικά μεταμέλεια για τα λάθη του και ούτε παρουσιάζει κάτι το νέο και ελπιδοφόρο για το μέλλον. Μιλάμε φυσικά για τους κομματικούς σχηματισμούς και όχι για τους ψηφοφόρους αυτών των κομμάτων.  Τα λεγόμενα κόμματα του ενδιάμεσου χώρου έχουν και αυτά τις αμαρτίες τους που είναι ουκ ολίγες. Εντούτοις, αν κατάφερναν και ξεπερνούσαν τις μικροκομματικές φιλοδοξίες τους και συγκροτούσαν ένα νέο πολιτικό σχήμα στο οποίο θα μπορούσαν να προσχωρήσουν και νέοι άνθρωποι, ενδεχομένως θα πρόσφεραν μια εναλλακτική λύση. Εννοείται ότι ένα νέο πολιτικό σχήμα θα έχει απαλλαγεί από τα βαρίδια του παρελθόντος, από όσους έχουν βεβαρημένο παρελθόν.  Η άλλη λύση θα ήταν να σηκωθούν οι πολίτες από τους καναπέδες τους και να οργανωθούν σε επιτροπές βάσης με αίτημα την κάθαρση. Από αυτές τις επιτροπές θα μπορούσε να προκύψει ένας νέος πολιτικός σχηματισμός. Δεν είναι εύκολο εγχείρημα αλλά είναι μια διέξοδος. Άλλωστε, αν υπήρχε αυτή η κινητοποίηση των πολιτών στην βάση θα μπορούσε όχι μόνο να υποχρεώσει σε ενοποίηση τον ενδιάμεσο χώρο αλλά να αποδεσμεύσει και δυνάμεις από τα δύο μεγάλα κόμματα που έχουν για διάφορους λόγους εγκλωβιστεί εκεί. Φυσικά ένα νέο πολιτικό σχήμα θα χρειαστεί πολιτικό πρόγραμμα που θα ενώνει αυτούς που θα το δημιουργήσουν και μιας μορφής ιδεολογική πλατφόρμα. Δεδομένου ότι μέχρι νεοτέρας η Κύπρος θα κινείται στο πλαίσιο του υπαρκτού καπιταλιστικού συστήματος και η κατάληψη των χειμερινών ανακτόρων μετατίθεται για ευθετότερον χρόνο, το νέο πολιτικό σχήμα πέρα από την πάταξη της διαπλοκής και της διαφθοράς  θα πρέπει να υιοθετήσει ένα πρόγραμμα κοινωνικής πολιτικής που να ενισχύει το κράτος προνοίας με μιας μορφής ανακατανομή του πλούτου στα ευρύτερα λαϊκά στρώματα.

Όλα αυτά μπορεί να ακούονται ουτοπικά.  Όμως αφού όλοι αναγνωρίζουν ότι  το σύστημα νοσεί βαρύτατα, ας ανοίξει τουλάχιστον μια συζήτηση για το δέον γενέσθαι και ας ακουστούν και άλλες ιδέες, μπορεί και να υπάρχουν καλύτερες εισηγήσεις από αυτές που αναφέρτηκαν παραπάνω, οι οποίες  όμως να μετουσιωθούν  κάποα στιγμή σε πράξη. Διότι καλή είναι η ζύμωση ιδεών, αλλά εκεί που όλα θα κριθούν είναι στο πεδό της πολιτικής πράξης. Και για να το πω πολύ απλά, ενδεχομένως και απλοϊκά, κανένα πρόβατο δεν σώθηκε βελάζοντας μέσα από το μαντρί του.

Ο Στέφανος Κωνσταντινίδης είναι καθηγητής πολιτικών επιστημών στο Κεμπέκ του Καναδά και επιστημονικός συνεργάτης του Πανεπιστημίου Κρήτης.

* .E-mail   stephanos.constantinides@gmail.com